جمع بندی دعا برای عموم، ولی به چه صورت؟

تب‌های اولیه

12 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
دعا برای عموم، ولی به چه صورت؟

سلام،
امروز بعد از نماز، اول خواستم دعا کنم برای خودم، یاد خوانواده ام افتام، برای اونها خواستم شروع کنم به دعا کردن، بعدش یاد حدیثی افتادم از امام رضا اگه اشتباه نکنم که اول برای برادرت دعا کنی زودتر دعات مستجاب میشه (با این مضمون)، یاد دوستان دوران سربازی افتادم، یاد دوستان دوران تحصیلم افتادم، بعدش یاد همسایه مون افتادم، خواستم برای اینها دعا کنم، افراد مریض روی تحت بیمارستان و مسلمون هایی که به طرز وحشی توی قسمت های مختلف دنیا مورد ظلم قرار میگیرند یادم افتاد و ...
البته همه اینها خیلی سریع از ذهنم عبور کرد! ولی چند تا سوال؟
چطور برای همه اینها دعا کنم؟ (اگه بخواهیم یه چیز کلی از خدا بخواهیم و برای کل افراد که خیلی کوتاه میشه)
آیا بخشی از افراد مشمول دعا رو در دعامون نگیم دچار نقص در دعا شدیم؟ (مثلا برای خانواده ام دعا میکنم ولی همسایه، دوستان و .... یادم رفت).
مثلا وقتی میگم : خدایا ما رو عاقبت به خیر کن!، منظورم از "ما" یک گروه خاص باشه مشکلی نداره؟ بهتره این "ما" کی ها باشند؟
آیا دعا کردن اصولی داره؟ اگر بله، اصولش چیه؟
آیا خدا توی دعا کردن نگاه میکنه ما چی میخواهیم؟ و در این صورت اگه چیزی از قلم افتاد مقصرش خودمون هستیم که نخواستیم؟ یعنی مثلا من میگم خدایا توی درسم به من کمک کن؟ ولی در مورد عاقبت به خیری و کمک در گناه نکردن و .... چیزی از خدا نخواستم، یعنی سر اینها بی کلاه میمونه یا بهتره که گفته بشه؟ اگه باید گفته بشه، بهتره چه مواردی گفته بشه که هم آخرتومون و هم دنیامون آباد بشه؟ اگه لازم نیست پس اصلا چرا به صورت جزئی دعا کنیم؟
جایگاه دعاهای منقول از ائمه معصومین اینجا چیه؟

خلاصه اش از خدا چی بخواهیم؟ و چه جوری بخواهیم؟ (همین خواستن هم به نظرم هنریه ها Smile )

متشکرم/.

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد نسیم رحمت

programmer1;492152 نوشت:
سلام،
امروز بعد از نماز، اول خواستم دعا کنم برای خودم، یاد خوانواده ام افتام، برای اونها خواستم شروع کنم به دعا کردن، بعدش یاد حدیثی افتادم از امام رضا اگه اشتباه نکنم که اول برای برادرت دعا کنی زودتر دعات مستجاب میشه (با این مضمون)، یاد دوستان دوران سربازی افتادم، یاد دوستان دوران تحصیلم افتادم، بعدش یاد همسایه مون افتادم، خواستم برای اینها دعا کنم، افراد مریض روی تحت بیمارستان و مسلمون هایی که به طرز وحشی توی قسمت های مختلف دنیا مورد ظلم قرار میگیرند یادم افتاد و ...
البته همه اینها خیلی سریع از ذهنم عبور کرد! ولی چند تا سوال :
چطور برای همه اینها دعا کنم؟ (اگه بخواهیم یه چیز کلی از خدا بخواهیم و برای کل افراد که خیلی کوتاه میشه)آیا بخشی از افراد مشمول دعا رو در دعامون نگیم دچار نقص در دعا شدیم؟ (مثلا برای خانواده ام دعا میکنم ولی همسایه، دوستان و .... یادم رفت).
مثلا وقتی میگم : خدایا ما رو عاقبت به خیر کن!، منظورم از "ما" یک گروه خاص باشه مشکلی نداره؟ بهتره این "ما" کی ها باشند؟


