جمع بندی وزن سایه!؟

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
وزن سایه!؟

[="Arial"]سلام و خسته نباشید
آیا سایه وزن دارد؟
«اللهم سبحانک تعلم وزن السموات، سبحانک تعلم وزن الارضین، سبحانک تعلم وزن الشمس و القمر، سبحانک تعلم وزن الظلمة و النور، سبحانک تعلم وزن الفی ء و الهواء» (1) «خدایا منزهی، تو که وزن آسمانها، زمین ها، خورشید و ماه، تاریکی و نور، سایه و هوا را می دانی »
[/]

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد طاها

پرسش:
منظور از سایه وزن در دعای زیر چیست؟
«اللهم سبحانک تعلم وزن السموات، سبحانک تعلم وزن الارضین، سبحانک تعلم وزن الشمس و القمر، سبحانک تعلم وزن الظلمة و النور، سبحانک تعلم وزن الفی ء و الهواء» (1) «خدایا منزهی تو، که وزن آسمان ها، زمین ها، خورشید و ماه، تاریکی و نور، سایه و هوا را می دانی.»

پاسخ:
اگر منظور از وزن و ظلمت در حدیث یاد شده را همان معنای متعارفی که شما ابراز کرده اید بگیریم و آنچه در این حدیث بیان شده را بر معنای حقیقی واژگان حمل کنیم آنگاه بحث درباره عبارت «وزن الظلمة و النور» را باید در دانش فیزیک پی گرفت و روشن است که این امر خارج از تخصص بنده است. لکن توضیحی در این باره که تا حدودی راه گشاست را میتوانید در منبع ذیل مشاهده کنید:
امام سجاد (علیه السلام) در عصر شبگون و ظلمانى، دكتر على اكبر حسنى


_ دانش گسترده امام چهارم (علیه السلام)
دائره المعارف عظيم علمى و دينى حضرت سجاد (علیه السلام) در لابلاى فرازهاى صحيفه نمودار بست.
امام چهارم در ضمن دعاهاى روح بخش و انسان ساز، معارف عظيم اسلامى و علمى را نيز گنجانيده است. مثلا آن جا كه مى گويد «اللهم سبحانك تعلم وزن السموات, سبحانك تعلم وزن الارضين, سبحانك تعلم وزن الشمس و القمر, سبحانك تعلم وزن الظلمه و النور, سبحانك تعلم وزن الفىء و الهوإ»؛ خدايا متنزهى, تو كه وزن آسمان ها، زمين ها، خورشيد و ماه، تاريكى و نور، سايه و هوا را مى دانى.(1)

سرانجام پس از قرن ها دانشمندان با كمك علم و دانش نوين به قسمتى از حقايق علمى اين دعا پى برده اند كه چنين است:
وزن آسمان ها: اگر منظور حضرت از آسمان اشاره به ستارگان و سيارات و كرات باشد، بيانگر اين نكته است كه ستارگان در آسمان وزن دارند و اين حقيقت هر چند امروزه روشن و واضح است؛ ولى در روزگاران كهن كه نظريه بطلميوسى همه جا (15 قرن) بر محافل علمى حاكم بود و زمين را مركز عالم و اجرام آسمانى را چون ميخ نقره اى بر سقف نيلگون يا چون نگينى بر قالب انگشترى مى دانستند، نه تنها نظريه مركزيت زمين را رد مى كند بلكه به حقيقت جديدترى اشاره مى كند كه اجرام آسمانى مانند زمين و ماه و خورشيد همه قابل وزن است. با توجه به اين كه حجم خورشيد يك ميليون و سيصد برابر بزرگ تر از حجم زمين است و فاصله خورشيد با زمين 150 ميليون كيلومتر است و فاصله ماه 385 هزار كيلومتر، وزن اين ها تنها پس از كشف نيروى جاذبه و دافعه (گريز از مركز) توسط نيوتن، معلوم شد. چون تمام اجرام و اجسام آسمانى و زمينى داراى جاذبه اند و در يكديگر تإثير متقابل دارند، و مطابق فرمول معينى جاذبه نسبت مستقيم با جرم دو جسم و نسبت معكوس با مجذور فاصله آن ها دارد و هر قدر جسم بزرگ تر باشد به همان نسبت جاذبه بيشتر است و هر قدر فاصله آن بيشتر باشد، تإثير جاذبه كمتر است.

