جمع بندی تفسیر دعای فرج چگونه است؟

تب‌های اولیه

22 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تفسیر دعای فرج چگونه است؟

سلام علیکم

تفسیر هریک از جملات مطرح شده بعد از شکایت از اوضاع جاری و صلوات فرستادن در دعای فرج چیست؟

در واقع:
خواننده‌ی این دعا چه مفاهیمی را هنگام بیان آن جملات در ذهن داشته باشد؟

مقصود از بیان نام پیامبر و علی صلوات الله علیهم چیست؟

چرا پس از این دو بزرگوار به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف متوسل می شود؟

چرا تعجیل را از امام زمان درخواست می‌کند؟.. و در انتها دوباره درخواستها را از خداوند می کند؟

آیا یک معنی از فرج ما می‌تواند ظهور حضرت در نفس ما باشد؟ ... که اینگونه همه را واسطه قرار میدهیم؟

قبلا از حوصله کارشناس محترم در پاسخگویی به این سئوال سپاسگزارم.

[=arial]با نام الله


[=arial]

[=arial]کارشناس بحث: استاد صدیقین

سلام به شما پرسشگر گرامی

ابتدا این نکته را عرض کنم که در برخی اسنادِ این دعا، گفته شده که امام زمان (ع) آن را به یک زندانی تعلیم داده (1) و در برخی اسناد دیگر به عنوان جزئی از زیارت حضرت در سرداب مقدس یاد شده (2) و در اسناد دیگر هم به عنوان دعای بعد از نماز امام زمان (ع) ذکر شده (3) و در برخی اسناد هم به عنوان نجات از مصائب و بلایای بزرگ (مانند حفظ جان) ذکر شده است(4).

با توجه به این مطلب، این معنا روشن می شود که خواندن این دعا در هر شرایطی مناسبت ندارد بلکه در مواردی که عرض شد و در خود اسناد این دعا آمده، مناسب است. بنابراین پخش این دعا بعد از اذان توسط صدا و سیما و نیز مراسماتی که در مسجد مقدس جمکران و مانند آن گرفته می شود و احیانا این دعا را بعد از نماز قرائت می کنند، حجیت و اعتباری ندارد. آنچه که حجیت و اعتبار دارد، دستورهایی است که به عنوان آداب دعا توسط معصومین (ع) و در روایات معتبر آموزش داده شده است و همانطور که عرض کردم در آداب این دعا (با توجه به مواردی که در اسنادش آمده) سفارشی به قرائت آن بعد از اذان یا نماز دیده نمی شود، در حالی که به خواندن دعاها یا مناجات ها یا تعقیبات یا سوره های مختلفی بعد از نماز توصیه شده و در روایات معتبر هم آمده و بخشی از آنها در مفاتیح الجنان ذکر شده است. خلاصه اینکه توصیه ای به قرائت این دعا در هر زمان و مکانی وارد نشده است! البته خواندن آن مانعی ندارد چون دعا در هر حالی مطلوبیت دارد اما رعایت مناسبت هایی که در خود روایات آموزش داده شده، اولویت دارد.

*************

متن دقیق دعا هم چنین است:
مطابق نقل وسائل الشیعه:

اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ احْفَظَانِي فَإِنَّكُمَا حَافِظَانِي يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي الْأَمَانَ الْأَمَانَ (5)


مطابق نقل بحارالانوار:


اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مَنَعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ فَعَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي (6)


پی نوشت



-------------------------------
1- المصباح‏ للكفعمي/ص176
2-
بحارالأنوار/ج99/ص116

3- وسائل ‏الشيعة،ج 8/ص185 و جمال‏ الأسبوع/ص 280 و 281
4- بحارالأنوار،ج 53/ص 275

5- وسائل ‏الشيعة، به نقل از جمال الاسبوع/ج 8/ص185 ؛ سید بن طاووس این نماز و دعا را در جمال‏ الأسبوع صفحه 280 و 281 با عنوان «صلاة الحجة القائم (ع)» بیان کرده اما سندی برای آن ذکر نکرده است.
6- بحارالأنوار ج : 53 ص : 275

متعلم;508043 نوشت:
مقصود از بیان نام پیامبر و علی صلوات الله علیهم چیست؟

به نظر بنده، نصفه ابتدایی این متن دعاست یعنی این قسمت: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ»

اما نصفه بعدی آن، دعا نیست بلکه چون خطابش به معصومین (ع) است، از این جهت متنش شبیه زیارت و توسل به معصومین (ع) است: يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ احْفَظَانِي فَإِنَّكُمَا حَافِظَانِي يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي الْأَمَانَ الْأَمَانَ (وسائل ‏الشيعة/ج 8/ص185)

توسل به معصومین اگر به نیت استقلال آنان در اجابت و حاجت دهی و مانند آن باشد، چنین عقیده ای اشتباه و شرک است و این مطلب مختص این دعا نیست بلکه در زیارات و سایر ادعیه و توسلات هم همین گونه است؛ اما اگر به آنها نظر استقلالی نداشته بلکه آنها را مجرای فیض حق تعالی و آبرومند در درگاه او دانسته و از باب شفاعت و وسیله تقرب جستن به پروردگار که سفارش قرآن است، بدان ها توسل جوییم، ایرادی ندارد و موافق سفارش قرآن کریم است:

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (مائده/35)
اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيله‏ اى براى تقرب به او بجویيد! و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد!

متعلم;508043 نوشت:
خواننده‌ی این دعا چه مفاهیمی را هنگام بیان آن جملات در ذهن داشته باشد؟
با توجه به متن دعا، این مضامین به ذهن خطور می کند:

1- قطع امید از غیر خدا و توجه کامل به او و استعانت از درگاه او
2- توجه به جایگاه بلند پیشوایان دین در نزد خدای سبحان و اینکه آنان ولی الهی هستند و پیروی از دستورات آنها واجب است
3- شفیع قرار دادن معصومین (علیهم السلام) در درگاه الهی
4- توسل به ساحت پاک رسول رحمت و مهربانی و امیرالمؤمنین (علیهما السلام، که پدران این امت اند؛ انا و علی ابوا هذه الامة)
5- توسل و توجه به ساحت مقدس امام زمان (علیه السلام) که اکنون ولی الهی و خلیفه خداوند در زمین است

متعلم;508043 نوشت:
چرا تعجیل را از امام زمان درخواست می‌کند؟.. و در انتها دوباره درخواستها را از خداوند می کند؟

طبق متنی که از وسائل الشیعه و بحارالانوار نقل نمودم، چنین چیزی وجود ندارد و این دعا، با توسل به امام زمان (علیه السلام)، تمام می شود.

متعلم;508043 نوشت:
چرا پس از این دو بزرگوار به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف متوسل می شود؟

اینکه چرا قبل از توسل به امام زمان (علیه السلام) تنها نام این دو بزرگوار آمده را نمی دانم. شاید یک حکمتش این باشد، که در حدیث مشهوری وارد شده که: «انا و علی ابوا هذه الامة» (من و علی، دو پدر این امت هستیم)؛ پس شایسته است که افراد این امت که در حکم فرزندان آنهایند، در مشکلات و سختی ها به آنها متوسل شوند؛ همانگونه که فرزندان یک خانواده، پدر خانواده را پشت و پناه خود می دانند و در مشکلات و سختی ها به او تکیه می کنند. (این مطلب را ذوقی عرض کردم، جایی ندیده ام)

متعلم;508043 نوشت:
آیا یک معنی از فرج ما می‌تواند ظهور حضرت در نفس ما باشد؟ ... که اینگونه همه را واسطه قرار میدهیم؟

«ظهور حضرت در نفس ما» یعنی چه؟! این جمله معنای روشنی ندارد!
افزون اینکه، در این دعا به همه معصومین توسل نشده، بلکه تنها به رسول اکرم و امیرالمؤمنین و امام زمان (علیهم السلام) توسل شده است.

صدیقین;521949 نوشت:
«ظهور حضرت در نفس ما» یعنی چه؟! این جمله معنای روشنی ندارد!

سلام علیکم
از جواب خوبتان خیلی ممنونم ... مخصوصا بیان مناسبتهای خواندن این دعا.