يكي از آداب دعا كردن اين است كه انسان همگان را دعا كند :
رسول خدا (ص) مي‌فرمايد: « إِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ فَلْيَعُمَّ فَإِنَّهُ أَوْجَبُ لِلدُّعَاء؛ هر گاه يکي از شما دعا مي‌کند، همه را دعا نمايد، زيرا در اين صورت به اجابت نزديک‌تر است».(1)
امام رضا عليه السلام در هنگام دعا براي ديگران، اين‌ گونه دعا مي‌کرد: «اغْفِر لي ولمَن في مشارق الأرض و مغاربها مِنَ المؤمنين و المؤمنات؛ خدايا! در مشرق و مغرب عالم، هر مرد و زني که ايمان دارد، او را بيامرز».(2)
بر اين اساس لزومي به اين نيست كه انسان نام تك تك افراد را بياورد بلكه مي تواند به طور كلي نام ببرد و لو اين كه در يك جمله كوتاه باشد ولي شامل همه بشود. به اين جمله امام سجاد عليه السلام در دعاي ابو حمزه دقت كنيد. ايشان مي‌فرمايد: «خدايا! بزرگ و کوچک ما، زن و مرد، دور و نزديک، شهر و روستايي، همه را بيامرز»
اين جمله بسيار كوتاه است اما شامل همه افرادمسلمان اعم از دوست،‌همسايه، اقوام و ... مي شود.

پي نوشت ها :
1. ثقة الاسلام كلينى، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 هجرى شمسي، ج 2،ص 487.
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمري، ج 49، ص 117.

programmer1;492152 نوشت:
آیا خدا توی دعا کردن نگاه میکنه ما چی میخواهیم؟و در این صورت اگه چیزی از قلم افتاد مقصرش خودمون هستیم که نخواستیم؟ یعنی مثلا من میگم خدایا توی درسم به من کمک کن؟ ولی در مورد عاقبت به خیری و کمک در گناه نکردن و .... چیزی از خدا نخواستم، یعنی سر اینها بی کلاه میمونه یا بهتره که گفته بشه؟ اگه باید گفته بشه، بهتره چه مواردی گفته بشه که هم آخرتومون و هم دنیامون آباد بشه؟ اگه لازم نیست پس اصلا چرا به صورت جزئی دعا کنیم؟

آنچه از آموزه‌های دین اسلام، و روایات امامان معصوم (عليهم السلام) به دست می‌آید، باید تمام حاجات و نیازهای خود را ـ كوچك و بزرگ، دنيايي و اخروي،‌كلي و جزئي ـ از خداوند خواست چنان كه خداوند به حضرت موسی می‌فرماید "یَا مُوسی سَلنِی كُلَّما تَحتَاجُ اِلَیهِ حَتَی عَلَفَ شَاتِكَ وَ مِلحَ عَجِینِك" (1) ای موسی هرچه نیاز داری،حتی علف گوسفندت و نمك غذایت را از من بخواه.
اگر به اوصاف الهي توجه کنيم و به صفات پروردگار ايمان بياوريم و بدانيم خداوند رئوف و رحيم است، خواهيم دانست كه به جاي اين سوال كه از خدا چي بخواهيم بايد در اين نكته تامل كنيم كه مگر چيزي هم هست كه اگر از غير خدا بخواهيم برآورده شود؟

پي نوشت :
1. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمري ،‌ ج90، ص 303

هميشه به اين نکته توجه داشته باشيد که نماز و روزه و دعا و غيره، مطلوبيت ذاتي دارند . فلسفه دعا تنها بر آوردن حوائج نيست، بلکه نفس دعا و مناجات با خدا،‌صرف نظر از اجابت يا عدم اجابت، موضوعيت دارد و به اصطلاح طلب مهم‌تر از مطلوب است.(1):Doaa:

پي نوشت :
1. محمد تقي،‌ مصباح يزدي، بر درگاه دوست، ص 56.