با همين معيار كه كمتر از دو قرن است كشف شده است، دانشمندان وزن كرات آسمانى و وزن و نور و هوا را بدست مى آورند. به عنوان مثال هوايى كه در اطراف زمين قرار دارد، بر هر سانتى متر مربع 1/033 كيلوگرم فشار وارد مى آورد و بدن انسان تقريبا 16 هزار كيلوگرم از اين فشار را تحمل مى كند.
به كمك همين آزمايشات جديد و محاسبات حتى وزن يك لامپ را مى توان فهميد تا چه رسد به وزن خورشيد كه در هر ثانيه 4 ميليون تن نور حرارت (انرژى) در فضا پخش مى كند و براى توليد آن هر ثانيه 660 ميليون تن هيدروژن مصرف مى كند و مدت چهار ميليون سال است كه اين فعاليت منظم (به قدرت خدا) ادامه دارد.
اگر هم منظور امام از آسمان اجرام سماوى و كرات نباشد، بلكه اشاره به فضاى بين ستارگان باشد، اين فضا هم در خلإ مطلق نيست و همان گونه كه تاكنون كشف شده است فضاى بين ستارگان، انواع گازهاى معلق بنيادين و نيز ذرات بنيادين هستند و اشعه هاى كيهانى كه از كهكشان هاى ديگر به كهكشان ما مى آيند و نيز ذرات جاذبه نيوتنى و امواج الكترو مغناطيسى ... كه فضاى بين ستارگان را اشغال نموده است كه در مقياس كوچك هم سرانجام داراى وزن هستند!.

وزن نور: طبق نظر انيشتين كه به سبب همين نظريه جايزه نوبل را دريافت نمود، نور از ذرات يا بسته هاى بسيار كوچك انرژى به نام فوتون ساخته شده است كه به كمك عدد ثابت پلانك مى توان وزن يك فوتون را حساب نمود. خوب است بدانيم كه براى آن كه بتوانيم سطح يك سانتى متر مربع را مشاهده كنيم تعداد حدود 10 به توان 30 فوتون جا مى گيرد كه وزن آن برابر است با حدود 1 گرم در يك ثانيه.

وزن سايه: اگر منظور از سايه، سايه خلإ باشد، همان گونه كه قبلا نيز اشاره شد، وزن ذرات موجود در آن محيط را مى توان حساب نمود. به عنوان مثال مانند وزن سايه ناشى از قرار گرفتن زمين جلوى خورشيد كه پشت زمين ايجاد مى شود، و اگر منظور سايه در ملإ (پر) باشد سايه اى كه روزانه روى زمين با آن سر و كار داريم بدين ترتيب مى توان محاسبه كرد كه موضوع علم ترموديناميك مى باشد. به عنوان مثال در نظر بگيريد يك گاز را با حجم ثابت كه تحت فشار ثابت نيز مى باشد و داراى درجه حرارت معينى هم هست، حرارت مى دهيم، حجم گاز افزايش مى يابد و در نتيجه فشار گاز زياد مى شود يا اگر فشار گاز را زياد كنيم و حجم گاز كم، حرارت بالا مى رود. با توضيح فوق و دانستن اين نكته كه فشار هوا روى سطح زمين تقريبا در تمام نقاط مسكونى ما يكسان است، اگر فرض كنيم هوا آفتابى باشد و شخصى در مقابل آفتاب بايستد محيطى كه سايه شخص قرار دارد سردتر از قسمت هاى روشن اطراف اوست و چون هوا يكسان است، طبق رابطه ثابتR = دماPV/T/ فشار حجم قسمت سايه كمتر مى شود و از هواى اطراف به آن جا مى آيد و به اصطلاح هواى دماى موجود در سايه منقبض تر است و در نتيجه جرم هواى سايه دار، زيادتر و وزن آن بيشتر از هواى روشن اطراف خواهد بود.

