جمع بندی آفرینش انسان از خاک

تب‌های اولیه

12 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آفرینش انسان از خاک

با سلام، برخی از ناباوران این اشکال را به قرآن وارد میکنند که در آن گفته شده خداوند انسان را از تراب آفرید و اینجا تراب را به معنی خاک بدون رطوب و هوا معنا کرده اند، و بعد گفته اند چون 1% خاک از مواد آلی بوده که اونهم حاصل بقایای گیاهان و جانوران هست و موجودات زنده از جمله انسان از مواد آلی ساخته شده است پس این مساله نوعی خطا در قرآن است، میخواستم جواب کارشناس محترم را جویا شوم و بدانم آیا تراب دقیقا به چه معنا هستش و مواد سازنده آن کدام است ؟ آیا این مواد در ذره نخستین تشکیل دهنده حیات کاربرد داشته یا خیر

با نام و یاد دوست



کارشناس بحث: استاد میقات

با سلام و درود

در باره خلقت انسان از خاک (تراب)، و با توجه به آن چه در محدوده مباحث قرآنی است، نظر شما را به بیان تفسیری برخی مفسران و اندیشمندان، جلب می کنم.

علامه طباطبایی (ره) ذیل آیه 20 سوره روم، چنین می آورد:
منظور از اين كه فرموده شما را از خاک خلق كرده، اين است كه خلقت شما افراد بشر بالأخره منتهى به زمين مى ‏شود، چون مراتب تكوّن و پيدايش انسان ـ چه مرتبه نطفه، و چه علقه، و چه مضغه، و چه مراتب بعد از آن ـ بالأخره از مواد غذايى زمين است كه پدر و مادر او مى ‏خورند، و فرزند در صلب پدر و رحم مادر رشد مى ‏كند؛ پس انسان پيدايشش از عناصر زمين است.(ترجمه تفسير الميزان، ج ‏16، ص 248)

و در تفسیر نمونه، ذیل آیه 5 سوره حج آمده:
ممكن است منظور از خاک در اين جا خاكى باشد كه آدم از آن آفريده شد، و نيز امكان دارد اشاره به اين باشد كه همه انسان ها، قطع نظر از اين نيز از خاكند، چرا كه تمام مواد غذايى كه نطفه را تشكيل مى‏ دهد و سپس مواد تغذيه كننده آن همه از خاک گرفته مى شوند.
البته بدون شک قسمت قابل توجهى از بدن انسان را "آب" و قسمتى را "اكسيژن" و "كربن" تشكيل مى ‏دهند كه از خاک گرفته نشده ولى از آن جا كه ستون اصلى تمام اعضاى بدن را موادى كه از خاک گرفته شده تشكيل مى ‏دهد، اين تعبير كاملا صحيح است كه انسان از خاک است.(تفسير نمونه، ج ‏14، ص 23)

يكى از نويسندگان معاصر مى ‏نويسد:
اگر در آفرينش كمى دقت و تأمل كنيم، در خواهيم يافت كه تمام چيزهايى كه به جسم آدمى حيات مى ‏بخشد، از قبيل ميوه ‏جات، سبزيجات، غلّات، خشكبار، گندم، برنج و خلاصه، آن چه موتور بدن انسان را به كار مى ‏اندازد، همه از خاک گرفته شده‏ اند.
نطفه انسان نيز خود مولود غذاهاى گوناگونى است كه مستقيما از خاک مايه مى ‏گيرند. از جمله عناصر لازم براى بدن كه در زمين نيز يافت مى‏ شوند عبارتند از: كلسيم، سديم، پتاسيم، آهن، مس، موليبدن، گوگرد، كاميول، كبالت، منيزيم، منگنز، روى، آلومينيم، روبيدم، كه مقادير آن ها كم و بيش (به استثناى يكى دو تا) در حدود ميكرو گرم يعنى يک هزارم گرم در 100 سى‏ سى خون است. و عناصرى كه در بدن بسيار يافت مى ‏شوند عبارتند از: اكسيژن، كربن، ازت و هيدروژن.
آرى اين مطلبى است كه چهارده قرن پيش بيان مى ‏دارد. و دقيقا مطابق كشفيات علم جديد در زمينه جنين انسانى است؛ زيرا علم، بنيان ساختمانى انسان را از خاک مى ‏داند. علم جديد مى ‏گويد نطفه زن و مرد متشكل از همان مواد و عناصر متشكلّه زمين است.(گودرز نجفى، مطالب شگفت ‏انگيز قرآن، ص 86- 88 با تلخيص و نيز ر.ک: محمد رضا جوهرى ‏زاده، تمدن و علوم اسلامى، ص 225؛ نقل از رضایی اصفهانی، پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، ص 435)

