جمع بندی میزان خواب شب و نماز شب

تب‌های اولیه

9 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
میزان خواب شب و نماز شب

سلامٌ علیکم.
میخواستم بدانم اینکه میگویند خواب شب برای شخص بالغ باید بین 7 تا 8 ساعت باشد نه کمتر،درست است؟
بعد:
1:مطابقت آن را با «آیه 2 سوره المزمل» توضیح دهید.
2:برای اقامه نماز شب(که 11 رکعت است)باید حداقل 1 ساعت قبل از اذان صبح بیدار شد؛در این مورد چطور؟لطفا راهنمایی بفرمایید که چطور میتوان هم به نماز شب(حداقل شفع و وتر آن) پرداخت،هم نیاز بدن به خواب را تأمین نمود؟
با تشکر.

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد هدی

سلام عليكم
در خصوص سوال شما نكاتي عرض مي شود :
1- ميزان خواب در فرد بالغ درست است كه حد ماكزيممي دارد كه شما بيان كرديد اما كمتر از اين ميزان مثلا 6 ساعت در شبانه روز هم مي تواند باشد ، در واقع ميزان خواب كافي در افراد ،بستگي به عوامل چندي دارد كه البته ماكزيمم آن در بزرگسالان همان 7-8 ساعت است . ما افراد بسيار موفقي را سراغ داريم كه خواب آنها نصف ميزان ماكزيمم و حتي كمتر از آن است و بهره وري آنان در روز ، چندين برابر افرادي است كه 8 ساعت استراحت مي كنند ، لذا اين ميزان قابل تعميم به همه نيست .
2- خواندن 11 ركعت نماز شب به يك ساعت زمان نياز ندارد بويژه كه اگر بخواهيد فقط نماز هاي شفع و وترش را بجا بياوريد كه معمولا با 70 استغفار و 300 العفو و استغفار براي 40 مومن بيشتر از 20-25 دقيقه وقت نمي برد .
3- آنچه از آيه دوم و سوم سوره مزمل بر مي آيد با تخفيف و تخييري كه در آيه 20 همين سوره بيان شده است قابل توضيح مي باشد .بدين ترتيب كه :
إِنَّ رَبَّك يَعْلَمُ أَنَّك تَقُومُ أَدْني مِن ثُلُثي الَّيْلِ وَ نِصفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَكوَ اللَّهُ يُقَدِّرُ الَّيْلَ وَ النهَارَعَلِمَ أَن لَّن تحْصوهُ فَتَاب عَلَيْكمْفَاقْرَءُوا مَا تَيَسرَ مِنَ الْقُرْءَانِ...( مزمل/20)
پروردگار تو مي‏داند كه تو و گروهي از مؤمنين كه با تو هستند نزديك از دو ثلث شب و گاهي نصف آن و گاهي ثلث آن را زنده مي‏داريد و خدا كه تقدير كننده شب و روز است ( و در فصول چهارگانه آن را بلند و كوتاه مي‏كند ) مي‏داند كه تشخيص دو ثلث و نصف و ثلث در فصول مختلف براي شما ممكن نيست به همين جهت بر شما بخشود از اين پس هر مقدار كه برايتان ميسر است از قرآن بخوانيد .