فلسفه تعميم در دعا:
أول) تعميم دادن و عموميت بخشيدن به دعا (براي همه دعا كردن) از آداب آن به حساب مي آيد. امام صادق(ع) مي فرمايد:"هرگاه يكي از شما دعا كند؛ عموميت دهد و همه را دعا كند، زيرا به اجابت نزديك تر است". (1)
دوم) علاوه بر آن، تعميم دعا، بيانگر عاطفه و نوع دوستي و همدردي با ديگران است. كسي كه دلسوزانه براي بيماران و فقراء دعا مي كند، از اين طريق محبت خود را اظهار مي كند.
امام باقر (ع) در تفسير آيه: " دعاي كساني را كه به خدا ايمان آورده و كردار پسنديده اي دارند، اجابت مي نمايد و از فضل خود به آنان زيادتر مي دهد" (2)، مي فرمايد: " مراد مومني كه براي برادر غايب خود دعا مي كند، پس فرشته اي به او خطاب مي كند:" به سبب محبتي كه به او داري، مانند آنچه براي او درخواست كرده اي، براي تو نيز خواهد بود". (3)
سوم) هر چند در جامعه هميشه گرفتاري و بيماري وجود داشته است؛ اما كم شدن ناهنجاري هاي اجتماعي و بهداشتي بعيد نيست. اگرچه بايد واقع گرايانه عمل كنيم؛ أما بايد آرماني فكر كنيم و به دنبال ايجاد جامعه اي به دور از هر گونه ناهنجاري ها و كاستي ها باشيم. اين خواسته، در دعا در درگاه الهي نمودار مي شود. از خدا مي خواهيم كه هرگونه بيماري و فقر و آفت از جامعه اسلامي رخت بربندد؛ و اين تقاضاي معقولي است كه بيانگر آرمان گرايي مسلمانان است.
چهارم) دعاهاي بزرگ و همگاني نشانه بزرگي و بزرگواري روح دعا كننده است. آدمي در دعاي گسترده، از خودمحوري خارج شده و به افق هاي دور دست نظر مي أفكند. بر اين أساس در نماز نيز سلام ما بر همه بندگان صالح و شايسته است. (4)
نكته پاياني:
خداوند كليد گنجينه هاي خويش را در دستان تو گذاشته است! چرا كه به تو اجازه داده است كه از او بخواهي؛ پس هرگاه بخواهي مي تواني درهاي نعمتش را با دعا بگشايي و ريزش باران رحمتش را طلب كني؛ حال كه مي تواني دعا كني، چرا مانند فاطمه (س) بر همه دعا نكني ؟!

پي نوشت ها:
1. ثقه الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1365 ه.ش، ج2، ص487.
2. شوري (42) آيه 26.
3. ابن فهد حلي، عدة الداعي، دار الكتاب الاسلامي، 1407 ه.ق، ص158.
4. محمدسبحاني نيا، دعاشناسي (پرسش ها و پاسخ ها 5)، هستي نما، چاپ اول، تهران، زمستان ،1387، ص11.

programmer1;492152 نوشت:
آیا دعا کردن اصولی داره؟ اگر بله، اصولش چیه؟

احتمالا منظور شما از اصول دعا، آداب دعا و يا شرايط و موانع استجابت دعاست كه در تاپيك هاي متعددي به اين موضوع پرداخته شده و شما با يك جستجو در سايت مي توانيد آنها را مطالعه كنيد ما در اين جا چند منبع براي مطالعه درباره دعا معرفي مي كنيم :

1. محمدسبحاني نيا، دعاشناسي(پرسش ها و پاسخ ها5 )، ناشر هستي نما، چاپ اول، تهران، زمستان 1387.
2. غلامرضا حاتمي، دعا، ناشر انتشارات كتاب شفاء، چاپ اول، مشهد 1388.
3. پرورش در پرتو نيايش، حسنعلي نوري ها، نشر تفكر، قم.

programmer1;492152 نوشت:
جایگاه دعاهای منقول از ائمه معصومین اینجا چیه؟

بي شك ادعيه ماثور يعني دعاهايي از طرف معصومين وارد شده است از چند جهت بر ساير موارد ترجيح دارد :
1. مضامين عرفاني و ملکوتي ادعيه اي كه از معصومين منقل شده، انس خاصي با فطرت معنوي هر انسان حقيقت طلبي دارند، هنگامي که ادامي شوند، با روح و روان آدمي همراه مي شوند،گويا ملکوت اين دعاها و الفاظ با سرشت و خميره بشر آميخته است.
2. در بسياري از موارد ادعيه ماثوره راه و روش دعا کردن و چگونگي بيان خواسته ها و مهم تر اينکه چه چيز هايي را از خدا خواستن به ما ياد مي دهند. البته در بعضي موارد طولاني شدن دعاها به جهت مضامين آن ها است. روشن است که هر کس به اندازه ظرفيت خود از دعا ها بهره برداري مي کند.