منظورم از ظهور حضرت در نفس با توجه به مباحث معرفت النفس و مجرد بودن نفس است

و اینکه نفس جضرت بر نفوس خلایق اشراف دارد و افراد برای ارتباط با ایشان لازم است دعای فرج را بخوانند

بنابراین یک سئوال دیگر پیش می‌آید و آن اینکه منظور از دعای فرج خواندن کدام دعا است؟

متعلم;521981 نوشت:

بنابراین یک سئوال دیگر پیش می‌آید و آن اینکه منظور از دعای فرج خواندن کدام دعا است؟

سلام علیکم،
دقیقاً این سؤال حقیر هم هست! تا بحال همیشه دعای «اللهم کن لولیک» را به جای دعای فرج می‌خواندند ما می‌گفتیم اینکه دعای فرج نیست که به ما سفارش شده بخوانیم این دعای سلامتی امام زمان علیه‌السلام است و دعای فرج دعای «الهی عظم البلاء» است، فکر می‌کردم شاید این هم کار شیطانه که به ما گفته‌اند دعای فرج را بخوانید ما فکر می‌کنیم باید آن دعا را بخوانیم (مثل اینکه بیت‌المقدس را هنوز خیلیها فکر می‌کنند همون مسجد قبة‌الصخره هست، البته دعای سلامتی امام را هم میدانم که خوبه زیاد بخوانیم‌ها منظورم چیز دیگه است). اما با این توضیحات جناب کارشناس دیگر ظاهراً این دعایی که به عنوان فرج می‌خواندیم هم دعای فرج برای امام زمان علیه‌السلام نبوده و دعای فرج برای خودمان بوده؟ یا به قول دوستمان برای ظهور شخصی امام (ارتباط شخصی با امام) به جای ظهور عام؟ دیدم توش می‌گیم «ففرج عنا بحقهم فرجاً عاجلاً قریباً کلمح البصر او هو أقرب» که یعنی فرج ما را برسان اما گفتم خوب خود امام علیه‌السلام و عجل‌الله‌تعالی‌فرجه گفتند که برای فرج من زیاد دعا کنید که فرج شما هم در فرج ماست ...

حالا دعای فرج که توصیه شده بخوانیم چیست؟ همینطوری خودمان دعا کنیم؟ دعایی که در زمان غیبت باید خواند و جمعه عصرها وقتش هست؟ دعای ندبه؟ دعای مأثوره برای هر روز و هر وقت ندارد؟

با تشکر از پاسخگویی
یا علی

متعلم;521981 نوشت:
یک سئوال دیگر پیش می‌آید و آن اینکه منظور از دعای فرج خواندن کدام دعا است؟

owari;521993 نوشت:
دعای فرج که توصیه شده بخوانیم چیست؟ همینطوری خودمان دعا کنیم؟ دعایی که در زمان غیبت باید خواند و جمعه عصرها وقتش هست؟ دعای ندبه؟ دعای مأثوره برای هر روز و هر وقت ندارد؟

سلام
تا جایی که بنده بررسی کردم دعای «الهی عظم البلاء» دعای فرج نامیده نشده. دعای «اللهم کن لولیک» هم دعای فرج یا سلامتی نامیده نشده!

تنها یک دعا به نام دعای فرج نامیده شده و آن دعایی است برای رهایی از مشکلات؛ مطابق روایت، شخصی خدمت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) می رسد و عرض می کند که به فلان گرفتاری ها مبتلا شده ام، حضرت هم برای گشایش مشکلاتش، دعایی به وی تعلیم می دهد و آن را دعای فرج می نامد [یعنی دعا برای رهایی از مشکلات]:

الشَّيْخُ إِبْرَاهِيمُ الْكَفْعَمِيُّ فِي الْجُنَّةِ، رَأَيْتُ فِي بَعْضِ كُتُبِ أَصْحَابِنَا مَا مُلَخَّصُهُ أَنَّ رَجُلًا جَاءَ إِلَى النَّبِيِّ ص وَ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي كُنْتُ غَنِيّاً فَافْتَقَرْتُ وَ صَحِيحاً فَمَرِضْتُ وَ كُنْتُ مَقْبُولًا عِنْدَ النَّاسِ فَصِرْتُ مَبْغُوضاً وَ خَفِيفاً عَلَى قُلُوبِهِمْ فَصِرْتُ ثَقِيلًا وَ كُنْتُ فَرْحَاناً [فَرْحَانَ‏] فَاجْتَمَعَتْ عَلَيَّ الْهُمُومُ وَ قَدْ ضَاقَتْ عَلَيَّ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَ أَجُولُ طُولَ نَهَارِي فِي طَلَبِ الرِّزْقِ فَلَا أَجِدُ مَا أَتَقَوَّتُ بِهِ كَأَنَّ اسْمِي قَدْ مُحِيَ مِنْ دِيوَانِ الْأَرْزَاقِ إِلَى أَنْ قَالَ فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ ص اتَّقِ اللَّهَ وَ أَخْلِصْ ضَمِيرَكَ وَ ادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ وَ هُوَ دُعَاءُ الْفَرَجِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِلَهِي طُمُوحُ الْآمَالِ قَدْ خَابَتْ إِلَّا لَدَيْكَ‏ وَ مَعَاكِفُ الْهِمَمِ قَدْ تَقَطَّعَتْ إِلَّا عَلَيْكَ وَ مَذَاهِبُ الْعُقُولِ قَدْ سَمَتْ إِلَّا إِلَيْكَ فَإِلَيْكَ الرَّجَاءُ وَ إِلَيْكَ الْمُلْتَجَأُ يَا أَكْرَمَ مَقْصُودٍ وَ يَا أَجْوَدَ مَسْئُولٍ هَرَبْتُ إِلَيْكَ بِنَفْسِي يَا مَلْجَأَ الْهَارِبِينَ بِأَثْقَالِ الذُّنُوبِ أَحْمِلُهَا عَلَى ظَهْرِي وَ مَا أَجِدُ لِي إِلَيْكَ شَافِعاً سِوَى مَعْرِفَتِي بِأَنَّكَ أَقْرَبُ مَنْ رَجَاهُ الطَّالِبُونَ وَ لَجَأَ إِلَيْهِ الْمُضْطَرُّونَ وَ أَمَّلَ مَا لَدَيْهِ الرَّاغِبُونَ يَا مَنْ فَتَقَ الْعُقُولَ بِمَعْرِفَتِهِ وَ أَطْلَقَ الْأَلْسُنَ بِحَمْدِهِ وَ جَعَلَ مَا امْتَنَّ بِهِ عَلَى عِبَادِهِ كِفَايَةً لِتَأْدِيَةِ حَقِّهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ لَا تَجْعَلْ لِلْهُمُومِ عَلَى عَقْلِي سَبِيلًا وَ لَا لِلْبَاطِلِ عَلَى عَمَلِي دَلِيلًا وَ افْتَحْ لِي بِخَيْرِ الدُّنْيَا يَا وَلِيَّ الْخَيْرِ فَلَمَّا دَعَا بِهِ الرَّجُلُ وَ أَخْلَصَ النِّيَّةَ عَادَ إِلَى حُسْنِ الْإِجَابَةِ (1)

در روایتی دیگر نقل شده که شخصی از تنهایی و مشکلاتش به امام صادق (علیه السلام) شکایت می کند و حضرت ضمن توضحاتی، دعایی برای رفع مشکلاتش به او تعلیم می دهد که در متن آن دعا برای تعجیل فرج ولی الهی، دعا شده است:

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ هَارُونَ بْنِ مُوسَى رض عَنْ أَبِي الْحُسَيْنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ الْعِجْلِيِّ الْكِسَائِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ دَخَلَ رَجُلٌ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ يَا سَيِّدِي‏ عَلَتْ سِنِّي وَ مَاتَ أَقَارِبِي وَ أَنَا خَائِفٌ أَنْ يُدْرِكَنِيَ الْمَوْتُ وَ لَيْسَ لِي مَنْ آنَسُ بِهِ وَ أَرْجِعُ إِلَيْهِ فَقَالَ لَهُ إِنَّ مِنْ إِخْوَانِكَ الْمُؤْمِنِينَ مَنْ هُوَ أَقْرَبُ نَسَباً أَوْ سَبَباً وَ أُنْسُكَ بِهِ خَيْرٌ مِنْ أُنْسِكَ بِقَرِيبٍ وَ مَعَ هَذَا فَعَلَيْكَ بِالدُّعَاءِ وَ أَنْ تَقُولَ عَقِيبَ كُلِّ صَلَاةٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ إِنَّ الصَّادِقَ الْأَمِينَ ع قَالَ إِنَّكَ قُلْتَ مَا تَرَدَّدْتُ فِي شَيْ‏ءٍ أَنَا فَاعِلُهُ كَتَرَدُّدِي فِي قَبْضِ رُوحِ عَبْدِيَ الْمُؤْمِنِ يَكْرَهُ الْمَوْتَ وَ أَكْرَهُ مَسَاءَتَهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِيِّكَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِيَةَ وَ النَّصْرَ وَ لَا تَسُؤْنِي فِي نَفْسِي وَ لَا فِي أَحَدٍ مِنْ أَحِبَّتِي إِنْ شِئْتَ أَنْ تُسَمِّيَهُمْ وَاحِداً وَاحِداً فَافْعَلْ وَ إِنْ شِئْتَ مُتَفَرِّقِينَ وَ إِنْ شِئْتَ مُجْتَمِعِينَ قَالَ الرَّجُلُ وَ اللَّهِ لَقَدْ عِشْتُ حَتَّى سَئِمْتُ الْحَيَاةَ قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ هَارُونُ بْنُ مُوسَى ره إِنَّ مُحَمَّدَ بْنَ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ الْبَصْرِيَّ كَانَ يَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ فَعَاشَ مِائَةً وَ ثَمَانِيَ وَ عِشْرِينَ سَنَةً فِي خَفْضٍ إِلَى أَنْ مَلَّ الْحَيَاةَ فَتَرَكَهُ فَمَاتَ (2)

اینکه در برخی سایت ها ادعا می شود که دعای اصلی فرج، دعای «الهی عظم البلاء» است و دعای «اللهم کن لولیک...» دعای سلامتی امام زمان (علیه السلام) است، مطلبی بدون سند است و بنده برای این ادعا، منبع و مدرک معتبری پیدا نکردم!