با توجه به مطالب فوق، روشن می شود تعبیر به آفرینش انسان از خاک، تعبیری درست و صحیح است.

[="Tahoma"]مطلبی دیگر؛ (حیث اعجاز علمی)

دو تفسير عمده از آيات، در باره خلقت انسان از خاک:

الف: همه انسان ها از نطفه‏ اى آفريده شده ‏اند كه مواد اوليه آن از غذاها، و غذاها از خاک است. (مانند نظر المیزان و تفسیر نمونه)

ب: فقط حضرت آدم از خاک آفريده شد و بقيه انسان ها از نطفه آفريده شدند، اما مى ‏توان گفت انسان ها با واسطه آدم (علیه السلام) از خاک آفريده شدند:
آیت الله مصباح يزدى مى‏ نويسند: انسان نخستين، تنها از تراب يا طين خلق شده است، ولى انسان ‏هاى مراحل بعدى از نطفه آفريده شده ‏اند. پس به ساير انسان ها نيز به لحاظ مبدأ بعيد، مى ‏توان گفت از تراب، و به لحاظ مبدأ قريب، از نطفه آفريده شده ‏اند.(معارف قرآن، ص 330)

نکته:
اگر تفسير دوم آيات را بپذيريم اعجاز علمى در كار نيست، و اگر تفسير اول را بپذيريم باز هم اين مطلب يک اشاره علمى قرآن و از لطايف قرآنى است، اما اعجاز علمى محسوب نمى‏شود؛ چرا كه استفاده انسان از گياهان، حيوانات و مواد زمين، براى همه افراد در طول تاريخ قابل مشاهده حسى بوده است و اشاره مبهم قرآن در اين زمينه چيزى بيشتر از همان مطلب نيست. هر چند كه علم جديد مقدار و مواد تشكيل دهنده خاک و بدن را كشف كرده است ولى قرآن با اين اشاره مبهم به آن مواد اشاره ‏اى ندارد.(پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، ص 436)

[=Roya]

میقات;783185 نوشت:
ممكن است منظور از خاک در اين جا خاكى باشد كه آدم از آن آفريده شد،