سلام
با تشکر از استارتر عزیز

من هم یک سوال داشتم
من اینطور دعا میکنم
خدایا اخر عاقبت همه اونهایی که به اندازه سلام و کمتر از سلام بر گردنم حقی دارند و... جمیع مؤمنین و مؤمنات متوسل به ولایت مولا امیر المومنین (ع) و ائمته الامعصومین (ع) چه انهایی که از دنیا رفتند و چه انهایی که در قید حیات هستند و چه انهایی که بعدا به دنیا میایند همه مونا اخر و عاقبتمونا ختم به خیر کن و...

حالا سوالم این بود بگم مسلمین و مسلمات کاملتر هست؟
لزومی داره برا اونهایی که مسلمان شیعه نیستند دعا کنیم؟(حب علی(ع) را نداشته باشند بغض علی(ع) را هم نداشته باشند)
اگه لزوم داره یا اشکالی نداره چه جوری؟
مثلا اونهایی که امامت امام علی را به عنوان امام چهارم قبول دارند

خیلی ممنونم از کارشناس گرامی

UFA;496131 نوشت:
سلام
با تشکر از استارتر عزیز

من هم یک سوال داشتم
من اینطور دعا میکنم
خدایا اخر عاقبت همه اونهایی که به اندازه سلام و کمتر از سلام بر گردنم حقی دارند و... جمیع مؤمنین و مؤمنات متوسل به ولایت مولا امیر المومنین (ع) و ائمته الامعصومین (ع) چه انهایی که از دنیا رفتند و چه انهایی که در قید حیات هستند و چه انهایی که بعدا به دنیا میایند همه مونا اخر و عاقبتمونا ختم به خیر کن و...

حالا سوالم این بود بگم مسلمین و مسلمات کاملتر هست؟
لزومی داره برا اونهایی که مسلمان شیعه نیستند دعا کنیم؟(حب علی(ع) را نداشته باشند بغض علی(ع) را هم نداشته باشند)
اگه لزوم داره یا اشکالی نداره چه جوری؟
مثلا اونهایی که امامت امام علی را به عنوان امام چهارم قبول دارند

خیلی ممنونم از کارشناس گرامی

با تشکر از کارشناس گرامی بابت پاسخ هاشون و با تشکر از شما دوست عزیز بابت اینکه سوالم رو تکمیل کردید، البته بنده هم یه سوالی در همین زمینه دارم.
آیا برای آدم بی دین و کفار و ... هم میشه دعا کرد که خداوند بهشون نور هدایت بده و در مسیر حق قرار بگیرن؟ یا باید برای نابودی شون دعا کرد؟
یکی از دوستام ازم پرسید آیا میشه برای شیطان دعا کرد که خدا کمکش کنه توبه کنه و به سمت خدا بره تا هم ما راحت بشیم و هم خودش؟ (سوال مسخره به نظر میرسه ولی جوابش یه جورایی فکر کنم مربوط به بحث کلام میشه، جوابی نداشتم بدم)

یه انتقاد هم داشتم، بعضی سوالات رو خیلی دیر پاسخ میدید، علتش بد و یا بغرنج بودن سوال هست یا چیز دیگه؟
با سپاس/.

UFA;496131 نوشت:
من اینطور دعا میکنم: خدایا اخر عاقبت همه اونهایی که به اندازه سلام و کمتر از سلام بر گردنم حقی دارند و... جمیع مؤمنین و مؤمنات متوسل به ولایت مولا امیر المومنین (ع) و ائمته الامعصومین (ع) چه انهایی که از دنیا رفتند و چه انهایی که در قید حیات هستند و چه انهایی که بعدا به دنیا میایند همه مونا اخر و عاقبتمونا ختم به خیر کن و...حالا سوالم این بود بگم مسلمین و مسلمات کاملتر هست؟لزومی داره برا اونهایی که مسلمان شیعه نیستند دعا کنیم؟(حب علی(ع) را نداشته باشند بغض علی(ع) را هم نداشته باشند)اگه لزوم داره یا اشکالی نداره چه جوری؟ مثلا اونهایی که امامت امام علی را به عنوان امام چهارم قبول دارند

programmer1;496159 نوشت:
آیا برای آدم بی دین و کفار و ... هم میشه دعا کرد که خداوند بهشون نور هدایت بده و در مسیر حق قرار بگیرن؟ یا باید برای نابودی شون دعا کرد؟ یکی از دوستام ازم پرسید آیا میشه برای شیطان دعا کرد که خدا کمکش کنه توبه کنه و به سمت خدا بره تا هم ما راحت بشیم و هم خودش؟ (سوال مسخره به نظر میرسه ولی جوابش یه جورایی فکر کنم مربوط به بحث کلام میشه، جوابی نداشتم بدم)
یه انتقاد هم داشتم، بعضی سوالات رو خیلی دیر پاسخ میدید، علتش بد و یا بغرنج بودن سوال هست یا چیز دیگه؟