منابع دعای «الهی عظم البلاء» را در پاسخ اول ذکر کردم. هیچ یک از مؤلفین آن کتاب ها _که دعای الهی عظم البلاء را نقل کرده اند_ آن را «دعای فرج» ننامیده اند! شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه، سید بن طاووس در جمال الاسبوع، کفعمی در مصباح و دیگران، آن دعا را با اندک اختلافی در نقل ذکر کرده اند اما آن را «دعای فرج» ننامیده اند؛ سید بن طاووس آن را به عنوان دعای بعد از نماز امام زمان یاد کرده (3)، شیخ حر عاملی هم کلام سید بن طاووس را نقل کرده (4)، کفعمی هم به عنوان دعای زندانی از آن یاد نموده [یعنی دعایی که زندانی بخواند تا رهایی یابد]. (5) پس نام این دعا، دعای فرج نیست، و این نام در زبان مردم رواج پیدا کرده و مستندی ندارد!

دعای اللهم کن لویک هم دعای فرج نامیده نشده، یعنی هیچ یک از بزرگوارانی که این دعا را نقل کرده اند، آن را «دعای فرج» یا «دعای سلامتی» نام نگذاشته اند، بلکه آن را به عنوان یکی از دعاهای شب 23 ماه مبارک ذکر کرده اند؛ بنابراین نام این دعا هم «دعای فرج» یا «دعای سلامتی امام زمان» نیست.

ضمن اینکه در اصل دعای «اللهم کن لویک»،اصلا نام مبارک امام زمان (علیه السلام) وجود ندارد بلکه تعبیر «فلان بن فلان» آمده و به این صورت است: و روى محمد بن عيسى بإسناده عن الصالحين ع قال تكرر في ليلة ثلاث و عشرين من شهر رمضان هذا الدعاء ساجدا و قائما و قاعدا و على كل حال و في الشهر كله و كيف ما أمكنك و متى حضر من دهرك تقول بعد تمجيد الله تعالى و الصلاة على النبي محمد ص اللهم كن لوليك فلان بن فلان في هذه الساعة و في كل ساعة وليا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليلا و عينا حتى تسكنه أرضك طوعا و تمتعه فيها طويلا. (6)

البته چون در زمان ما ولی الهی، امام زمان است، به جای لفظ «فلان بن فلان» گفته می شود: «الحجة بن الحسن» [علیهما السلام].

اشتباه نشود؛ منظور بنده این نیست که این دعاها را نخوانیم، بلکه تنها درباره نام این دعاها اظهار نظر کردم.

پی نوشت
--------------------------
1- مستدرك‏ الوسائل، ج 13، ص 42، ش 14686- 10
2- مستدرك‏ الوسائل، ج 5، ص 77، ش 5390- 11
3- جمال ‏الأسبوع ص : 281
4- وسائل الشیعة، ج 8، ص 184
5- مصباح کفعمی، ص 176
6- مصباح ‏المتهجد، ص 631

نتیجه اینکه:

نام دعای «الهی عظم البلاء» و دعای «اللهم کن لولیک»، دعای فرج یا دعای سلامتی امام زمان نیست. البته مضمون دعای «اللهم کن لولیک» دعا برای سلامتی و درخواست حفاظت خدای متعال از وجود مبارک امام زمان هست اما نام اینها، دعای فرج یا دعای سلامتی نیست!

به طور کلی، به دعا برای تعجیل در ظهور امام زمان سفارش شده است. در یکی از توقیعات (= نامه های صادره از امام زمان علیه السلام) آمده است که «برای تعجیل فرج، زیاد دعا کنید که گشایش شما هم در آن است»:

[الإحتجاج‏] الْكُلَيْنِيُّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَعْقُوبَ أَنَّهُ وَرَدَ عَلَيْهِ مِنَ النَّاحِيَةِ الْمُقَدَّسَةِ عَلَى يَدِ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ وَ أَمَّا عِلَّةُ مَا وَقَعَ مِنَ الْغَيْبَةِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ أَحَدٌ مِنْ آبَائِي إِلَّا وَقَعَتْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ وَ إِنِّي أَخْرُجُ حِينَ أَخْرُجُ وَ لَا بَيْعَةَ لِأَحَدٍ مِنَ الطَّوَاغِيتِ فِي عُنُقِي وَ أَمَّا وَجْهُ الِانْتِفَاعِ بِي فِي غَيْبَتِي فَكَالِانْتِفَاعِ بِالشَّمْسِ إِذَا غَيَّبَهَا عَنِ الْأَبْصَارِ السَّحَابُ وَ إِنِّي لَأَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ كَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ فَأَغْلِقُوا أَبْوَابَ السُّؤَالِ عَمَّا لَا يَعْنِيكُمْ وَ لَا تَتَكَلَّفُوا عَلَى مَا قَدْ كُفِيتُمْ وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ وَ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا إِسْحَاقَ بْنَ يَعْقُوبَ وَ عَلى‏ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى‏ (بحارالأنوار، ج 52، ص 92، ح 7)

با تشکر از استاد صدیقین برای تکمیل این بحث سه مطلب در موارد زیر از آدرس (http://akhlagh.porsemani.ir/node/2124) برای علاقمندان ارائه می شود:

1- ضرورت دعا در حق امام زمان (عج )

2- كيفيت دعا براى تعجيل فرج صاحب الزمان (عج )

3- فوايد دعا در حق امام زمان (عج )

ضرورت دعا در حق امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف )

بهترين مساءله يى كه در اين زمان در مورد دعا بايد مد نظر قرار گيرد، دعا در حق قطب عالم امكان ، حضرت حجة بن الحسن العسگرى مى باشد؛ چه از جهت سلامتى وجود شريف و چه از جهت تعجيل فرج . اصولا هر دعايى كه با ياد و دعاى براى آن حضرت قرين نباشد، دعايى بى محتوا و پوچ و بى معنا و بدون هدف است . دليل اين مطلب كاملا روشن است ؛ زيرا در اين زمان كليه ى امورات و مصالح جهان ، به اجازه ى آن وجود مقدس مى باشد، و حق تعالى ايشان را حجت خود بر خلايق قرار داده است . پس جهالت و جسارت مى باشد كه انسان به ياد منافع شخصى خود بوده ، فقط براى خود دعا نموده و صاحب و ولى نعمت خويش را فراموش نمايد.
علاوه بر آن حق قرابت و خويشاوندى با پيامبر اكرم (ص ) لازم مى سازد و در حق ايشان دعا كنيم ؛ چون دعا كردن از نشانه هاى مودت و دوستيست . امام زمان به اشخاصى كه در خواب يا بيدارى خدمت حضرت مشرف مى شدند، مى فرمود: واكثروا الدعاء بتعجيل الفرج فان ذلك فرجكم . (216) يعنى : براى تعجيل فرج ، بسيار دعا كنيد؛ زيرا همين دعاى شما موجب گشايش كارهايتان است .
منظور حضرت از فرج را، به دو گونه مى توان تقسيم نمود:
1. فرج شخصى ؛ يعنى ظهور امام زمان (عج ) براى هر فرد مؤ من داراى فوايد بسيارى مى باشد، مانند: هدايت به صراط مستقيم ، عاقبت بخيرى ، ازدياد روزى ، عافيت از تمام بلاها و امراض ، و به دست آوردن قلب سليم .
2. فرج كلى ؛ يعنى با ظهور امام زمان ، جهان از انواع كفر، شرك ، نفاق ، بدعت و ظلم و جور پاك مى گردد، زمين آباد شده و همه با آرامش زندگى مى كنند، به طورى كه همه ثروتمند و سلامت بوده و شخص فقيرى پيدا نمى شود.