میقات;783186 نوشت:
فقط حضرت آدم از خاک آفريده شد

سلام.به چه نحو از خاک آفریده شده است؟شخص حضرت آدم منظورم است؟

با سلام

در قرآن، آفرينش انسان از خاك (تراب) 6 مورد، از گل (طين) 8 مورد و از گل خشك (صلصال) 4 مورد آمده است. مفسران بر اين اعتقادند كه واژههاي تراب، طين و صلصال مكمل يكديگرند و تناقضي با هم ندارند به اين معني كه هر يك، مرحلهاي از مراحل آفرينش انسان را توصيف ميكنند (تفسير طبري، تفسير ابن كثير). طبق اين تفسيرها خداوند انسان را از گل آفريد كه مخلوطي از آب و خاك بود، سپس اين گل متعفن سياه، شكل يافت و خدا از روح خود در آن دميد و مطابق دستور او كه فرمود: كن: «ايجاد شو» به شكل آدم تجسم يافت. قرآن بيان ميكند كه نه تنها آفرينش آدم بلكه همه انسان ها به همين صورت است و همان طور كه خاك از مواد آلي و غير آلي تشكيل يافته است بدن انسان نيز از مواد آلي و معدني ساخته شده است (پيام قرآن، است).
آيه مناسبي كه روند آفرينش انسان را به صورت خلاصه بيان ميكند آيه 55 سوره طه است: «شما را از خاك آفريديم و به خاك بر ميگردانيم و بار ديگر از خاك خارج ميكنيم». مراحل آفرينش انسان و مواد به كار رفته در آفرينش او در سورهاي متعدد قرآن از جمله انعام، حج، مومنون، مومن، روم، سجده، رحمان، مرسلات و طارق آمده است. در هر يك از اين سورها به بخشي از اين مراحل پرداخته شده و واژگان به كار رفته براي هر مرحله هم بعضاً متفاوت است. مثلا مراحل خاك (تراب)، اسپرم (نطفه)، لخته چسبنده (علقه) و تكه گوشت (مضغه) در سوره حج آيه 5 آمده است. حال آن كه در سوره مومنون آيه 12، گل (طين) به جاي خاك (تراب) به كار رفته است. در سوره رحمان آيه 14 فقط به كل خشك (صلصال) اشاره شده و مراحل ديگر شامل تراب، طين، نطفه، علقه و مضغه ذكر نشدهاند و نيز در سوره انعام آيه 2 به طين و سوره روم آيه 20 به تراب و انسان كامل اشاره شده و بقيه مراحل ذكر نشدهاند
پی نوشت:


[/HR][1]- گلستان قرآن، شماره 118.

[="Tahoma"]

پارسا مهر;783188 نوشت:
[=Roya]

سلام.به چه نحو از خاک آفریده شده است؟شخص حضرت آدم منظورم است؟

با سلام و درود

کیفیت خلقت آدم این بوده که اجزایی از خاک را خداوند جمع کرد سپس به آن فرمان داد، باش، آن خاک به صورت و سیرت یک بشر تمام عیار تکون یافت، بدون این که از پدر و مادری متولد شده باشد. (ترجمه تفسير الميزان، ج ‏3، ص 333)

در باره كيفيت خلقت حضرت آدم، می توان گفت خداوند جسدى از گل آفريده و پس از خشكيدن، آن را دفعة مبدّل به يک بشر كرده است.

اين مطلب را می شود از آيه، «إِنَّ مَثَلَ عِيسى‏ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ‏ آدَمَ‏ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»(آل عمران/ 59) برداشت کرد. جمله‏ «خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ» مفيد خلقت جسد اوست، و جمله‏ «ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ» مى ‏فهماند كه خدا اراده فرمود و همان جسد به انسان مبدّل شد؛ گر چه به غير اين هم می شود حمل كرد.

خطبه اول نهج البلاغه در اين مطلب صريح و غير قابل تأويل است در آن فرموده:
«ثُمَّ جَمَعَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مِنْ حَزْنِ الْأَرْضِ وَ سَهْلِهَا وَ عَذْبِهَا وَ سَبَخِهَا تُرْبَةً سَنَّهَا بِالْمَاءِ حَتَّى خَلَصَتْ وَ لَاطَهَا بِالْبِلَّةِ حَتَّى لَزَبَتْ فَجَبَلَ مِنْهَا صُورَةً ذَاتَ أَحْنَاءٍ وَ وُصُولٍ وَ أَعْضَاءٍ وَ فُصُولٍ أَجْمَدَهَا حَتَّى اسْتَمْسَكَتْ وَ أَصْلَدَهَا حَتَّى صَلْصَلَتْ لِوَقْتٍ مَعْدُودٍ وَ أَمَدٍ مَعْلُومٍ. ثُمَّ نَفَخَ فِيهَا مِنْ رُوحِهِ‏ فَمَثُلَتْ إِنْسَاناً ذَا أَذْهَانٍ يُجِيلُهَا وَ فِكَرٍ يَتَصَرَّفُ بِهَا».