مرحوم علامه طباطبايي در توضيح اين آيه و آيه 20 سوره مزمل مي فرمايند:
"سخن در اين آيه شريفه براي تخفيف دادن به دستوري است كه در اول سوره به شخص رسول خدا (صلي ‏الله ‏عليه ‏و آله ‏و سلّم‏) داد ، و در آيه ان هذه تذكرة ... در وسط سوره آن دستور را به عموم مؤمنين تعميم داد ، و آن عبارت بود از پرداختن به نماز شب و تهجد. در اين آيه مي‏ خواهد بفرمايد : خدا از مؤمنين اكتفا كرد به هر مقداري كه بتوانند از قرآن تلاوت كنند ، پس آيه شريفه مي‏ خواهد دستور اول سوره را تخفيف دهد ...و مي‏ خواهد بفرمايد خداي تعالي مي‏ داند كه تو در بعضي از شبها كمتر از دو ثلث شب ، و در بعضي از شبها نصف شب ، و در بعضي ثلث شب را به نماز مي‏ ايستي ... آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه بعضي از مؤمنين نماز شب مي‏ خواندند ، همانطور كه رسول خدا (صلي‏ الله‏ عليه‏ وآله‏ و سلّم‏) مي‏ خواند .
مي‏ فرمايد : همه شما نمي ‏توانيد يك سوم و يك دوم و دو سوم شب هاي سال را به خاطر كوتاهي و بلندي آن در ايام سال اندازه‏ گيري بكنيد ، و مخصوصا دشواري اين اندازه‏ گيري وقتي بيشتر مي‏ شود كه كسي بخواهد اول شب بخوابد ، و درست در يك دوم و يا يك سوم و يا دو سوم شب از خواب برخيزد ، مگر اينكه از باب احتياط همه شب را بيدار بماند تا يقين كند آن مقداري كه مي‏ خواسته بيدار باشد ، بيدار بوده است ، و يا چاره‏ اي ديگر بينديشد .
و مراد از اينكه فرمود : به همين جهت بر شما توبه كرد اين است كه به رحمت الهيه ‏اش به طرف شما توجه و رجوع كرد و تكليف شما را در اين باب تخفيف داد ...و منظور از اينكه فرمود : پس از قرآن هر چه برايتان ميسور بود بخوانيد ، اين است كه در وظيفه شب ‏زنده‏ داري و مقدار آن براي عموم تخفيف دهد ...و لازمه اين تخفيف توسعه يافتن تكليف براي عموم مكلفين ، و برخورداري همه از نعمت شب‏ زنده‏ داري است ، هر كس به مقدار وسعش ، نه اينكه خواسته باشد حكم ثلث و نصف و كمتر از دو ثلث را حتي براي آن فردي كه قدرت احصاي آن را دارد نسخ كند...علاوه بر اين ، در آيه شريفه پيغمبر خود و طايفه‏اي از مؤمنين را تصديق كرده كه ثلث و يا نصف و يا كمتر از دو ثلث را شب ‏زنده ‏داري مي‏كردند ، و مي‏ توانستند اين اندازه ‏ها را رعايت كنند ، و ميسر نبودن آن را به جميع مردم نسبت داده ، و معلوم است كه جميع مردم عبارتند از آنها كه اين كار را مي‏ كردند ، و آنهايي كه نمي‏ كردند ، پس حكم شب‏ زنده‏ داري شاق بر مجموع من حيث المجموع است ، نه شاق بر تك تك عموم مسلمانان ، و چون چنين است تكليف را طوري تخفيف داد كه هم اصل تكليف براي افرادي كه قادر بر اندازه‏ گيري هستند بماند ، و هم آسانتر آن براي همه ميسور شود ، و فرمود : فاقرؤا ما تيسر من القران ، و حكم شب‏ زنده ‏داري چه حداكثرش يعني ثلث و دو ثلث و نصف و چه حداقلش يعني خواندن مقدار ميسور از قرآن براي عموم مؤمنين مستحب است . (1)
بنابر توضيحات فوق ، پاسخ سوال شما اين است كه مساله ي شب زنده داري و تهجد در شب و قيام به نماز شب و تلاوت قرآن لزوما اختصاص به نيمي از شب يا ثلث آن يا بيشتر يا كمتر ندارد بلكه اين حكم تخفيف يافته براي مومنين به اينكه هر مقدار براي آنان ميسر است بجا آورند .

(1)- با تلخيص ، ر.ك:الميزان ،ج 20، صص 114-118

conquest;497827 نوشت:
سلامٌ علیکم.
میخواستم بدانم اینکه میگویند خواب شب برای شخص بالغ باید بین 7 تا 8 ساعت باشد نه کمتر،درست است؟
بعد:
1:مطابقت آن را با «آیه 2 سوره المزمل» توضیح دهید.
2:برای اقامه نماز شب(که 11 رکعت است)باید حداقل 1 ساعت قبل از اذان صبح بیدار شد؛در این مورد چطور؟لطفا راهنمایی بفرمایید که چطور میتوان هم به نماز شب(حداقل شفع و وتر آن) پرداخت،هم نیاز بدن به خواب را تأمین نمود؟
با تشکر.