جناب programmer1 ؛
ابتدا از انتقاد شما تشكر كنم و در جواب عرض كنم دليل تاخير در برخي از پاسخ ها به بعضي از موارد ذيل برمي گردد :

1. تحقيق و مشورت براي رسيدن به پاسخ درست و منطقي
2. مشغله هاي روزمره كه گاها فرصت سر زدن به برخي از تاپيك ها نمي شود.
3. تراكم سوالات دربرخي از ايام كه اجازه رسيدگي به همه تاپيك ها را نمي دهد.
بازم بگم ....
4. كم سعادتي
.
.
.

و اما پاسخ شما دو بزرگوار :
مطلب ذيل بخشي از مقاله "شيوه هاي برخورد با دشمنان" است كه از آدرس http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=37638 اخذ شده است. براي مطالعه بيشتر به آدرس مذكور مراجعه نماييد.

رمز موفقیت و پیروزی فرستادگان الهی در تبلیغ و ترویج دین خدا، برخورد درست و خلق نیکوی آنان در برابر دشمنانشان بوده است. پیامبر اسلام، نامهربانی­ ها و ستم­ های بسیاری از مشرکان مکه دید؛ اما هیچ­گاه به فكر تلافی نیفتاد؛ بلکه با رفتار نیکو و رفق و مدارا با دشمنانش برخورد کرد و به همین دلیل است که قرآن کریم از اخلاق آن حضرت به خلق عظیم یاد می­کند:
«اِنّک لعلی خُلُقٍ عظیم.»[1]
«پیامبر در مقابل دشنام، آزار و اذیت دشمنان، همیشه در پیشگاه خدا، در حق آنان دعا می­ کرد و از خداوند هدایت و سعادت آنان را می­ طلبید.»[2]

1. صبر و بردباری در دعوت از مشرکان
از آنجا که هدف پیامبر(ص)، هدایت و رهبری مردم بود و نه دشمنی و جنگ با آنان، در این راه، بردباری بسیاری از خود نشان داد. ایشان در دعوت از مشرکان، دچار مشقت­ های بسیاری می ­شد و رفتارهایی ناپسند از آنان می­ دید؛ ولی هرگز، دست از دعوت و موعظه آنان برنداشت. پیامبر(ص) رحمت؛ مانند طبیبی دلسوز برای طبابت روح افراد، خود به سراغ آنان می‌رفت؛ چنان‌که علی(ع) در این باره می ­فرماید: «طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْكَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ یضَعُ ذَلِكَ حَیثُ اَلْحَاجَه إِلَیهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْی وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَه بُكْمٍ مُتَّبِعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ اَلْغَفْلَه وَ مَوَاطِنَ اَلْحَیرَه.»[3]
«پیامبر، طبیبی سیار برای درمان بیماران است (خود، نزد بیماران می‌رود). مرهم­ های شفابخش او آماده، ابزار داغ کردن زخم­ ها را گداخته، برای شفای قلب­ های کور و گوش­های ناشنوا و زبان­ های لال، آماده و با داروی خود در پی­ یافتن بیماران فراموش­ شده و سرگردان است.»
این، همان طبیب سیاری است که دنبال بیماردلان مکه می­ رفت و برخی از آنها، آن حضرت را سنگ باران می­کردند و گاه حضرت، مجبور می­ شد که مکه را ترک کند و به کوه­ ها پناه برد. خدیجه کبری و امیرمؤمنان(ع) به دنبال آن حضرت می­ رفتند و وقتی او را می­ یافتند، زخم­ هایش را پانسمان می­ کردند؛ اما در همان حال، آن دل رئوف و مهربان می­گفت: «اللهم اِغفر قومی فانّهم لا یعلمون.»[4]