اين كلمات صريح است كه ابتدا جسد گلى تشكيل يافته، سپس در آن روح دميده شده و به انسان كامل مبدّل گشته است.(ر.ک: قاموس قرآن، ج 1، ص 42 و 43)

میقات;783186 نوشت:

الف: همه انسان ها از نطفه‏ اى آفريده شده ‏اند كه مواد اوليه آن از غذاها، و غذاها از خاک است. (مانند نظر المیزان و تفسیر نمونه)

خب مشکل اینجاست که ناباوران مدعی هستند غذاها بیشتر از هوا هستند تا از خاک به ادعای آنها بیشتر از 99 در درصد درختان از هوا تشکیل شده. خاک بیش از 99% مواد معدنی است و کمتر از 1% مواد آلی. که اونهم حاصل بقایای گیاهان و جانوران هست، که به خاک، افزوده شده.

و جانداران از مواد آلی هستند.

و مواد اولیه برای ساخت ترکیبات آلی جانداران هم، از هوا گرفته شده.

میقات;783219 نوشت:

کیفیت خلقت آدم این بوده که اجزایی از خاک را خداوند جمع کرد سپس به آن فرمان داد، باش، آن خاک به صورت و سیرت یک بشر تمام عیار تکون یافت، بدون این که از پدر و مادری متولد شده باشد. (ترجمه تفسير الميزان، ج ‏3، ص 333)

خب پس در این صورت معجزه اتفاق افتاده چون بیشتر اجزا تشکیل دهنده بدن انسان به قول ناباوران از هوا و آب تشکیل شده مگر اینکه اون هویت انسان در ابتدای آفرینش از مواد موجود در خاک گرفته شده باشد. کلریدها، کربنات ها و فسفاتها هویت انسان را مشخص نمیکنند و كلسيم، سديم، پتاسيم، آهن، مس، موليبدن، گوگرد، كاميول، كبالت، منيزيم، منگنز، روى، آلومينيم، روبيدم هم همینطور ، چیزی که هویت انسان را مشخص میکند دی ان ای هستش که از مواد آلی ساخته شده، و تا جایی که ناباوران ادعا میکنند مواد آلی بدن انسان از ترکیبات موجود در هوا ساخته میشوند .

من در این زمینه متخصص نیستم ولی احتمالش هست که اون خاکی که ناباوران بهش اشاره میکنند در قرآن ازش به عنوان صعید یا ثري یاد شده و تراب به معنای گل بوده باشد


سوره کهف آیه 8 و سوره طه آیه 6

به من بیاموز;783343 نوشت:
خب مشکل اینجاست که ناباوران مدعی هستند غذاها بیشتر از هوا هستند تا از خاک به ادعای آنها بیشتر از 99 در درصد درختان از هوا تشکیل شده. خاک بیش از 99% مواد معدنی است و کمتر از 1% مواد آلی. که اونهم حاصل بقایای گیاهان و جانوران هست، که به خاک، افزوده شده.

و جانداران از مواد آلی هستند.

و مواد اولیه برای ساخت ترکیبات آلی جانداران هم، از هوا گرفته شده.

خب پس در این صورت معجزه اتفاق افتاده چون بیشتر اجزا تشکیل دهنده بدن انسان به قول ناباوران از هوا و آب تشکیل شده مگر اینکه اون هویت انسان در ابتدای آفرینش از مواد موجود در خاک گرفته شده باشد. کلریدها، کربنات ها و فسفاتها هویت انسان را مشخص نمیکنند و كلسيم، سديم، پتاسيم، آهن، مس، موليبدن، گوگرد، كاميول، كبالت، منيزيم، منگنز، روى، آلومينيم، روبيدم هم همینطور ، چیزی که هویت انسان را مشخص میکند دی ان ای هستش که از مواد آلی ساخته شده، و تا جایی که ناباوران ادعا میکنند مواد آلی بدن انسان از ترکیبات موجود در هوا ساخته میشوند .

با سلام و درود

درست است درصد مواد آلی خاک، کم است و درصد غالب خاک را مواد معدنی تشکیل می دهند، ولی باید توجه داشت که مواد آلی بطور مستقیم قابل استفاده جانداران نیستند و ابتدا باید به مواد معدنی تبدیل شوند تا برای جانداران قابل استفاده باشند.

