اهميت زيارت عاشوراوفوايدآن
تبهای اولیه
اهميت زيارت عاشورا و فوايد آن
درباره زيارت حضرت سيدالشهدا روايات فراوانى وجود دارد(1) و در خصوص زيارت عاشوراى معروف، احاديث متعددى از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام نقل شدهاست.(2) امام باقر عليهالسلام اين زيارت را به يكى از اصحابش به نام «علقمة بنمحمد حضرى» آموزش داده است.
از آن جا كه زيارت، نوعى اعلام موضع و مشخص كردن خط فكرى است و آثار سازنده عجيبى دارد، آن چه به عنوان متن زيارتى خوانده مىشود، از نظر محتوا و جهتدهى، ازحساسيتى ويژه برخوردار است. به همين جهت، ائمه عليهمالسلام با آموختن نحوه زيارتبه ياران خود، به اين عمل سازنده جهت و غناى بيشترى بخشيدهاند؛ به گونهاى كهزيارتنامههاى رسيده از معصومان عليهمالسلام - مانند زيارت جامعه كبيره، عاشورا،آل ياسين و ناحيه مقدسه - گنجينهاى از تعاليم و آموزشهاى عالى آنان است.
زيارت عاشورا - كه از تعاليم امام باقر عليهالسلام است - به سبب آثار سازنده فردى و اجتماعى و بيان مواضع فكرى و عقيدتى شيعه و نشانه گرفتن خط انحراف، اهميتويژهاى دارد. شمارى از دستاوردهاى اين زيارت عبارت است از:
1. ايجاد پيوند معنوى با خاندان عصمت و تشديد علاقه و محبت به آنان
اين محبت موجب مىشود كه زائر، آن بزرگان را الگوى خويش سازد و در جهت همسويى فكرى و عملى با آنان بكوشد؛ همچنان كه در قسمتى از زيارت، از خدا مىخواهد كه زندگىو مرگش را يكسره همانند آنان قرار دهد؛«اللهم اجعل محياى محيا محمد و آلمحمد و مماتى ممات محمد و آل محمد.»
از آن جا كه اين محبت به خاطر خداوند است - و خاندان عصمت از آن جهت كه الهى و منسوب به اويند، محبوب واقع شدهاند - مايه تقّرب به خداوند است. در قسمتى از اينزيارت چنين مىخوانيم:«اللهم انى اتقرب اليك بالموالاة لنبيك و آلنبيك.»
2. پيدايش روحيه ظلم ستيزى در زائر
تكرار لعن و نفرين بر ستمگران در اين زيارت، موجب پيدايش روحيه ظلمستيزى در زائر مىشود. او با اعلام برائت و نفرت از ستمگران و ابراز محبت به پيروان حق ودوستان خاندان عصمت، پايههاى ايمان دينى خود را مستحكم مىكند. مگر ايمان چيزى جزحب و بغض در راه خداست؛ «هل الايمان الاّ الحب و البغض»؟ مومن واقعى در برابر ستم،بىموضع نيست؛ از ستمگر، نفرت و انزجار آشكارى دارد و با مظلوم و جبهه حق، اعلامهمراهى مىكند؛«يا ابا عبدالله! انى سلم لمن سالمكم و حرب لمنحاربكم.»
3.دورى جستن از خط انحراف
در اين زيارت، ريشههاى ظلم هدف قرار مىگيرد؛ «فلعن الله امةً اسّست اساس الظلم و الجور عليكم اهل البيت و لعن الله امة دفعتكم عن مقامكم و ازالتكم عن مراتبكمالتى رتّبكم الله فيها.» ستمى كه در عاشورا تحقق يافت، در قلب تاريخ ستم، ريشهدارد. اين ظلم، يك حلقه از حلقههاى ستمى است كه با انحراف مسير اصيل خلافت آغازشد.
4. الهام گرفتن، درس آموختن و الگو قرار دادن اسوههاى هدايت
در اين زيارت آمده است: «فاسئل الله الذى اكرمنى بمعرفتكم و معرفة اوليائكم و رزقنى البرائة من اعدائكم، ان يجعلنى معكم فى الدنيا و الآخرة و ان يثبّت لى عندكمقدم صدق فى الدنيا و الاخرة.» زائر پس از آن كه به حق معرفت پيدا كرد و ستم و ستمگررا شناخت و از آنان دورى جست، با ثبات قدم در مكتب خاندان عصمت و پيروى عملى ازآنان، خود را در مسير سعادت دنيا و آخرت قرار مىدهد؛ يعنى، اسوهها و الگوهاىهدايت را - كه از سوى خداوند منصوب شدهاند - سرمشق خود قرار مىدهد و همگامى باآنان را مىطلبد.
5.ترويج روحيه شهادتطلبى و ايثار و فداكارى در راه خدا . احياى مكتب و راه و هدف خاندان عصمت