1. مقدار انرژى هر فوتون از رابطه زير بدست مى آيد: E = H V ثانيه/ژول - پلانك/عدد ثابت/(ضريب ثابت) 26-10*62 / H = 6 انرژى ثابتE = 15-10*72 / 12 = 19+ 10*69 / 1 فركانس فوتوتV =
اين عدد بسيار كوچك است، ولى وجود دارد (يك ژول برابر است با مقدار نيرويى كه به جرم يك گرم وارد شود و به آن شتاب يك سانتى متر به مجذور ثانيه مى دهد.)

2. شدت تشعشع نور برابر است با حاصل ضرب انرژى يك فوتون H.V) ) در تعداد فوتون هايى كه در واحد زمان از واحد سطح عمود بر امتداد انتشار تشعشع بگذرد. تعداد فوتون گذرنده از يك سانتى متر مربع در مدت يك ثانيه برابر است با: شدت تشعشعI) ) = تعداد فوتونN) ) منهاى انرژى فوتونHV) )
ثانيه سانتى متر مربع/عدد 107 * I = N - HV 5/035

3. در مورد گازها, عدد ثابت گازها يعنىR مساوى باV حجم گازها وP فشار گازها: P.V/T = R . V/T درجه كوين مول 8/31ژولR = وزن يك سانتى متر مكعب هوا: 8-10 كيلوگرم بر سانتى متر مربع.
حدودا اختلاف حجم هواى بين سايه يك شخص با هواى اطرافش برابر با 25 سانتى متر مكعب مى باشد، حدودا اختلاف وزن سايه يك شخص متوسط القامه با هواى اطرافش است.!(2)

_ آگاهى از وجود ميكروب
امام در دعاى 27 ضمن دعا براى سده ها پيش از كشف ميكروب مرز داران اسلام مى گويد: «اللهم و امزج مياههم بالوبإ و اطعمتهم بالادوإ.»؛ خدايا آب هاى دشمنان اسلام را با وبا بياميز و غذاهايشان را به بيمارى ها و دردها بيالاى. امام به يكى از كشفيات جديد علم يعنى كشف ميكروب كه تا زمان پاستور شناخته نشده بود، اشاره مى كند و عامل توليد و رشد و تكثير آن را آب مى داند.
مرحوم استاد شعرانى در ترجمه صحيفه در ذيل اين جمله مى نويسد كه يكى از دانشمندان پاستور را در خواب ديد و از او به خاطر كشف ميكروب و خدمتش به سلامت انسان ها و جهان طب و بهداشت، ستايش كرد، ولى پاستور در خواب گفت: "از على بن الحسين تشكر كن زيرا نخستين بار او درباره ميكروب در دعاهاى خويش سخن گفته است" اشاره به همين دعاى 21 صحيفه سجاديه: «اللهم و امرج مياهم بالوبإ و اطعمتهم بالادوإ.»

______________
(1) دعاى 51 از صحيفه ثانيه, شيخ حر عاملى و شهرستان الهيإق و الاسلام, عربى, ص 269. چاپ نجف.
(2) فيزيك اتمى, انتشارات دانشگاه تهران, فيزيك دانشگاهى, ترجمه فروتن; منابع فيزيك جديد و جزوه هاى درسى دانشكده فنى دانشگاه تهران.

http://www.shareh.com/persian/magazine/maktab_i/80/11/h.htm

موضوع قفل شده است