آيه 59 سوره احزاب زنان را به چه امري مهمي دعوت مي نمايد
تبهای اولیه
با سلام
[سوره الأحزاب (33): آيه 59]
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (59)
اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسرىهاى بلند بر خود بيفكنند، اين (عمل) مناسبتر است، تا (به عفّت و پاكدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است.
به دنبال نهى از ايذاء رسول خدا ص و مؤمنان در آيات گذشته، در اينجا روى يكى از موارد ايذاء تكيه كرده و براى پيشگيرى از آن از دو طريق اقدام مىكند:
نخست به زنان با ايمان دستور مىدهد كه هر گونه بهانه و مستمسكى را از دست مفسدهجويان بگيرند، سپس با شديدترين تهديدى كه در آيات قرآن كم نظير است منافقان و مزاحمان و شايعهپراكنان را مورد حمله قرار مىدهد.
در قسمت اول مىگويد:" اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنين بگو روسرىهاى بلند خود را بر خويش فرو افكنند تا شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگيرند" (يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ.
در اينكه منظور از شناخته شدن چيست؟ دو نظر در ميان مفسران وجود دارد كه منافاتى با هم ندارند.
نخست اينكه در آن زمان معمول بوده است كه كنيزان بدون پوشيدن سر و گردن از منزل بيرون مىآمدند، و از آنجا كه از نظر اخلاقى وضع خوبى نداشتند گاهى بعضى از جوانان هرزه مزاحم آنها مىشدند، در اينجا به زنان آزاد مسلمان دستور داده شد كه حجاب اسلامى را كاملا رعايت كنند تا از كنيزان شناخته شوند و بهانهاى براى مزاحمت به دست هرزگان ندهند.
بديهى است مفهوم اين سخن آن نيست كه اوباش حق داشتند مزاحم كنيزان شوند، بلكه منظور اين است كه بهانه را از دست افراد فاسد بگيرند.
ديگر اينكه هدف اين است كه زنان مسلمان در پوشيدن حجاب سهلانگار و بى اعتنا نباشند مثل بعضى از زنان بى بند و بار كه در عين داشتن حجاب آن چنان بىپروا و لاابالى هستند كه غالبا قسمتهايى از بدنهاى آنان نمايان است و همين معنى توجه افراد هرزه را به آنها جلب مىكند.(تفسير نمونه، ج17، ص: 428)
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (59)
اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسری هاى بلند بر خود بيفكنند، اين (عمل) مناسبتر است، تا (به عفّت و پاكدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است.
نكته ها:
«جلابيب» جمع «جلباب»، به معناى مقنعه هایى است كه سر و گردن را بپوشاند، «1» و يا پارچه بلندى كه تمام بدن و سر و گردن را می پوشاند. «2»
در آيات گذشته سخن از اذيّت و آزار مؤمنان به دست منافقان بود. اين آيه می فرمايد: براى آنكه زنان مؤمن مورد آزار افراد هرزه قرار نگيرند، به گونهاى خود را بپوشانند كه زمينهاى براى بی حرمتى آنان فراهم نشود.
بر اساس اين آيه، نوعى روسرى مورد استفادهى زنان آن زمان بوده، لكن زنان در پوشاندن خود از نامحرم دقّت نمی كردهاند. لذا سفارش اين آيه، نزديك كردن جِلباب به خود است، نه اصل جلباب كه امرى مرسوم بوده است.
اين آيه كه فرمان حجاب می دهد، با تهديد مطرح نشده بلكه فلسفه ى حجاب را چنين تبين می كند: زنان و دختران، اگر بخواهند از متلكها، تهمتها، تهاجمها و تهديدهاى افراد آلوده و هرزه در امان باشند بايد خود را بپوشانند.
آفات بی حجابى
1 رونق گرفتن چشم چرانى و هوسبازى.
2 توسعهى فساد و فحشا.
3 سوء قصد و تجاوز به عنف.
4 باردارىهاى نامشروع و سقط جنين.
5 پيدايش امراض روانى و مقاربتى.
6 خودكشى و فرار از خانه در اثر آبروريزى.
7 بى مهرى مردان چشم چران نسبت به همسران خود. 8 بالا رفتن آمار طلاق و تضعيف روابط خانوادگى.
9 رقابت در تجمّلات.
10 ايجاد دلهره براى خانواده هاى پاكدامن.
پيامها:
1 در امر به معروف، اوّل از خودی ها شروع كنيم سپس ديگران. «قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ»
2 در احكام الهى، تفاوتى ميان همسران و دختران پيامبر با ديگر زنان نيست.
«لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ»
3 پوشيدن لباسى كه معرّف شخصيّت زن براى تأمين عفّت و آبرو باشد، لازم است. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
4 بهانه به دست بيماردلان و مزاحمان عفّت عمومى ندهيد. (در آيات قبل هشدار به اذيّت كنندگان بود، در اين آيه تكليف اذيّت شوندگان را مطرح می كند.) «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
5 رفت و آمد زنان در خارج از منزل، با حفظ عفّت عمومى مانعى ندارد. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
6 در امر به معروف و نهى از منكر، دليل امر و نهى خود را بيان كنيد. «فَلا يُؤْذَيْنَ»
7 نوع لباس مردم در جامعه، می تواند معرّف شخصيّت، مكتب و هدف آنها باشد. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
8 سرچشمه ى بسيارى از مزاحمتهاى هوسبازان نسبت به زنان و دختران، نوع لباس خود آنهاست. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
9 زنان با حجاب بايد با حضور خود در صحنه، جوّ عمومىِ عفاف و پاكدامنى را حفظ كنند و فرصت مانور را از هوسبازان بگيرند. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
10 بد حجابی هاى گذشته قابل عفو است. «غَفُوراً رَحِيماً
11 مغفرت خداوند همراه با رحمت اوست. «كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً»
*****************************************************
(1). تفسير مجمع البيان.
(2). تفسير الميزان.
_______________________________________________________
تفسير نور، ج9، ص: 399 و 400 و 401