كيفيت دعا براى تعجيل فرج صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف )

عالم ربانى سيد محمد تقى موسوى اصفهانى (ره )، طرق مختلفى را براى دعا جهت تعجيل فرج صاحب الزمان (عج ) در كتاب مكيال المكارم فى فوائد الدعا للقائم (عج ) استنباط نموده ، و ما عينا آن را از ترجمه ى آن كتاب شريف نقل مى كنيم :
اول اينكه : اين امر را با صراحت از خداى متعال مساءلت نمايد، و به زبان فارسى يا عربى يا هر زبان ديگرى تقاضايش را باز بيان كند؛ به عنوان مثال ، چنين دعا نمايد: اللهم عجل فرج مولانا صاحب الزمان عليه السلام . يعنى : بار خدايا! فرج مولاى ما صاحب الزمان را زودتر برسان .
دوم اينكه ، از خداوند (عز اسمه ) درخواست كند كه فرج و گشايش امر آل محمد (ص ) را تعجيل فرمايد و زودتر برساند؛ چون فرج آن حضرت همان فرج آنها است ؛ چنان كه در دعاها و روايات اين معنى آمده است .
سوم اينكه ، فرج و گشايش امر تمام مؤ منين و مؤ منات يا فرج اولياى خدا را مساءلت نمايد؛ زيرا با فرج آن جناب (عليه السلام ) فرج اولياى خدا انجام مى گردد؛ چنان كه در روايت رسيده .
چهارم اينكه ، بر دعاى كسى كه چنين دعايى مى كند، آمين بگويد، چون واژه ى آمين ، يعنى مستجاب كن ؛ كه اين نيز دعاست ، و دعا كننده و آمين گو، هر دو در دعا شريكند؛ به طورى كه در خبر آمده است .
پنجم اينكه ، از خداى عزوجل بخواهد كه هر كس كه براى تعجيل فرج مولايمان (عليه السلام ) دعا مى كند، مستجاب سازد. تفاوت بين اين با نوع قبلى آن است كه ، آمين گفتن فقط در حضور دعا كننده انجام مى گيرد، ولى در اين مورد، حضور شرط نيست .
ششم اينكه ، فراهم شدن و آماده گشتن اسباب و مقدمات زودتر رسيدن فرج را از خداوند مساءلت نمايد.
هفتم اينكه ، درخواست نمايد كه موانع ظهور آن حضرت (عليهم السلام ) رفع و برطرف گردد.
هشتم اينكه ، دعا كنيد گناهانى كه باعث به تاءخير افتادن فرج آن حضرت است ، آمرزيده شوند؛ گناهانى كه دعا كننده يا غير او از اهل ايمان مرتكب گرديده اند.
نهم اينكه ، از خداى تعالى درخواست كند كه او را از آنچنان كه اثر ياد شده را دارد، در آينده ى زندگى اش محفوظ و باز بدارد.
دهم اينكه ، نابودى دشمنان آن حضرت (ع ) را كه وجودشان مانع از زودتر شدن فرج دوستانش مى باشد، از خداوند بخواهد.
يازدهم اينكه ، از خداوند بخواهد كه دست ستمگران را از سر همه مؤ منين كوتاه سازد؛ كه اين امر به بركت ظهور امامشان كه در انتظارش هستند، انجام مى گيرد.
دوازدهم اينكه ، گسترش يافتن عدالت را در شرق و غرب زمين مساءلت نمايد؛ زيرا اين امر جز با ظهور آن حضرت (ع ) حاصل نمى گردد؛ همچنان كه خداى عزوجل و پيغمبران و اوليايش (ع ) وعده داده اند.
سيزدهم اينكه ، بگويد: خداوندا! رفاه و خوشى را به ما بنمايان ! و نيتش حصول آن در زمان ظهور باشد؛ زيرا رفاه و خوشى كامل و تمام براى مؤ من حاصل نمى شود مگر به ظهور امام غايب از نظر.
چهاردهم اينكه ، از خداى عزوجل بخواهد كه اجر و مزد عبادت ها و كارهايش را، تعجيل در امر و ظهور مولايش ، مطابق خواسته و رضاى حضرتش (ع ) قرار دهد.
پانزدهم آنكه ، توفيق يافتن به انجام اين دعا (يعنى دعا براى مولايمان (ع ) و درخواست تعجيل در امر فرجش را) براى همه مؤ منين و مومنات بخواهد؛ زيرا همدلى و اتفاق مؤ منين ، در اين كار تاءثير ويژه اى دارد؛ چنان كه در روايت آمده است . بنابراين هرگاه مؤ من مساءلت نمايد كه مقدمات مطلوب و هدفش فراهم و آسان گردد، در جهت تحصيل آن ، كوشش بسزايى انجام داده است .
شانزدهم اينكه ، از خداى عزوجل بخواهد كه دين و حق و اهل ايمان را بر همه ملل و اديان چيره و پيروز فرمايد؛ زيرا اين امر چنان كه وعده كرده است ، جز به ظهور مولايمان صاحب الزمان (عج ) حاصل نمى گردد؛ همان طور كه در روايات در كتاب البرهان آمده است .
هفدهم اينكه ، از خداوند عز اسمه درخواست نمايد كه از دشمنان دين و ستم كنندگان بر خاندان سيد المرسلين (ص ) انتقام بگيرد؛ زيرا در اخبار آمده است كه ، اين امر با ظهور امام غايب از نظر و آخرين امامان بزرگوار (عليهم السلام ) انجام مى گردد.
هجدهم اينكه ، بر آن حضرت درود بفرستد؛ و منظورش درخواست رحمت ويژه يى از سوى خداوند باشد، كه با آن ، زودتر شدن فرجش آسان شود.
در باب زيارت حضرت رضا (عليهم السلام ) پس از درود فرستادن بر يك يك امامان (ع )، چنين مى خوانيم :
اللهم صل على حجتك و وليك القائم فى خلقك صلاة تامة نامية باقية تعجل بها فرجه و تنصره بها.
بار خدايا! درود بفرست بر حجت خود و وليت كه در ميان خلقت به پا خاسته است ، درود فرستادنى تمام ، و با افزايش و هميشگى ، كه با آن ، فرجش را زودتر برسانى ، و با آن پيروزش نمايى .
نوزدهم اينكه ، تعجيل در برطرف شدن محنت از چهره اش و دور گشتن هم و غم از قلب مقدسش (عليه السلام ) را بخواهد؛ زيرا اين از لوازم تسلط آن حضرت و نابودى دشمنانش مى باشد.
بيستم اينكه ، از خداى تعالى بخواهد كه در امر خون خواهى براى مولاى شهيد مظلوممان ، حضرت ابى عبدالله الحسين (ع ) تعجيل فرمايد؛ زيرا اين در حقيقت دعا براى فرزندش حضرت حجت (ع ) است ، كه طلب كننده ى خونبهاى او و انتقام گيرنده از كشندگان وى مى باشد.

فوايد دعا در حق امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف )

ميرزا محمد تقى موسوى اصفهانى مى گويد: در بيان بعضى از فوايد دعا كردن به آن حضرت ، و ظهورش را از خداوند عالم (جل شاءنه ) طلب نمودن ، آيات و اخبار فراوانى رسيده است ، كه من در اينجا به ذكر فايده ى آن اكتفا مى كنم :
اول : باعث طول عمر مى شود؛ چنان كه در خصوص دعاى دوم كه بعد از هر نماز واجب بايد خواند، از حضرت صادق (ع ) روايت شده است . (217)
دوم : دعا به آن حضرت ، نوعى اداى حق ايشان است . از حضرت امير المؤ منين (ع ) روايت شده است كه فرمود: اداى حق مؤ من ، بهترين اعمال است . (218) پس چون آن جناب ، رئيس و بهترين همه مؤ منان است ، اداى حق حضرتش ، اهم اعمال و افضل آنهاست .
سوم : دعا در حق آن جناب ، سبب رسيدن شفاعت حضرت رسول (ص ) است ؛ چنان كه از خود آن حضرت روايت شده است ، و از بعضى احاديث استفاده مى شود كه ، موجب فايز شدن به شفاعت حضرت صاحب الاءمر (ع ) است . (219)
چهارم : خدا دعا كننده به آن حضرت را يارى مى كند؛ زيرا دعاى به آن جناب ، نوعى از يارى اوست ، و يارى وى ، يارى خداست . و حق تعالى فرمود: و لينصرى الله من ينصره ... (220) يعنى : خدا البته يارى مى فرمايد، هر كس كه او را يارى كند.
پنجم : باعث سرور آن جناب مى شود. امام صادق (ع ) مى فرمايد: هيچ عبادتى نزد خداوند بهتر از مسرور ساختن مؤ من نيست . (221)
ششم : اگر تو آن حضرت را دعا كنى ، باعث مى شود كه ايشان نيز تو را دعا كنند. امام رضا (ع ) فرمودند: ما را بر شما حقيست ، كه چون آن را ادا نماييد، بر ما حق پيدا مى كنيد، و ما هم ثواب آن را به شما ادا مى نماييم . (222)
هفتم : ثواب دعاى شما، عايد همه مؤ منين و مؤ منات مى شود، چون خير ظهور آن حضرت به همه مى رسد.
هشتم : دعاى به آن حضرت ، دليل بر اظهار محبت و دوستى به آن جناب است . ايشان به ذريه ى پيامبر (ص ) مى باشند، و محبت به ذريه ى آن حضرت ، امر خدا و مزد رسالت پيامبر است . (223)
نهم : دعا در طلب آن حضرت خيرخواهى براى خداست ، خيرخواهى براى پيغمبر است ، خير خواهى براى كتاب خداست ، خير خواهى براى دين خداست ، خير خواهى براى جماعت مسلمانان است . پيامبر (ص ) فرمودند: هر كس اين پنج صفت را داشته باشد، من بهشت را براى او ضمانت مى كنم . (224)
دهم : دعا به آن حضرت ، باعث عبور از پل صراط است ، به سلامتى . (225)
يازدهم : دعا در زمان غيبت حضرت ، باعث رفع بلا از شخص مى شود. امام عصر (عج ) مى فرمايند: پس براى ما بسيار دعا كنيد؛ زيرا فرج و گشايش ‍ امور شما در آن است . دوازدهم : ثواب جهاد در ركاب پيغمبر (ص ) و على (ع ) را دارد. (226)
(227)
سيزدهم : چون حضرت حجت (عج ) ظهور كنند، طلب خون سيدالشهدا (ع ) مى نمايند. پس هرگاه طلب ظهور آن حضرت كنى ، در ثواب آن عمل شريك خواهى بود.
چهاردهم : باعث نجات از هلاكت در زمان غيبت مى شود. (228)
پانزدهم : كردارهاى بد او به كردارهاى نيك مبدل مى شود: ان الحسنات يذهبن السيئات .
شانزدهم : دعا در حق امام زمان (عج ) تمسك به ثقلين (كتاب و عترت ) است . پيامبر فانها من تقوى القلوب . يعنى : كسى كه شعاير و نشانه هاى الهى را بزرگ و محروم بدارد، چنين كارى نتيجه پاكى دلهاست .
هجدهم : اين دعا سبب زياد شدن نعمت ها و وسعت روزيست .
نوزدهم : تشرف به ديدار آن حضرت در بيدارى يا خواب ، و رجعت به دنيا در زمان ظهور آن حضرت . امام صادق (ع ) فرمود: هر كس چهل صبح دعاى عهد را بخواند، از ياران امام زمان خواهد بود.
بيستم : شايستگى دريافت احاديث ائمه ى اطهار (عليهم السلام ) را مى يابد.

صدیقین;522719 نوشت:
نتیجه اینکه:

نام دعای «الهی عظم البلاء» و دعای «اللهم کن لولیک»، دعای فرج یا دعای سلامتی امام زمان نیست. البته مضمون دعای «اللهم کن لولیک» دعا برای سلامتی و درخواست حفاظت خدای متعال از وجود مبارک امام زمان هست اما نام اینها، دعای فرج یا دعای سلامتی نیست!

صدیقین;522718 نوشت:
تا جایی که بنده بررسی کردم دعای «الهی عظم البلاء» دعای فرج نامیده نشد

با سلام و عرض ادب شهرت دعای الهی عظم البلاء به نام دعای فرج بدلیل اینست که در آن مستقیما از این کلمه استفاده شده ، فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً

پس به نظر نمیاید که ایرادی داشته باشد

.امین.;525373 نوشت:
با سلام و عرض ادب شهرت دعای الهی عظم البلاء به نام دعای فرج بدلیل اینست که در آن مستقیما از این کلمه استفاده شده ، فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً پس به نظر نمیاید که ایرادی داشته باشد

سلام دوست عزیز

دعاهای دیگری هم داریم که تعبیراتی مشابه همین تعبیر را دارند مثلا همین دعایی که در پست #11 آوردم که عبارت «وَ عَجِّلْ لِوَلِيِّكَ الْفَرَجَ» را دارد اما کسی به آن دعای فرج نمی گوید!

عرض بنده این بود که در روایاتی که این دعا در آنها نقل شده، چنین نامی نیامده و مؤلفان این کتاب ها هم این دعا را دعای فرج ننامیده اند. تنها در یک جا از یک دعا به نام دعای فرج یاد شده که توضیحش در پست #11 گذشت.

اینکه در زبان مردم این دعا به چه چیزی مشهور شده، اعتبار و خاصیتی ندارد.

بسم الله الرحمن الرحیم

باسلام

متاسفانه زیاد می بینم که خیلیها بحث ودعوا میکنند که دعای فرج با دعای سلامتی فرق داره یا دعای فرج مضامین شرک آمیز و.. داره! بنده پیشنهاد میکنم دعای فرج زیر را که تصحیح کردم بخوانید تا خیالتان راحت شود!

اِلهی عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْخَفآءُ وَ انْکَشَفَ الْغِطآءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجآءُ وَ ضاقَتِ الاَْرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمآءُ وَ اَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَ اِلَیْکَ الْمُشْتَکی وَ عَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخآءِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد اُولِی الاَْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی السّاعَةَ السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ بِحَقِّ مُحَمَّد وَ الِهِ الطّاهِرینَ

1- به احتمال زیاد در دعای فرج، قسمت یا محمد یا علی یا صاحب الزمان ...... تحریف شده باشد چون در حالیکه از خداوند که مخاطب ما در دعاست ناگهان به یا محمد یا علی میرویم و معلوم نمیشود مخاطب کیست؟ خصوصا اینکه در آخر میفرماید یا ارحم الراحمین! قسمت قرمز رنگ در زیر که مشخص کردم احتمالا اضافه شده و از از دعای اصلی نیست.

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِه محمد اوالامر الذين فَرَضْتَ عَلَيْنا طاعَتَهُمْ وعَرَّفْتَنا بِذلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ ففَرِّجْ عَنّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلاً قريبا ٬ كَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ يا محمد و يا علي يا علي و يا محمد اكْفِيانى فَاِنَّكُما كافِيان وانصراني فانكما ناصران يا مولانا يا صاحب الزمان الْغَوْثَ الْغَوْثَ الغوث اَدْرِكْنى اَدْرِكْنى اَدْرِكْنى الساعة الساعة الساعة العجل العجل العجل يا ارحمن الراحمين بحق محمد و آله الطاهرين

2- بنده دعایی ندیدم که شامل یا محمد یا علی یا حسن و به این شکل از ائمه نازنین باشد تنها دعاهایی مانند توسل، ائمه مورد خطاب میگیرند. البته جمله یا محمد یا علی ادرکنی .... صحیح است اما جایش در این دعا ناصحیح است و با دعا همخوانی ندارد!

3- نمیدانم چرا علمایی که به این اشتباهات نه فقط در دعا بلکه در روایات آگاهند پا پیش نمیگذارند و این موارد را تصحیح نمیکنند؟! حتی روایاتی داریم که روایت دیگر را نقض میکند اما بجای گفتن روایت صحیح، هم روایت صحیح و روایت غلط را با هم ذکر میکنند و بعد ملت سردرگم می مانند که بالاخره کدام حرف صحیح است؟

امام صادق(ع) : شتاب مردم براي اين كار (ظهور)، آنان را هلاك مي‏سازد. خداوند براي شتاب مردم، شتاب نمي‏كند؛ بلكه براي اين امر، مدتي هست كه بايد پايان پذيرد. اگر مدت آن سر آيد، نه ساعتي جلو مي‏افتد و نه ساعتي تأخير مي‏شود.

امام صادق(ع) : او هنگامی ظهور می کند که مردم دیگر نومید شوند و بگویند: مهدی نیست...