سلام علیکم،
شاید این پاسخ هم کمی به کار شما بیایند، ان شاء الله

هدی;498488 نوشت:
ميزان خواب در فرد بالغ درست است كه حد ماكزيممي دارد كه شما بيان كرديد اما كمتر از اين ميزان مثلا 6 ساعت در شبانه روز هم مي تواند باشد ، در واقع ميزان خواب كافي در افراد ،بستگي به عوامل چندي دارد كه البته ماكزيمم آن در بزرگسالان همان 7-8 ساعت است . ما افراد بسيار موفقي را سراغ داريم كه خواب آنها نصف ميزان ماكزيمم و حتي كمتر از آن است و بهره وري آنان در روز ، چندين برابر افرادي است كه 8 ساعت استراحت مي كنند ، لذا اين ميزان قابل تعميم به همه نيست .

متشکرم.
در تکمیل سؤالم عرض میکنم؛کسی که امکان خواب بیش از 6 ساعت برایش نیست(و میخواهد نماز صبحش را سر وقت بخواند)،ضمن اینکه این میزان نیازش را تأمین نمیکند،آیا اشکالی بر او نیست که باقی خوابش را به ساعات بعد از طلوع تا قبل از اذان ظهر موکول کند؟(این ساعات،مشمول امر مکروه نیست؟).در پزشکی،ایراداتی به خواب در این ساعات وارد شده؛درست است؟

conquest;498687 نوشت:
در تکمیل سؤالم عرض میکنم؛کسی که امکان خواب بیش از 6 ساعت برایش نیست(و میخواهد نماز صبحش را سر وقت بخواند)،ضمن اینکه این میزان نیازش را تأمین نمیکند،آیا اشکالی بر او نیست که باقی خوابش را به ساعات بعد از طلوع تا قبل از اذان ظهر موکول کند؟(این ساعات،مشمول امر مکروه نیست؟).در پزشکی،ایراداتی به خواب در این ساعات وارد شده؛درست است؟

با سلام
خواب بعد از طلوع آفتاب كه خواب فيلوله نام دارد ، كسالت مي آورد و برخي از آن تعبير به خواب لعنت كرده اند .
براي جبران كسري خواب ، مي توانيد از خواب قيلوله كمك بگيريد . خواب قيلوله ، خواب قبل از ظهر تا ظهر و بعد از نماز ظهر تا عصر است ، كه مستحب است . اين خواب رفع كننده كسالت و هضم كننده غذا است در روايت است خواب قيلوله نعمت است و نيكو ياوري است بر بيداري و عبادت شب .( 1). لازم به ذكر است كه بايد 85 درصد خواب در شب و فقط 15 درصد آن به روز - يعني به خواب قيلوله- موكول شود ( 2 ) لذا هر فردي بايد بر طبق نيازمندي بدنش به خواب و نيز بنا بر برنامه هاي تهجد و بيداري از سحر تا بعد از طلوع آفتاب ، سعي كند ساعات خواب شبانه اش را تنظيم نمايد و شب ، هر چه زودتر بخوابد ، صبح ، شاداب تر است و خواب كافي نموده و به تمام برنامه هاي عبادي اش هم مي رسد و از خواب قيلوله هم مي تواند براي كسري خواب شب كمك بگيرد . تجربه نشان داده كه خواب قيلوله حتي اگر مدت زمان كمي هم باشد ، بسيار انسان را سرحال مي آورد و تا شب نياز خواب او را مرتفع مي نمايد . به يك نكته مهم نيز توجه داشته باشيد و آن اينكه تغيير در برنامه هاي خواب و استراحت بايد بتدريج انجام گيرد تا از اثرات منفي تغيير برنامه زمان استراحت ، بكاهد و با كمترين بازخورد منفي ، به برنامه مطلوب برسيد .

موفق باشيد

(1)- حلية المتقين ، ص170
(2)- همان، فصل اول در بیان اوقات خواب

هدی;498829 نوشت:
خواب بعد از طلوع آفتاب كه خواب فيلوله نام دارد ، كسالت مي آورد و برخي از آن تعبير به خواب لعنت كرده اند .

از راهنماییتان ممنونم،سربلند و پیروز باشید.