مطلب دیگر این که قرآن در مقام بیان اهمیت و ویژگی خاص آفرینش و خلقت حضرت آدم است و نمی خواهد موضوعات زمین شناسی و ... را بیان کند؛ لذا متناسب با فهم مخاطب و بطور کلی، به خلقت آدم از خاک اشاره می کند، و این بیان، کاملا منطقی و معقول است.

لذا قرآن به طور کلی به خاک اشاره دارد، فارغ از درصد مواد معدنی و آلی خاک؛ مهم این است که در تعبیر عرفی و همه فهم، به این مجموعه، خاک اطلاق می شود؛ لذا تعبیری صحیح و درست است.

[="Tahoma"]

به من بیاموز;783815 نوشت:
من در این زمینه متخصص نیستم ولی احتمالش هست که اون خاکی که ناباوران بهش اشاره میکنند در قرآن ازش به عنوان صعید یا ثري یاد شده و تراب به معنای گل بوده باشد


سوره کهف آیه 8 و سوره طه آیه 6

«تراب» به معنای خاک است و «طین» به معنای خاک مرطوب (گِل) است؛ لذا طین، خاک آميخته با آب است، البته گاهى به آن طين گويند هر چند خشک شده و آبش رفته باشد.(ر.ک: مفردات ألفاظ القرآن، ص 533؛ قاموس قرآن، ج ‏4، ص 264)

آفرینش انسان از خاک

پرسش:
مخالفان قرآن می گویند 1% خاک از مواد آلی بوده که آن هم حاصل بقایای گیاهان و جانوران است و موجودات زنده از جمله انسان از مواد آلی ساخته شده است؛ پس چگونه قرآن آفرینش انسان را از خاک می داند در حالی که انسان و جانوران از 1% آن به وجود آمده اند؟

پاسخ:
با سلام و درود
در ابتدا باید گفت درست است درصد مواد آلی خاک، کم است و درصد غالب خاک را مواد معدنی تشکیل می دهند، ولی باید توجه داشت که مواد آلی بطور مستقیم قابل استفاده جانداران نیستند و ابتدا باید به مواد معدنی تبدیل شوند تا برای جانداران قابل استفاده باشند.
از طرفی، قرآن در مقام بیان اهمیت و ویژگی خاص آفرینش و خلقت حضرت آدم است و نمی خواهد موضوعات زمین شناسی و ... را بیان کند؛ لذا متناسب با فهم مخاطب و بطور کلی، به خلقت آدم از خاک اشاره می کند، و این بیان، کاملا منطقی و معقول است.
از اینرو قرآن به طور کلی به خاک اشاره دارد، فارغ از درصد مواد معدنی و آلی خاک؛ مهم این است که در تعبیر عرفی و همه فهم، به این مجموعه، خاک اطلاق می شود؛ لذا تعبیری صحیح و درست است.