مولانا;528912 نوشت:
متاسفانه زیاد می بینم که خیلیها بحث ودعوا میکنند که دعای فرج با دعای سلامتی فرق داره
دعای «اللهم کن لولیک...» و دعای «الهی عظم البلاء»، دعای سلامتی یا دعای فرج نامیده نشده اند. توضیح مطلب را در اینجا #11 عرض کردم.
************

مولانا;528912 نوشت:
متاسفانه زیاد می بینم که خیلیها بحث ودعوا میکنند که ... دعای فرج مضامین شرک آمیز و.. داره!
هیچ شرکی در این دعا دیده نمی شود. وهابی های پلید و مُلحد، در سایت ها و شبکه هایشان، بدون دلیل و تنها از روی تحجر و نادانی هر گونه توسلی را متهم به شرک می کنند! تکلیف این جماعت بدعت‌گذار و نادان روشن است و نیاز به پاسخ ندارد! همانطور که در پست #4 عرض کردم:
صدیقین;521945 نوشت:

به نظر بنده، نصفه ابتدایی این متن دعاست یعنی این قسمت: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ»

اما نصفه

بعدی آن، دعا نیست بلکه چون خطابش به معصومین (ع) است، از این جهت متنش شبیه زیارت و توسل به معصومین (ع) است: يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ احْفَظَانِي فَإِنَّكُمَا حَافِظَانِي يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي الْأَمَانَ الْأَمَانَ (وسائل ‏الشيعة/ج 8/ص185)

توسل به معصومین اگر به نیت استقلال آنان در اجابت و حاجت دهی و مانند آن باشد، چنین عقیده ای اشتباه و شرک است و این مطلب مختص این دعا نیست بلکه در زیارات و سایر ادعیه و توسلات هم همین گونه است؛ اما اگر به آنها نظر استقلالی نداشته بلکه آنها را مجرای فیض حق تعالی و آبرومند در درگاه او دانسته و از باب شفاعت و وسیله تقرب جستن به پروردگار که سفارش قرآن است، بدان ها توسل جوییم، ایرادی ندارد و موافق سفارش قرآن کریم است:

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (مائده/35)
اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيله‏ اى براى تقرب به او بجویيد! و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد!

************

مولانا;528912 نوشت:
بنده پیشنهاد میکنم دعای فرج زیر را که تصحیح کردم بخوانید تا خیالتان راحت شود!
این تصحیح بر چه اساسی است؟! ملاک هایی که در ادامه داده اید نارسا و غیرعلمی است! با این ملاک ها که احادیث و ادعیه را حذف یا ویرایش نمی کنند!

مولانا;528912 نوشت:
اِلهی عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْخَفآءُ وَ انْکَشَفَ الْغِطآءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجآءُ وَ ضاقَتِ الاَْرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمآءُ وَ اَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَ اِلَیْکَ الْمُشْتَکی وَ عَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخآءِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد اُولِی الاَْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی السّاعَةَ السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ بِحَقِّ مُحَمَّد وَ الِهِ الطّاهِرینَ

متن دقیق این دعا چنین است:

صدیقین;521944 نوشت:

مطابق نقل وسائل الشیعه:

اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ احْفَظَانِي فَإِنَّكُمَا حَافِظَانِي يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي الْأَمَانَ الْأَمَانَ (1)



مطابق نقل بحارالانوار:


اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مَنَعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ فَعَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي (2)

پی نوشت


------------------------------
1- وسائل ‏الشيعة، به نقل از جمال الاسبوع/ج 8/ص185 ؛ سید بن طاووس این نماز و دعا را در جمال‏ الأسبوع صفحه 280 و 281 با عنوان «صلاة الحجة القائم (ع)» بیان کرده اما سندی برای آن ذکر نکرده است.
2- بحارالأنوار ج : 53 ص : 275

توضیح بیشتر را از اینجا #3 بخوانید.

مولانا;528912 نوشت:
1- به احتمال زیاد در دعای فرج، قسمت یا محمد یا علی یا صاحب الزمان ...... تحریف شده باشد چون در حالیکه از خداوند که مخاطب ما در دعاست ناگهان به یا محمد یا علی میرویم و معلوم نمیشود مخاطب کیست؟ خصوصا اینکه در آخر میفرماید یا ارحم الراحمین! قسمت قرمز رنگ در زیر که مشخص کردم احتمالا اضافه شده و از از دعای اصلی نیست.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِه محمد اوالامر الذين فَرَضْتَ عَلَيْنا طاعَتَهُمْ وعَرَّفْتَنا بِذلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ ففَرِّجْ عَنّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلاً قريبا ٬ كَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ يا محمد و يا علي يا علي و يا محمد اكْفِيانى فَاِنَّكُما كافِيان وانصراني فانكما ناصران يا مولانا يا صاحب الزمان الْغَوْثَ الْغَوْثَ الغوث اَدْرِكْنى اَدْرِكْنى اَدْرِكْنى الساعة الساعة الساعة العجل العجل العجل يا ارحمن الراحمين بحق محمد و آله الطاهرين

احتمالی که داده اید ناشی از همان شبهاتی است که در ذهن شما شکل گرفته و گمان کرده اید که چنین توسلی شرک است، اما همان طور که در پست #4 عرض کردم، در توسل به معصومین (علیهم السلام)، نگاه استقلالی وجود ندارد و این همان مرز شرک و توحید است!

ضمن اینکه نقل شما با نقل های وسائل الشیعه و بحارالانوار تفاوت هایی دارد و مشخص نیست از کدام منبع نقل می کنید.

نیز جمله «يا ارحمن الراحمين بحق محمد و آله الطاهرين» در متن این دعا _مطابق نقل وسائل و بحار_ وجود ندارد!

مولانا;528912 نوشت:
2- بنده دعایی ندیدم که شامل یا محمد یا علی یا حسن و به این شکل از ائمه نازنین باشد تنها دعاهایی مانند توسل، ائمه مورد خطاب میگیرند. البته جمله یا محمد یا علی ادرکنی .... صحیح است اما جایش در این دعا ناصحیح است و با دعا همخوانی ندارد!
ندیدن شما دلیل بر نبودن چنین توسلاتی در سایر ادعیه نیست! به فرض هم نباشد، مبنای کلامی مساله روشن گردید و مشخص شد که توسل با نگاه غیر استقلالی ایرادی ندارد. درباره جمله مورد اشاره هم عرض کردم که به نظر بنده این دعا از دو بخش دعا و توسل تشکیل شده؛ نیمه اولش دعاست و نیمه دومش توسل است. توضیح مطلب در اینجا #4 گذشت. یکی از حکمت های توسل به پیامبر اکرم و حضرت امیر (علیهماالسلام) را _از دیدگاه خود_ در اینجا #7 عرض کردم. (این ارجاع ها بدین معناست که پاسخ همه این پرسش ها را در چند پست قبلی داده ام.)

مولانا;528912 نوشت:
3- نمیدانم چرا علمایی که به این اشتباهات نه فقط در دعا بلکه در روایات آگاهند پا پیش نمیگذارند و این موارد را
تصحیح نمیکنند؟! حتی روایاتی داریم که روایت دیگر را نقض میکند اما بجای گفتن روایت صحیح، هم روایت صحیح و روایت غلط را با هم ذکر میکنند و بعد ملت سردرگم می مانند که بالاخره کدام حرف صحیح است؟
نقد حدیث مطلبی شایع و عادی است و ده ها جلد کتاب در شرح و نقد روایات نوشته شده، اما روش علما مثل شما بزرگوار نیست که مثلا بگویند اینجای این روایت را جایی ندیده ایم، پس حذفش کنیم! آنجای آن روایت، شرک آلود است پس اصلاحش کنیم! خیر، اگر این گونه بی ضابطه عمل کنند که دیگر چیزی باقی نمی ماند! بلانسبت شما بزرگوار، شنیده ام که وهابی های پلید دست به چنین کار احمقانه ای زده اند و برای اینکه همه فضایل ذکر شده از اهل بیت _که در کتاب های معتبر اهل سنت آمده_ را نیست و نابود کنند، افتاده اند به جان این کتاب ها و هر جایی که خوششان نمی آید یا نمی فهمند را حذف و ویرایش می کنند و کتاب های معتبر اهل سنت را با حذف و ویرایش جدید به سبک وهابی، چاپ می کنند! این واقعا فاجعه است چون این کتاب ها میراث بزرگ چند صد ساله علمای بزرگ اهل سنت است و با چنین برخوردهای هوس آلود و متعصبانه و بی ضابطه، تا چند دهه ی آینده، شاید طلبه ها و دانشجویان اهل سنت دیگر باور نکنند که چنان احادیثی در کتاب های معتبرشان وجود داشته است!

بدبختانه دنیای اهل سنت، امروز با یک رخوت و خمودگی و عدم جراتِ اظهار نظر در برابر فتاوا و کارهای خودسرانه ی یک مشت بدعت‌گذار نادان وهابی مواجه شده و یک میلیارد سنی، تمام هستی شان را به دست این قوم متحجر و آدمکش داده اند! قومی که با بدعت گذاری و آدمکشی روی کار آمد و با جوی خونی که در عربستان و سایر نقاط مملکت اسلامی به راه انداخت، مکه و مدینه را فتح کردند و الان هم کلیددار خانه خدا هستند و به هزار ترفند شیطانی، پرچم توحید و قرآن را بالای سرشان گرفته اند (درست همانند قرآنی که سپاه معاویه بالای نیزه قرار داد و شد آنچه شد!) حالا تا کی این یک میلیارد سنی می خواهد در برابر این یک مشت نادان متحجر سکوت کند، نمی دانم!