پرسش:
مطابقت آن را با «آیه 2 سوره المزمل» توضیح دهیدبرای نماز شب چه زمانی بیدار شویم؟

پاسخ :
در خصوص سوال شما نكاتي عرض مي شود :
1- بیشترین ميزان خواب در فرد بالغ حدود 8 ساعت است اما كمتر از اين ميزان مثلا 6 ساعت در شبانه روز هم مي تواند باشد ، در واقع ميزان خواب كافي در افراد ،بستگي به عوامل چندي دارد كه البته بیشترین حد آن در بزرگسالان همان 7-8 ساعت است . ما افراد بسيار موفقي را سراغ داريم كه خواب آنها نصف این مقدار و حتي كمتر از آن است و بهره وري آنان در روز ، چندين برابر افرادي است كه 8 ساعت استراحت مي كنند ، لذا اين ميزان قابل تعميم به همه نيست .

2- خواندن 11 ركعت نماز شب به يك ساعت زمان نياز ندارد بويژه كه اگر بخواهيد فقط نماز هاي شفع و وتر را بجا بياوريد كه معمولا با 70 استغفار و 300 العفو و استغفار براي 40 مومن بيشتر از 20-25 دقيقه وقت نمي برد .
3- آنچه از آيه دوم و سوم سوره مزمل بر مي آيد با تخفيف و تخييري كه در آيه 20 همين سوره بيان شده است قابل توضيح مي باشد .بدين ترتيب كه :
إِنَّ رَبَّك يَعْلَمُ أَنَّك تَقُومُ أَدْني مِن ثُلُثي الَّيْلِ وَ نِصفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَك وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ الَّيْلَ وَ النهَارَعَلِمَ أَن لَّن تحْصوهُ فَتَاب عَلَيْكمْ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسرَ مِنَ الْقُرْءَانِ...( مزمل/20)
پروردگار تو مي‏داند كه تو و گروهي از مؤمنين كه با تو هستند نزديك از دو ثلث شب و گاهي نصف آن و گاهي ثلث آن را زنده مي‏داريد و خدا كه تقدير كننده شب و روز است ( و در فصول چهارگانه آن را بلند و كوتاه مي‏كند ) مي‏داند كه تشخيص دو ثلث و نصف و ثلث در فصول مختلف براي شما ممكن نيست به همين جهت بر شما بخشود از اين پس هر مقدار كه برايتان ميسر است از قرآن بخوانيد .
مرحوم علامه طباطبايي در توضيح اين آيه و آيه 20 سوره مزمل مي فرمايند:
"سخن در اين آيه شريفه براي تخفيف دادن به دستوري است كه در اول سوره به شخص رسول خدا (صلي ‏الله ‏عليه ‏و آله ‏‏) داد ، و در آيه" ان هذه تذكرة ... "در وسط سوره آن دستور را به عموم مؤمنين تعميم داد ، و آن عبارت بود از پرداختن به نماز شب و تهجد. در اين آيه مي‏ خواهد بفرمايد : خدا از مؤمنين اكتفا كرد به هر مقداري كه بتوانند از قرآن تلاوت كنند ، پس آيه شريفه مي‏ خواهد دستور اول سوره را تخفيف دهد ...و مي‏ خواهد بفرمايد خداي تعالي مي‏ داند كه تو در بعضي از شبها كمتر از دو ثلث شب ، و در بعضي از شبها نصف شب ، و در بعضي ثلث شب را به نماز مي‏ ايستي ... آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه بعضي از مؤمنين نماز شب مي‏ خواندند ، همانطور كه رسول خدا (صلي‏ الله‏ عليه‏ وآله‏ ‏) مي‏ خواند .

مي‏ فرمايد : همه شما نمي ‏توانيد يك سوم و يك دوم و دو سوم شب هاي سال را به خاطر كوتاهي و بلندي آن در ايام سال اندازه‏ گيري بكنيد ، و مخصوصا دشواري اين اندازه‏ گيري وقتي بيشتر مي‏ شود كه كسي بخواهد اول شب بخوابد ، و درست در يك دوم و يا يك سوم و يا دو سوم شب از خواب برخيزد ، مگر اينكه از باب احتياط همه شب را بيدار بماند تا يقين كند آن مقداري كه مي‏ خواسته بيدار باشد ، بيدار بوده است ، و يا چاره‏ اي ديگر بينديشد .