2. دعوت دشمن به اسلام، پیش از آغاز جنگ با آنان
هدف اصلی پیامبر(ص) هدایت و اصلاح دشمنان و مشرکان بود؛ از این رو حتی زمانی که مقابل دشمن، صف‌آرایی می­ کرد، ابتدا آنان را به اسلام دعوت فرا می­ خواند؛ اگر اسلام می­ آوردند، حالت جنگی متوقف می ­شد و به صلح می­ انجامید؛ چنان­که در جنگ طائف، مسلمانان، مدت زیادی قبیله ثقیف را محاصره کردند؛ اما پس از آنكه قوم ثقیف هیئتی را نزد رسول­ خدا(ص) فرستادند و اسلام آوردند، پیامبر با آنان صلح کرد.[5]
پیامبر هنگام بازگشت از مدینه در حق آنان چنین دعا کرد: «اللهم اهد ثقیفا».[6]
آن حضرت حتی با یهودیان ـ که از دشمنان سر سخت اسلام و پیامبر(ص) بودند ـ پیمان صلح بسته بود که اگر دشمنی نکنند، در امان خواهند بود و می­ توانند در کنار مسلمانان زندگی کنند؛ اما زمانی که بنی ­قنقاع، مسلمانی را کشتند[7] و نقض عهد و پیمان‌شکنی کردند، پیامبر در مقابل آنان صف‌آرایی کرد؛ با این حال، باز هم قبل از شروع جنگ، آنان را در بازارشان جمع کرد و خطاب به آنان فرمود: «ای گروه یهود! از خدا بترسید تا آنچه بر سرقریش آمد، بر سر شما نیاید، اسلام آورید تا در امان باشید. شما می­دانید که من نبی مرسل هستم و این را در کتاب­های خود یافته­اید و بیان الهی بر شماست.»[8]
از این موضع ­گیری پیامبر(ص) در مقابل یهودیانی که پیمان‌شکنی کرده بودند، به‌خوبی پیداست که آن حضرت تا چه اندازه، خواستار جلوگیری از جنگ و خونریزی بود. آن حضرت حتی پس از نقض عهد یهودیان حاضر شد که در صورت پذیرش اسلام، با آنان صلح کند و تا آخرین لحظه تلاش می­ کرد تا از جنگ جلوگیری شود.

پي نوشت ها :
[1]. سوره قلم، آیه 4.
[2]. بخاری، محمد بن اسماعیل؛ صحیح بخاری، بیروت دارالفکر، 1401ق، ج4، ص151.
[3]. نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، نشر الهادی، بی­تا، چاپ چهاردهم، خ108، ص200.
[4]. بخاری، پیشین.
[5]. بلاذری، فتوح البلدان، قاهره، مکتبه النهضه المصریه، 1379ق، ج1، ص66.
[6]. ابن­ کثیر، سیره النبویه، تحقیق مصطفی الواحد، بیروت، دارالمعرفه، 1396ق، چاپ اول، ج3، ص 663.
[7]. مقریزی، امتاع الاسماع، تحقیق محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1420ق، چاپ اول، ج1، ص122.
[8]. طبری، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، 1387ق، چاپ دوم، ج2، ص 479؛ ذهبی، تاریخ اسلام، تحقیق عمرعبد السلام تدمری، بیروت، دارالکتب العربی، 1412ق، چاپ دوم، ج2، ص 146؛ ابن­ جوزی، المنتظم، تحقیق محمد عبدالقادرعطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتاب العلمیه، 1412ق، چاپ اول، ج3، ص 136 و ابن­ خلدون، تاریخ ابن­ خلدون، تحقیق خلیل شحاده، بیروت، دار الفکر، 1408ق، چاپ دوم، ج2، ص 432.

پرسش :
از خدا چی بخواهیم؟ آیا برای آدم بی دین و کفار و ... هم می شود دعا کرد که ايشان در مسیر حق قرار بگیرند؟ یا باید برای نابودیشان دعا کرد؟


پاسخ :
در اين مقال به چند سوال در ارتباط با دعا پاسخ خواهيم داد :
دعا برای عموم، ولی به چه صورت؟