بله، علما با رعایت اصول و ضوابط دقیق، روایات را نقد و تحلیل می کنند اما اصل روایت را هم در محل مناسب خود بیان می کنند تا اگر در تحلیلشان اشتباهی صورت گرفته بود، در فضای آزاداندیشانه، علمای بعدی با دقت بیشتر آن تحلیل ها را بررسی و نقد کنند. اگر تمایل دارید در این زمینه ها اطلاعات بیشتر و دقیق تری به دست آورید و با کتاب ها و منابع تخصصی این موضوعات آشنایی پیدا کنید، دو کتاب «روش فهم حدیث» و «آسیب شناخت حدیث» اثر عبدالهادی مسعودی را مطالعه بفرمایید. هر دو مورد، کتاب های خوب و مفیدی هستند.

پرسش:
دو سوال از خدمتتان داشتم
1- لطفا متن دعای «الهی عظم البلاء...» را ذکر کنید و بفرمایید از چه کسی است و به چه کسی تعلیم داده شده؟ آیا دعاست یا توسل؟ این دعا شامل چه مضامینی است.؟
2- این که در برخی سایت ها گفته می شود نام دعای «الهی عظم البلاء...»، « دعای فرج » است و نام دعای «اللهم کن لولیک...»، « دعای سلامتی امام زمان (علیه السلام) » مطلب درستی است.؟

پاسخ:
ـ جواب سوال اول
در برخی اسنادِ این دعا، گفته شده که امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) آن را به یک زندانی تعلیم داده.(1) و در برخی اسناد دیگر به عنوان جزئی از زیارت حضرت در سرداب مقدس یاد شده.(2) و در اسناد دیگر هم به عنوان دعای بعد از نماز امام زمان (علیه السلام) ذکر شده.(3) و در برخی اسناد هم به عنوان نجات از مصائب و بلایای بزرگ (مانند حفظ جان) ذکر شده است.(4)

با توجه به این مطلب، این معنا روشن می شود که خواندن این دعا در هر شرایطی مناسبت ندارد بلکه در مواردی که عرض شد و در خود اسناد این دعا آمده، مناسب است. بنا بر این پخش این دعا بعد از اذان توسط صدا و سیما و نیز مراسماتی که در مسجد مقدس جمکران و مانند آن گرفته می شود و احیانا این دعا را بعد از نماز قرائت می کنند، حجیت و اعتباری ندارد. آن چه که حجیت و اعتبار دارد، دستورهایی است که به عنوان آداب دعا توسط معصومین (علیهم السلام) و در روایات معتبر آموزش داده شده است و همان طور که عرض کردم در آداب این دعا (با توجه به مواردی که در اسنادش آمده) سفارشی به قرائت آن بعد از اذان یا نماز دیده نمی شود، در حالی که به خواندن دعاها یا مناجات ها یا تعقیبات یا سوره های مختلفی بعد از نماز توصیه شده و در روایات معتبر هم آمده و بخشی از آن ها در کتاب "مفاتیح الجنان" ذکر شده است. خلاصه این که توصیه ای به قرائت این دعا در هر زمان و مکانی وارد نشده است! البته خواندن آن مانعی ندارد چون دعا در هر حالی مطلوبیت دارد اما رعایت مناسبت هایی که در خود روایات آموزش داده شده، اولویت دارد.

مطابق نقل وسائل الشیعه؛ متن دقیق دعا هم چنین است: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ احْفَظَانِي فَإِنَّكُمَا حَافِظَانِي يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي الْأَمَانَ الْأَمَانَ.»(5)

مطابق نقل بحارالانوار:
«اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مَنَعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ فَعَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي.»(6)

به نظر بنده، نصفه ابتدایی این متن، دعاست؛ یعنی این قسمت: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ»

اما نصفه بعدی آن، دعا نیست بلکه چون خطابش به معصومین (علیهم السلام) است، از این جهت متنش شبیه زیارت و توسل به معصومین است: «يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَانِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ احْفَظَانِي فَإِنَّكُمَا حَافِظَانِي يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي الْأَمَانَ الْأَمَانَ.»(7)

به طور کلی، در توسل به معصومین (علیهم السلام)، نگاه استقلالی وجود ندارد و این همان مرز شرک و توحید است! توسل به معصومین اگر به نیت استقلال آنان در اجابت و حاجت دهی و مانند آن باشد، چنین عقیده ای اشتباه و شرک است و این مطلب مختص این دعا نیست بلکه در زیارات و سایر ادعیه و توسلات هم همین گونه است؛ اما اگر به آن ها نظر استقلالی نداشته بلکه آن ها را مجرای فیض حق تعالی و آبرومند در درگاه او دانسته و از باب شفاعت و وسیله تقرب جستن به پروردگار که سفارش قرآن است، بدان ها توسل جوییم، ایرادی ندارد و موافق سفارش قرآن کریم است: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيله‏ اى براى تقرب به او بجویيد! و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد!.(8)


با توجه به متن دعا، این مضامین به ذهن خطور می کند:

1- قطع امید از غیر خدا و توجه کامل به او و استعانت از درگاه او.
2- توجه به جایگاه بلند پیشوایان دین در نزد خدای سبحان و این که آنان ولی الهی هستند و پیروی از دستورات آنها واجب است.
3- شفیع قرار دادن معصومین (علیهم السلام) در درگاه الهی.
4- توسل به ساحت پاک رسول رحمت و مهربانی و امیرالمؤمنین (علیهما السلام)، که پدران این امت اند؛ «انا و علی ابوا هذه الامة»
5- توسل و توجه به ساحت مقدس امام زمان (علیه السلام) که اکنون ولی الهی و خلیفه خداوند در زمین است.

ـ جواب سوال دوم
تا جایی که بنده بررسی کردم دعای «الهی عظم البلاء» دعای فرج نامیده نشده. دعای «اللهم کن لولیک» هم دعای فرج یا سلامتی نامیده نشده!

تنها یک دعا به نام دعای فرج نامیده شده و آن دعایی است برای رهایی از مشکلات؛ مطابق روایت؛ شخصی خدمت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) می رسد و عرض می کند که به فلان گرفتاری ها مبتلا شده ام، حضرت هم برای گشایش مشکلاتش، دعایی به وی تعلیم می دهد و آن را دعای فرج می نامد [یعنی دعا برای رهایی از مشکلات]: «الشَّيْخُ إِبْرَاهِيمُ الْكَفْعَمِيُّ فِي الْجُنَّةِ، رَأَيْتُ فِي بَعْضِ كُتُبِ أَصْحَابِنَا مَا مُلَخَّصُهُ أَنَّ رَجُلًا جَاءَ إِلَى النَّبِيِّ ص وَ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي كُنْتُ غَنِيّاً فَافْتَقَرْتُ وَ صَحِيحاً فَمَرِضْتُ وَ كُنْتُ مَقْبُولًا عِنْدَ النَّاسِ فَصِرْتُ مَبْغُوضاً وَ خَفِيفاً عَلَى قُلُوبِهِمْ فَصِرْتُ ثَقِيلًا وَ كُنْتُ فَرْحَاناً [فَرْحَانَ‏] فَاجْتَمَعَتْ عَلَيَّ الْهُمُومُ وَ قَدْ ضَاقَتْ عَلَيَّ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَ أَجُولُ طُولَ نَهَارِي فِي طَلَبِ الرِّزْقِ فَلَا أَجِدُ مَا أَتَقَوَّتُ بِهِ كَأَنَّ اسْمِي قَدْ مُحِيَ مِنْ دِيوَانِ الْأَرْزَاقِ إِلَى أَنْ قَالَ فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ ص اتَّقِ اللَّهَ وَ أَخْلِصْ ضَمِيرَكَ وَ ادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ وَ هُوَ دُعَاءُ الْفَرَجِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِلَهِي طُمُوحُ الْآمَالِ قَدْ خَابَتْ إِلَّا لَدَيْكَ‏ وَ مَعَاكِفُ الْهِمَمِ قَدْ تَقَطَّعَتْ إِلَّا عَلَيْكَ وَ مَذَاهِبُ الْعُقُولِ قَدْ سَمَتْ إِلَّا إِلَيْكَ فَإِلَيْكَ الرَّجَاءُ وَ إِلَيْكَ الْمُلْتَجَأُ يَا أَكْرَمَ مَقْصُودٍ وَ يَا أَجْوَدَ مَسْئُولٍ هَرَبْتُ إِلَيْكَ بِنَفْسِي يَا مَلْجَأَ الْهَارِبِينَ بِأَثْقَالِ الذُّنُوبِ أَحْمِلُهَا عَلَى ظَهْرِي وَ مَا أَجِدُ لِي إِلَيْكَ شَافِعاً سِوَى مَعْرِفَتِي بِأَنَّكَ أَقْرَبُ مَنْ رَجَاهُ الطَّالِبُونَ وَ لَجَأَ إِلَيْهِ الْمُضْطَرُّونَ وَ أَمَّلَ مَا لَدَيْهِ الرَّاغِبُونَ يَا مَنْ فَتَقَ الْعُقُولَ بِمَعْرِفَتِهِ وَ أَطْلَقَ الْأَلْسُنَ بِحَمْدِهِ وَ جَعَلَ مَا امْتَنَّ بِهِ عَلَى عِبَادِهِ كِفَايَةً لِتَأْدِيَةِ حَقِّهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ لَا تَجْعَلْ لِلْهُمُومِ عَلَى عَقْلِي سَبِيلًا وَ لَا لِلْبَاطِلِ عَلَى عَمَلِي دَلِيلًا وَ افْتَحْ لِي بِخَيْرِ الدُّنْيَا يَا وَلِيَّ الْخَيْرِ فَلَمَّا دَعَا بِهِ الرَّجُلُ وَ أَخْلَصَ النِّيَّةَ عَادَ إِلَى حُسْنِ الْإِجَابَةِ» (9)