در ادامه در باره خلقت انسان از خاک (تراب)، و با توجه به آن چه در محدوده مباحث قرآنی است، نظر شما را به بیان تفسیری برخی مفسران و اندیشمندان، جلب می کنم.
علامه طباطبایی (ره) ذیل آیه 20 سوره روم، چنین می آورد:
منظور از اين كه فرموده شما را از خاک خلق كرده، اين است كه خلقت شما افراد بشر بالأخره منتهى به زمين مى ‏شود، چون مراتب تكوّن و پيدايش انسان ـ چه مرتبه نطفه، و چه علقه، و چه مضغه، و چه مراتب بعد از آن ـ بالأخره از مواد غذايى زمين است كه پدر و مادر او مى ‏خورند، و فرزند در صلب پدر و رحم مادر رشد مى ‏كند؛ پس انسان پيدايشش از عناصر زمين است.(1)
و در تفسیر نمونه، ذیل آیه 5 سوره حج آمده:
ممكن است منظور از خاک در اين جا خاكى باشد كه آدم از آن آفريده شد، و نيز امكان دارد اشاره به اين باشد كه همه انسان ها، قطع نظر از اين نيز از خاكند، چرا كه تمام مواد غذايى كه نطفه را تشكيل مى‏ دهد و سپس مواد تغذيه كننده آن همه از خاک گرفته مى شوند.
البته بدون شک قسمت قابل توجهى از بدن انسان را "آب" و قسمتى را "اكسيژن" و "كربن" تشكيل مى ‏دهند كه از خاک گرفته نشده ولى از آن جا كه ستون اصلى تمام اعضاى بدن را موادى كه از خاک گرفته شده تشكيل مى ‏دهد، اين تعبير كاملا صحيح است كه انسان از خاک است.(2)
يكى از نويسندگان معاصر مى ‏نويسد:
اگر در آفرينش كمى دقت و تأمل كنيم، در خواهيم يافت كه تمام چيزهايى كه به جسم آدمى حيات مى ‏بخشد، از قبيل ميوه ‏جات، سبزيجات، غلّات، خشكبار، گندم، برنج و خلاصه، آن چه موتور بدن انسان را به كار مى ‏اندازد، همه از خاک گرفته شده‏ اند.
نطفه انسان نيز خود مولود غذاهاى گوناگونى است كه مستقيما از خاک مايه مى ‏گيرند. از جمله عناصر لازم براى بدن كه در زمين نيز يافت مى‏ شوند عبارتند از: كلسيم، سديم، پتاسيم، آهن، مس، موليبدن، گوگرد، كاميول، كبالت، منيزيم، منگنز، روى، آلومينيم، روبيدم، كه مقادير آن ها كم و بيش (به استثناى يكى دو تا) در حدود ميكرو گرم يعنى يک هزارم گرم در 100 سى‏ سى خون است. و عناصرى كه در بدن بسيار يافت مى ‏شوند عبارتند از: اكسيژن، كربن، ازت و هيدروژن.
آرى اين مطلبى است كه چهارده قرن پيش بيان مى ‏دارد. و دقيقا مطابق كشفيات علم جديد در زمينه جنين انسانى است؛ زيرا علم، بنيان ساختمانى انسان را از خاک مى ‏داند. علم جديد مى ‏گويد نطفه زن و مرد متشكل از همان مواد و عناصر متشكلّه زمين است.(3)
با توجه به مطالب فوق، روشن می شود تعبیر به آفرینش انسان از خاک، تعبیری درست و صحیح است.