يكي از آداب دعا كردن اين است كه انسان همگان را دعا كند :
رسول خدا (ص) مي‌فرمايد: « إِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ فَلْيَعُمَّ فَإِنَّهُ أَوْجَبُ لِلدُّعَاء؛ هر گاه يکي از شما دعا مي‌کند، همه را دعا نمايد، زيرا در اين صورت به اجابت نزديک‌تر است».(1)
امام رضا عليه السلام در هنگام دعا براي ديگران، اين‌ گونه دعا مي‌کرد: «اغْفِر لي ولمَن في مشارق الأرض و مغاربها مِنَ المؤمنين و المؤمنات؛ خدايا! در مشرق و مغرب عالم، هر مرد و زني که ايمان دارد، او را بيامرز».(2)
بر اين اساس لزومي به اين نيست كه انسان نام تك تك افراد را بياورد بلكه مي تواند به طور كلي نام ببرد و لو اين كه در يك جمله كوتاه باشد ولي شامل همه بشود. به اين جمله امام سجاد عليه السلام در دعاي ابو حمزه دقت كنيد. ايشان مي‌فرمايد: «خدايا! بزرگ و کوچک ما، زن و مرد، دور و نزديک، شهر و روستايي، همه را بيامرز»
اين جمله بسيار كوتاه است اما شامل همه افرادمسلمان اعم از دوست،‌همسايه، اقوام و ... مي شود.

فلسفه تعميم در دعا:
أول) تعميم دادن و عموميت بخشيدن به دعا (براي همه دعا كردن) از آداب آن به حساب مي آيد. امام صادق(ع) مي فرمايد:"هرگاه يكي از شما دعا كند؛ عموميت دهد و همه را دعا كند، زيرا به اجابت نزديك تر است". (3)
دوم) علاوه بر آن، تعميم دعا، بيانگر عاطفه و نوع دوستي و همدردي با ديگران است. كسي كه دلسوزانه براي بيماران و فقراء دعا مي كند، از اين طريق محبت خود را اظهار مي كند.
امام باقر (ع) در تفسير آيه: " دعاي كساني را كه به خدا ايمان آورده و كردار پسنديده اي دارند، اجابت مي نمايد و از فضل خود به آنان زيادتر مي دهد" (4)، مي فرمايد: " مراد مومني كه براي برادر غايب خود دعا مي كند، پس فرشته اي به او خطاب مي كند:" به سبب محبتي كه به او داري، مانند آنچه براي او درخواست كرده اي، براي تو نيز خواهد بود". (5)

سوم) هر چند در جامعه هميشه گرفتاري و بيماري وجود داشته است؛ اما كم شدن ناهنجاري هاي اجتماعي و بهداشتي بعيد نيست. اگرچه بايد واقع گرايانه عمل كنيم؛ أما بايد آرماني فكر كنيم و به دنبال ايجاد جامعه اي به دور از هر گونه ناهنجاري ها و كاستي ها باشيم. اين خواسته، در دعا در درگاه الهي نمودار مي شود. از خدا مي خواهيم كه هرگونه بيماري و فقر و آفت از جامعه اسلامي رخت بربندد؛ و اين تقاضاي معقولي است كه بيانگر آرمان گرايي مسلمانان است.
چهارم) دعاهاي بزرگ و همگاني نشانه بزرگي و بزرگواري روح دعا كننده است. آدمي در دعاي گسترده، از خودمحوري خارج شده و به افق هاي دور دست نظر مي أفكند. بر اين أساس در نماز نيز سلام ما بر همه بندگان صالح و شايسته است. (6)
نكته پاياني:
خداوند كليد گنجينه هاي خويش را در دستان تو گذاشته است! چرا كه به تو اجازه داده است كه از او بخواهي؛ پس هرگاه بخواهي مي تواني درهاي نعمتش را با دعا بگشايي و ريزش باران رحمتش را طلب كني؛ حال كه مي تواني دعا كني، چرا مانند فاطمه (س) بر همه دعا نكني ؟!

از خدا چی بخواهیم؟
آنچه از آموزه‌های دین اسلام، و روایات امامان معصوم (عليهم السلام) به دست می‌آید، باید تمام حاجات و نیازهای خود را ـ كوچك و بزرگ، دنيايي و اخروي،‌كلي و جزئي ـ از خداوند خواست چنان كه خداوند به حضرت موسی می‌فرماید "یَا مُوسی سَلنِی كُلَّما تَحتَاجُ اِلَیهِ حَتَی عَلَفَ شَاتِكَ وَ مِلحَ عَجِینِك" (7) ای موسی هرچه نیاز داری،حتی علف گوسفندت و نمك غذایت را از من بخواه.
اگر به اوصاف الهي توجه کنيم و به صفات پروردگار ايمان بياوريم و بدانيم خداوند رئوف و رحيم است، خواهيم دانست كه به جاي اين سوال كه از خدا چي بخواهيم بايد در اين نكته تامل كنيم كه مگر چيزي هم هست كه اگر از غير خدا بخواهيم برآورده شود؟