در روایتی دیگر نقل شده که شخصی از تنهایی و مشکلاتش به امام صادق (علیه السلام) شکایت می کند و حضرت ضمن توضیحاتی، دعایی برای رفع مشکلاتش به او تعلیم می دهد که در متن آن دعا برای تعجیل فرج ولی الهی، دعا شده است: «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ هَارُونَ بْنِ مُوسَى رض عَنْ أَبِي الْحُسَيْنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ الْعِجْلِيِّ الْكِسَائِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ دَخَلَ رَجُلٌ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ يَا سَيِّدِي‏ عَلَتْ سِنِّي وَ مَاتَ أَقَارِبِي وَ أَنَا خَائِفٌ أَنْ يُدْرِكَنِيَ الْمَوْتُ وَ لَيْسَ لِي مَنْ آنَسُ بِهِ وَ أَرْجِعُ إِلَيْهِ فَقَالَ لَهُ إِنَّ مِنْ إِخْوَانِكَ الْمُؤْمِنِينَ مَنْ هُوَ أَقْرَبُ نَسَباً أَوْ سَبَباً وَ أُنْسُكَ بِهِ خَيْرٌ مِنْ أُنْسِكَ بِقَرِيبٍ وَ مَعَ هَذَا فَعَلَيْكَ بِالدُّعَاءِ وَ أَنْ تَقُولَ عَقِيبَ كُلِّ صَلَاةٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ إِنَّ الصَّادِقَ الْأَمِينَ ع قَالَ إِنَّكَ قُلْتَ مَا تَرَدَّدْتُ فِي شَيْ‏ءٍ أَنَا فَاعِلُهُ كَتَرَدُّدِي فِي قَبْضِ رُوحِ عَبْدِيَ الْمُؤْمِنِ يَكْرَهُ الْمَوْتَ وَ أَكْرَهُ مَسَاءَتَهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِيِّكَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِيَةَ وَ النَّصْرَ وَ لَا تَسُؤْنِي فِي نَفْسِي وَ لَا فِي أَحَدٍ مِنْ أَحِبَّتِي إِنْ شِئْتَ أَنْ تُسَمِّيَهُمْ وَاحِداً وَاحِداً فَافْعَلْ وَ إِنْ شِئْتَ مُتَفَرِّقِينَ وَ إِنْ شِئْتَ مُجْتَمِعِينَ قَالَ الرَّجُلُ وَ اللَّهِ لَقَدْ عِشْتُ حَتَّى سَئِمْتُ الْحَيَاةَ قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ هَارُونُ بْنُ مُوسَى ره إِنَّ مُحَمَّدَ بْنَ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ الْبَصْرِيَّ كَانَ يَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ فَعَاشَ مِائَةً وَ ثَمَانِيَ وَ عِشْرِينَ سَنَةً فِي خَفْضٍ إِلَى أَنْ مَلَّ الْحَيَاةَ فَتَرَكَهُ فَمَاتَ»(10)

این که در برخی سایت ها ادعا می شود که دعای اصلی فرج، دعای «الهی عظم البلاء» است و دعای «اللهم کن لولیک...» دعای سلامتی امام زمان (علیه السلام) است، مطلبی بدون سند است و بنده برای این ادعا، منبع و مدرک معتبری پیدا نکردم!

در برخی اسناد دعای «الهی عظم البلاء» گفته شده که امام زمان (علیه السلام) آن را به یک زندانی تعلیم داده(11) و در برخی اسناد دیگر به عنوان جزئی از زیارت حضرت در سرداب مقدس یاد شده(12) و در اسناد دیگر هم به عنوان دعای بعد از نماز امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) ذکر شده(13) و در برخی اسناد هم به عنوان نجات از مصائب و بلایای بزرگ (مانند حفظ جان) ذکر شده است(14). هیچ یک از مؤلفین کتاب های معتبری _که دعای "الهی عظم البلاء" را نقل کرده اند_ آن را «دعای فرج» ننامیده اند! شیخ حر عاملی در "وسائل الشیعه"، سید بن طاووس در "جمال الاسبوع"، کفعمی در "مصباح" و دیگران، آن دعا را با اندک اختلافی در نقل ذکر کرده اند اما آن را «دعای فرج» ننامیده اند؛ سید بن طاووس آن را به عنوان دعای بعد از نماز امام زمان یاد کرده(15)، شیخ حر عاملی هم کلام سید بن طاووس را نقل کرده(16)؛ کفعمی هم به عنوان دعای زندانی از آن یاد نموده [یعنی دعایی که زندانی بخواند تا رهایی یابد].(17) پس نام این دعا، دعای فرج نیست، و این نام در زبان مردم رواج پیدا کرده و مستندی ندارد!.

دعای "اللهم کن لویک" هم دعای فرج نامیده نشده، یعنی هیچ یک از بزرگوارانی که این دعا را نقل کرده اند، آن را «دعای فرج» یا «دعای سلامتی» نام نگذاشته اند، بلکه آن را به عنوان یکی از دعاهای شب 23 ماه مبارک ذکر کرده اند؛ بنا بر این نام این دعا هم «دعای فرج» یا «دعای سلامتی امام زمان» نیست.

ضمن این که در اصل ِ دعای «اللهم کن لویک»، نام مبارک امام زمان (علیه السلام) وجود ندارد بلکه تعبیر «فلان بن فلان» آمده و به این صورت است: «و روى محمد بن عيسى بإسناده عن الصالحين ع قال تكرر في ليلة ثلاث و عشرين من شهر رمضان هذا الدعاء ساجدا و قائما و قاعدا و على كل حال و في الشهر كله و كيف ما أمكنك و متى حضر من دهرك تقول بعد تمجيد الله تعالى و الصلاة على النبي محمد (صلی الله علیه و آله) اللهم كن لوليك فلان بن فلان في هذه الساعة و في كل ساعة وليا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليلا و عينا حتى تسكنه أرضك طوعا و تمتعه فيها طويلا.» (18)

البته چون در زمان ما ولی الهی، امام زمان است، به جای لفظ «فلان بن فلان» گفته می شود: «الحجة بن الحسن» (علیهما السلام).
اشتباه نشود؛ منظور بنده این نیست که این دعاها را نخوانیم، بلکه تنها درباره نام این دعاها اظهار نظر کردم.

ــــــــــــــــــــــــــــ
(1) المصباح‏ للكفعمي، ص176.
(2) بحارالأنوار، ج99، ص116.
(3) وسائل ‏الشيعة،ج 8، ص185 و جمال‏ الأسبوع، ص 280 و 281.
(4) بحارالأنوار،ج 53، ص 275.
(5) وسائل ‏الشيعة، به نقل از جمال الاسبوع، ج 8، ص185 ؛ سید بن طاووس این نماز و دعا را در جمال‏ الأسبوع صفحه 280 و 281 با عنوان «صلاة الحجة القائم (ع)» بیان کرده اما سندی برای آن ذکر نکرده است.
(6) بحارالأنوار، ج 53، ص 275.
(7) وسائل ‏الشيعة، ج 8، ص185.
(8) مائده/ 35.
(9) مستدرك‏ الوسائل، ج 13، ص 42، ش 14686- 10.
(10) مستدرك‏ الوسائل، ج 5، ص 77، ش 5390- 11.
(11) المصباح‏ للكفعمي، ص176.
(12) بحارالأنوار، ج99، ص116.
(13) وسائل ‏الشيعة،ج 8، ص185 و جمال‏ الأسبوع، ص 280 و 281.
(14) بحارالأنوار،ج 53، ص 275.
(15) جمال ‏الأسبوع ص : 281.
(16) وسائل الشیعة، ج 8، ص 184.
(17) مصباح کفعمی، ص 176.
(18) مصباح ‏المتهجد، ص 631.

موضوع قفل شده است