مطلبی دیگر؛ (حیث اعجاز علمی)
دو تفسير عمده از آيات، در باره خلقت انسان از خاک:
الف: همه انسان ها از نطفه‏ اى آفريده شده ‏اند كه مواد اوليه آن از غذاها، و غذاها از خاک است.(4)
ب: فقط حضرت آدم از خاک آفريده شد و بقيه انسان ها از نطفه آفريده شدند، اما مى ‏توان گفت انسان ها با واسطه آدم (علیه السلام) از خاک آفريده شدند:
آیت الله مصباح يزدى مى‏ نويسند: انسان نخستين، تنها از تراب يا طين خلق شده است، ولى انسان ‏هاى مراحل بعدى از نطفه آفريده شده ‏اند. پس به ساير انسان ها نيز به لحاظ مبدأ بعيد، مى ‏توان گفت از تراب، و به لحاظ مبدأ قريب، از نطفه آفريده شده ‏اند.(5)
نکته:
اگر تفسير دوم آيات را بپذيريم اعجاز علمى در كار نيست، و اگر تفسير اول را بپذيريم باز هم اين مطلب يک اشاره علمى قرآن و از لطايف قرآنى است، اما اعجاز علمى محسوب نمى‏شود؛ چرا كه استفاده انسان از گياهان، حيوانات و مواد زمين، براى همه افراد در طول تاريخ قابل مشاهده حسى بوده است و اشاره مبهم قرآن در اين زمينه چيزى بيشتر از همان مطلب نيست. هر چند كه علم جديد مقدار و مواد تشكيل دهنده خاک و بدن را كشف كرده است ولى قرآن با اين اشاره مبهم به آن مواد اشاره ‏اى ندارد.(6)
اگر هم پرسیده شود حضرت آدم به چه نحو از خاک آفریده شده؟ باید گفت کیفیت خلقت آدم این بوده که اجزایی از خاک را خداوند جمع کرد سپس به آن فرمان داد، باش، آن خاک به صورت و سیرت یک بشر تمام عیار تکون یافت، بدون این که از پدر و مادری متولد شده باشد. (7)
در باره كيفيت خلقت حضرت آدم، می توان گفت خداوند جسدى از گل آفريده و پس از خشكيدن، آن را دفعة مبدّل به يک بشر كرده است.
اين مطلب را می شود از آيه، «إِنَّ مَثَلَ عِيسى‏ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ‏ آدَمَ‏ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»(8) برداشت کرد. جمله‏ «خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ» مفيد خلقت جسد اوست، و جمله‏ «ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ» مى ‏فهماند كه خدا اراده فرمود و همان جسد به انسان مبدّل شد؛ گر چه به غير اين هم می شود حمل كرد.
خطبه اول نهج البلاغه در اين مطلب صريح و غير قابل تأويل است در آن فرموده: «ثُمَّ جَمَعَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مِنْ حَزْنِ الْأَرْضِ وَ سَهْلِهَا وَ عَذْبِهَا وَ سَبَخِهَا تُرْبَةً سَنَّهَا بِالْمَاءِ حَتَّى خَلَصَتْ وَ لَاطَهَا بِالْبِلَّةِ حَتَّى لَزَبَتْ فَجَبَلَ مِنْهَا صُورَةً ذَاتَ أَحْنَاءٍ وَ وُصُولٍ وَ أَعْضَاءٍ وَ فُصُولٍ أَجْمَدَهَا حَتَّى اسْتَمْسَكَتْ وَ أَصْلَدَهَا حَتَّى صَلْصَلَتْ لِوَقْتٍ مَعْدُودٍ وَ أَمَدٍ مَعْلُومٍ. ثُمَّ نَفَخَ فِيهَا مِنْ رُوحِهِ‏ فَمَثُلَتْ إِنْسَاناً ذَا أَذْهَانٍ يُجِيلُهَا وَ فِكَرٍ يَتَصَرَّفُ بِهَا»
اين كلمات صريح است كه ابتدا جسد گلى تشكيل يافته، سپس در آن روح دميده شده و به انسان كامل مبدّل گشته است.(9)

نتیجه گیری:
قرآن به طور کلی به خاک اشاره دارد، فارغ از درصد مواد معدنی و آلی خاک؛ مهم این است که در تعبیر عرفی و همه فهم، به این مجموعه، خاک اطلاق می شود؛ لذا تعبیری صحیح و درست است.

_________
(1) محمد حسین طباطبایی، تفسير الميزان، ترجمه موسوی همدانی، نرم افزار جامع التفاسیر نور، ج ‏16، ص 248.
(2) مکارم شیرازی و همکاران، تفسير نمونه، نرم افزار جامع التفاسیر نور، ج ‏14، ص 23.
(3) گودرز نجفى، مطالب شگفت ‏انگيز قرآن، ص 86- 88 با تلخيص و نيز ر.ک: محمد رضا جوهرى ‏زاده، تمدن و علوم اسلامى، ص 225؛ نقل از رضایی اصفهانی، پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، ص 435.
(4) مانند نظر المیزان و تفسیر نمونه.
(5) مصباح یزدی، معارف قرآن، ص 330.
(6) پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، ص 436.
(7) ترجمه تفسير الميزان، ج ‏3، ص 333.
(8) آل عمران/ 59.
(9) ر.ک: قرشی، قاموس قرآن، نرم افزار جامع التفاسیر نور، ج 1، ص 42 و 43.

موضوع قفل شده است