جایگاه دعاهای منقول از ائمه معصومین اینجا چیست؟
بي شك ادعيه ماثور يعني دعاهايي از طرف معصومين وارد شده است از چند جهت بر ساير موارد ترجيح دارد :
1. مضامين عرفاني و ملکوتي ادعيه اي كه از معصومين منقل شده، انس خاصي با فطرت معنوي هر انسان حقيقت طلبي دارند، هنگامي که ادامي شوند، با روح و روان آدمي همراه مي شوند،گويا ملکوت اين دعاها و الفاظ با سرشت و خميره بشر آميخته است.
2. در بسياري از موارد ادعيه ماثوره راه و روش دعا کردن و چگونگي بيان خواسته ها و مهم تر اينکه چه چيز هايي را از خدا خواستن به ما ياد مي دهند. البته در بعضي موارد طولاني شدن دعاها به جهت مضامين آن ها است. روشن است که هر کس به اندازه ظرفيت خود از دعا ها بهره برداري مي کند.


آیا برای آدم بی دین و کفار و ... هم می شود دعا کرد که ايشان در مسیر حق قرار بگیرند؟ یا باید برای نابودیشان دعا کرد؟

رمز موفقیت و پیروزی فرستادگان الهی در تبلیغ و ترویج دین خدا، برخورد درست و خلق نیکوی آنان در برابر دشمنانشان بوده است. پیامبر اسلام، نامهربانی­ ها و ستم­ های بسیاری از مشرکان مکه دید؛ اما هیچ­گاه به فكر تلافی نیفتاد؛ بلکه با رفتار نیکو و رفق و مدارا با دشمنانش برخورد کرد و به همین دلیل است که قرآن کریم از اخلاق آن حضرت به خلق عظیم یاد می­کند:
«اِنّک لعلی خُلُقٍ عظیم. » (8)
پیامبر در مقابل دشنام، آزار و اذیت دشمنان، همیشه در پیشگاه خدا، در حق آنان دعا می­ کرد و از خداوند هدایت و سعادت آنان را می­ طلبید. (9)
در اين زمينه به دو مورد اشاره مي شود :
1. رسول خدا در ابتداي تبليغ دين اسلام كه مشركان را دعوت به اسلام مي كرد، برخی از آنها، آن حضرت را سنگ باران می­کردند و گاه حضرت، مجبور می­ شد که مکه را ترک کند و به کوه­ ها پناه برد. حضرت خدیجه کبری و امیرمؤمنان(ع) به دنبال آن حضرت می­ رفتند و وقتی او را می­ یافتند، زخم­ هایش را پانسمان می­ کردند؛ در همان حال، آن رئوف و مهربان می­فرمود: «اللهم اِغفر قومی فانّهم لا یعلمون» (10)
2. در جنگ طائف، مسلمانان، مدت زیادی قبیله ثقیف را محاصره کردند؛ اما پس از آنكه قوم ثقیف هیئتی را نزد رسول­ خدا(ص) فرستادند و اسلام آوردند، پیامبر با آنان صلح کرد(11)
پیامبر هنگام بازگشت از مدینه در حق آنان چنین دعا کرد: «اللهم اهد ثقیفا»(12)

پي نوشت ها :
1. ثقة الاسلام كلينى، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 هجرى شمسي، ج 2،ص 487.
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمري، ج 49، ص 117.
3. ثقه الاسلام كليني، الكافي، ج2، ص487.
4. شوري (42) آيه 26.
5. ابن فهد حلي، عدة الداعي، دار الكتاب الاسلامي، 1407 ه.ق، ص158.
6. محمدسبحاني نيا، دعاشناسي (پرسش ها و پاسخ ها 5)، هستي نما، چاپ اول، تهران، زمستان ،1387، ص11.
7. علامه مجلسى، بحار الأنوار ،‌ ج90، ص 303
8. سوره قلم، آیه 4.
9. بخاری، محمد بن اسماعیل؛ صحیح بخاری، بیروت دارالفکر، 1401ق، ج4، ص151.
10. بخاری، پیشین.
11. بلاذری، فتوح البلدان، قاهره، مکتبه النهضه المصریه، 1379ق، ج1، ص66.
12. ابن­ کثیر، سیره النبویه، تحقیق مصطفی الواحد، بیروت، دارالمعرفه، 1396ق، چاپ اول، ج3، ص 663.

موضوع قفل شده است