و مراد از اينكه فرمود : به همين جهت بر شما توبه كرد اين است كه به رحمت الهيه ‏اش به طرف شما توجه و رجوع كرد و تكليف شما را در اين باب تخفيف داد ...و منظور از اينكه فرمود : پس از قرآن هر چه برايتان ميسور بود بخوانيد ، اين است كه در وظيفه شب ‏زنده‏ داري و مقدار آن براي عموم تخفيف دهد ...و لازمه اين تخفيف توسعه يافتن تكليف براي عموم مكلفين ، و برخورداري همه از نعمت شب‏ زنده‏ داري است ، هر كس به مقدار وسعش ، نه اينكه خواسته باشد حكم ثلث و نصف و كمتر از دو ثلث را حتي براي آن فردي كه قدرت احصاي آن را دارد نسخ كند...

علاوه بر اين ، در آيه شريفه پيغمبر خود و طايفه‏اي از مؤمنين را تصديق كرده كه ثلث و يا نصف و يا كمتر از دو ثلث را شب ‏زنده ‏داري مي‏كردند ، و مي‏ توانستند اين اندازه ‏ها را رعايت كنند ، و ميسر نبودن آن را به جميع مردم نسبت داده ، و معلوم است كه جميع مردم عبارتند از آنها كه اين كار را مي‏ كردند ، و آنهايي كه نمي‏ كردند ، پس حكم شب‏ زنده‏ داري شاق بر مجموع من حيث المجموع است ، نه شاق بر تك تك عموم مسلمانان ، و چون چنين است تكليف را طوري تخفيف داد كه هم اصل تكليف براي افرادي كه قادر بر اندازه‏ گيري هستند بماند ، و هم آسانتر آن براي همه ميسور شود ، و فرمود : فاقرؤا ما تيسر من القران ، و حكم شب‏ زنده ‏داري چه حداكثرش يعني ثلث و دو ثلث و نصف و چه حداقلش يعني خواندن مقدار ميسور از قرآن براي عموم مؤمنين مستحب است . (1)
بنابر توضيحات فوق ، پاسخ سوال شما اين است كه مساله ي شب زنده داري و تهجد در شب و قيام به نماز شب و تلاوت قرآن لزوما اختصاص به نيمي از شب يا ثلث آن يا بيشتر يا كمتر ندارد بلكه اين حكم تخفيف يافته براي مومنين به اينكه هر مقدار براي آنان ميسر است بجا آورند .

براي جبران كسري خواب ، مي توانيد از خواب قيلوله كمك بگيريد . خواب قيلوله ، خواب قبل از ظهر تا ظهر و بعد از نماز ظهر تا عصر است ، كه مستحب است . اين خواب رفع كننده كسالت و هضم كننده غذا است در روايت است خواب قيلوله نعمت است و نيكو ياوري است بر بيداري و عبادت شب .( 2). لازم به ذكر است كه بايد 85 درصد خواب در شب و فقط 15 درصد آن به روز - يعني به خواب قيلوله- موكول شود (3) لذا هر فردي بايد بر طبق نيازمندي بدنش به خواب و نيز بنا بر برنامه هاي تهجد و بيداري از سحر تا بعد از طلوع آفتاب ، سعي كند ساعات خواب شبانه اش را تنظيم نمايد و شب ، هر چه زودتر بخوابد ، صبح ، شاداب تر است و خواب كافي نموده و به تمام برنامه هاي عبادي اش هم مي رسد و از خواب قيلوله هم مي تواند براي كسري خواب شب كمك بگيرد . تجربه نشان داده كه خواب قيلوله حتي اگر مدت زمان كمي هم باشد ، بسيار انسان را سرحال مي آورد و تا شب نياز خواب او را مرتفع مي نمايد . به يك نكته مهم نيز توجه داشته باشيد و آن اينكه تغيير در برنامه هاي خواب و استراحت بايد بتدريج انجام گيرد تا از اثرات منفي تغيير برنامه زمان استراحت ، بكاهد و با كمترين بازخورد منفي ، به برنامه مطلوب برسيد .

(1)- با تلخيص ، ر.ك:الميزان ،ج 20، صص 114-118
(2)- حلية المتقين ، ص170
(3)- همان، فصل اول در بیان اوقات خواب

كليد واژه ها : نماز شب ،خواب شب ، كسري خواب ، خواب قيلوله

موضوع قفل شده است