جمع بندی آیا ایمان ناشی از ترس هم قبول است ؟؟

پرسش:
شرک از گناهانی هست که نا بخشودنی است، حالا اگر کسی فقط از روی ترس خداوند را بپذیرد ایمانش پذیرفته می شود؟
من مطمئن نیستم که خدایی هست، آخرتی هست، و حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) پیامبر راستین بوده؛ ولی از روی ترس آنها را پذیرفته، و میگویم: خدایی هست، پیامبری هست، آخرتی هست. اما گفته هایم صرفا از سر ترس است؛ آیا من کافر محسوب میشوم؟

پاسخ:
طبیعتا پذیرفتن چیزی از روی ظاهر بدون باور به وجود آن ایمان محسوب نمیشود، اما از آن طرف ترس از چیزی که انسان آن را باور ندارد هم معنا ندارد، بنابراین همین ترس شما نشان می دهد که شما واقعا در باور قلبی تان منکر خدا و آخرت نیستید، بلکه در این خصوص به تردید افتاده اید که باید منشأ آن را پیدا کنید.

موارد متعددی وجود داشته است که شخصی به خاطر وساوس فکری که دائما و بدون اختیار سراغ او می آمده اند خودش را کافر یا مشرک می دانسته است، در حالی که این شخص مومن محسوب شده و از بابت این وسوسه ها هرگز گناهی بر او نیست، همانطور که امام باقر(علیه السلام) می فرمایند:
«إنَّ رجُلاً أتى رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فقالَ : يا رسولَ اللّه ِ إنّني نافِقتُ ، فقال : و اللّه ِ، ما نافَقتَ و لو نافَقتَ ما أتَيتَني تُعلِمُني، ما الّذي رابَكَ ؟ أظُنُّ العَدُوَّ الحاضِرَ أتاكَ فقالَ لَكَ : مَن خَلَقَكَ ؟ فقُلتَ : اللّه ُ خَلَقَني ، فقالَ لَكَ : مَن خَلَقَ اللّه َ؟ قالَ : إي و الّذي بَعَثَكَ بِالحَقِّ لَكانَ كَذا فقالَ : إنّ الشَّيطانَ أتاكُم مِن قِبَلِ الأعمالِ فلَم يَقوَ علَيكُم ، فأتاكُم مِن هذا الوَجهِ لِكَي يَستَزِلَّكُم ، فإذا كانَ كذلكَ فلْيَذكُرْ أحَدُكُم اللّه َ وَحدَهُ»(1)

ترجمه: مردى خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد : من دچار نفاق شده ام . حضرت فرمود : به خدا سوگند ، تو منافق نشده اى. اگر منافق بودى نزد من نمى آمدى، تا مرا از آن آگاه كنى. چه چيز تو را به ترديد افكنده است؟ گمان مى كنم آن دشمن حاضر [شيطان] به سراغت آمده و به تو گفته است: چه كسى تو را آفريده است؟ و تو گفته اى: خدا مرا خلق كرده است و او به تو گفته است: چه كسى خدا را آفريده است؟ مرد عرض كرد: آرى، سوگند به آنكه تو را به حق برانگيخت، همين گونه است.
پيامبر (صلى الله عليه و آله) فرمود: شيطان از طريق اعمال و كردارهايتان نزد شما آمد و نتوانست بر شما چيره شود. حالا از اين راه [يعنى راه عقايد] به سراغتان آمده است تا شما را بلغزاند. هرگاه چنين چيزى براى يكى از شما پيش آمد، خدا را به يگانگى ياد كند.

باید توجه کنید که این وسوه های فکری به دست خود انسان نیست و به همین خاطر بخشیده شده است، همان طور که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرموده اند: «عُفِيَ عَنْ أُمَّتِي مَا خَطَرَ بِبَالِهِمْ مَا لَمْ يَتَكَلَّمُوا وَ يَفْعَلُوا»؛ افکاری که به ذهن امت من خطور می کند تا زمانی که آن را بر زبان جاری نستاخته و به کار نبندند بخشیده شده است.(2)
و در روایت دیگری فرموده اند: «تَجاوَزَ اللّه ُ لاُمَّتي عَمّا حَدَّثَت بهِ أنفُسَها ما لَم تَنطِقْ بهِ أو تَعمَل»؛ خداوند از وسوسه ها وتشکیکات ذهنی امّت من تا زمانى كه آنها را به زبان يا به مرحله عمل نياورده باشند، گذشت كرده است(3)

بنابراین نباید با این وسوسه های فکری خود را خارج شده از ایمان و مشرک بدانید، بلکه از آنجا که ترس از بی ایمانی در درون شما وجود دارد باید خودتان را مومنی بدانید که دچار تردید شده اید و البته ریشه این تردید را بیابید، اگر شبهه علمی موجب این تردید شده است با کارشناسان اعتقادی سخن گفته و این شبهه را رفع کنید، و اگر ریشه این تردید وسوسه های ذهنی است، ضمن توجه بدین نکته که هیچ گناهی از بابت این وسوسه ها بر شما نیست، برای رفع آنها با کارشناسان مشاوره اسلامی گفتگو کنید.

پی نوشت ها:
1. کلینی، محمد، الكافي، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ چهارم، 1407ق، ج2، ص425و426.
2. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، دار إحياء التراث العربي‏، بیروت، چاپ دوم، 1403ق، ج66، ص42.
3. ورام، مسعود بن عيسى‏، تنبیه الخواطر، مكتبه فقيه‏، قم، چاپ اول، 1410ق، ج2، ص120.