زيارت حضرت رضا عليه السلام از ديدگاه اهل سنت
تبهای اولیه
[="Tahoma"][="Blue"][h=2]زيارت حضرت رضا عليه السلام از ديدگاه اهل سنت[/h]
ادامه دارد..
[="Tahoma"][="Blue"]
[="Tahoma"][="Blue"]
[="Tahoma"][="Blue"]
[="Tahoma"][="Blue"]1- ذهبی شافعی (748 ق)
وی با وجود برخورداری از افکار سلفی درباره زیارت زائران این بقعه شریفه می گوید : ‹‹ و لعلی بن موسی مشهد بطوس یقصدونه بالزیاره : برای علی بن موسی (ع) بارگاهی در طوس است که مردمان به زیارت او می آیند . ››
2-صفدی شافعی (764 ق )
وی نیز در گزارشی کوتاه اما گویا چنین می گوید : ‹‹ ... و دفن بطوس و قبره مقصود بالزیاره ؛ ... و در طوس دفن شده قبرش زیارتگاه است ››
4- قرن نهم
عطاء الله بن فضل الله شیرازی (803 ق )
وی مشهد امام رضا (ع) را مرجع همه زائران از تمام طبقات و اقشار دانسته می گوید : ‹‹ علی بن موسی الرضا (ع) با مردم به لغات خودشان سخن می گفت و آن حضرت در سخن گفتن شیواترین مردم و داناترین آنها به همه زبان ها و لغات بود ... مشهد و مرقد منور وی مرجع زائران از تمام طبقات جهان است .
5- قرن دهم
1- میر محمد بن سید برهان الدین خواندشاه (میرخواند شافعی ) (903 ق)
وی در گزارشی زائران قبر امام رضا (ع) را افزون بر ایران از سرزمین های دیگر نیز می داند ‹‹ ذکر احوال علی بن موسی الرضا رضی الله عنهما ، مشهد مقدس و مرقد این امام علی الاطلاق مرجع ایران و مقصد سالکان اکابر و اصاغر آفاق است . طوایف امم و طبقات بنی آدم از اقصای روم و هند از جمیع مرز و بوم هر ساله مهاجرت اوطان و مفارقت خلان اختیار کرده و روی توجه به این آستان فرخنده نشان نهاده و مراسم زیارت و طواف به جای آورند و این موهبت عظما را سرمایه سعادات دنیا و عقبا می دانند ... مناقب و ماثر و فضایل و مفاخر امام ابوالحسن الرضا (ع) زیاده از آن است که محاط علم بشری گردد و در این مقام بر سطری چند از خوارق عادات آن قدوه ارباب سعادات اقتصار می رود ››
2- فضل الله بن روزبهان خنجی اصفهانی حنفی (927 ق )
وی با عبارات والا و با احترام فراوان از مرقد مطهر امام رضا (ع) یاد می کند و آن را ‹‹ کعبه حاجات و مقاصد جمیع حاجت خواهان ›› تا روز قیامت می داند و می گوید : ‹‹ زیارت قبر مکرم و مرقد معظم حضرت امام ائمه الهدی ، سلطان الانس والجن ، امام علی بن موسی الرضا الکاظم (ع) بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی بن زین العابدین بن الحسین الشهید بن علی المرتضی ، صلوات الله و سلامه علی سیدنا محمد و آله الکرام ، سیما الایه النظام سته آبائه کلهم افضل من یشرب صوب الغمام ، تریاق اکبر محبان و موجب حیات دل و جان است مرادات همه عالم از آن درگاه با برکت حاصل و فی الواقع ربع میمونش توان گفت که از اشرف منازل است . آن مقام مبارک تمامی اوقات مقرون به تلاوت قرآن مجید است و توان گفت که معبدی است از معابد اسلام هرگز آن مرقد عالی از طاعت نیازمندان خالی نیست و چگونه چنین نباشد و حال آن که تربت حضرت امامی است که اوست مظهر علوم نبوی و وارث صفات مصطفوی و امام بر حق و رهنمای مطلق و صاحب زمان امامت خود و وارث نبوت و حق استقامت خود .
هزار دفتر اگر در مناقبش گویند هنوز ره به کمال علی نشاید برد
و سابقا که عزم زیارت مشهد مقدس حضرت امام بود ، این قضیه صورت نظم یافته بود و در این مقام ادراج او مناسب است ، زیرا که ملایم زیارت آن صاحب مناقب است . وی در ادامه قصیده ای با عنوان ‹‹ قصیده ای در منقبت امام ثامن (ع) ، ولی ضامن ، امام ابوالحسن علی بن موسی الرضا (ع) صلوات الله علیه و سلامه ›› در مدح آن حضرت نقل می کند ... ››
او در جای دیگر می گوید :‹‹ خدایا ! درود و صلوات و سلام فرست بر امام هشتم ‘ آن حضرت مهتر نیکو خصال نیکوکار نیکو سیرت . آن حضرت کسی است که لشکر اولیا را سلطان و پادشاه است . صاحب جود و مروت و نیکوکاری است . در او انوار حضرت پیغمبر نزد چشم عیان درخشنده است .
بالا برنده نشانه های توحید و نصب کننده پرچم های ایمان است . بر رونده است بر بالاترین درجات علم و عرفان . صاحب منقبت فرموده حضرت پیامبر است که فرمود : پاره ای از بدن من در خراسان مدفون خواهد شد . ››
وی در وصف امام رضا (ع) نیز شعری دارد و می گوید :
سلام من العاشق المنتظر سلام من الواله المستهام
بر آن پیشوای کریم الشیم بر آن مقتدای رفیع المقام
ز شهد شهادت حلاوت مذاق ز هر عدو در جهان تلخ کام
ز خلد برین مشهدش روضه ای خراسان از او گشته دارالسلام
از آن خوانمش جنت هشتمین که شد منزل پاک هشتم امام
محبان ز انگور پر زهر او فکندند می های خونین به جام
مرا چهره بنمود یک شب به خواب شد از شوق او خواب بر من حرام
علی وار بر شیر مردی سوار امین در رکابش کمینه غلام
وی در مورد فرزندان امام کاظم (ع) می گوید :
سلام علی روضه حل فیها امام بیاهی به الملک والدی
درود خدا بر بهترین آفریده اش ، محمد سید و رسولان و آل پاکش به خصوص امامان معصوم و هدایت گر .
آن گاه به نقل فضایل و کرامات آن حضرت پرداخته و بعد از نقل آنها در پایان چنین می گوید : ‹‹ پوشیده نماند که کرامات و خوارق عادات امام رضا (ع) بسیار است و برکات مشهد منور و فیوضات مرقد مطهر آن جناب و تفصیل آن امور مقدور خامه شکسته زبان نبوده لاجرم در طرق اختصار سلوک نمود ››
6- قرن چهاردهم
قاضی بهجت افندی شافعی (1350 ق )
وی نیز مشهد الرضا (ع) را زیارتگاه بزرگ جهان اسلام دانسته و می گوید : ‹‹ روضه معلای آن حضرت در بلده طیبه مشهد مقدس و زیارتگاه بزرگ عالم اسلام و دارای قبه مطلایی است که مثل و نظیرش در عالم یافت نمی شود ، زاد الله شرفا ››[/]
[="Tahoma"][="Blue"]آستان حضرت (ع)
فرقه وهابیت و سلفی بر این باور است که بنای بر قبور جایز نیست و از مصادیق شرک است و آن را ساخته و پرداخته حاکمان عثمانی دانسته اند ، در حالی که گزارش های تاریخی قدمت بنای بر قبور را قبل از ظهور حاکمان عثمانی و بدعت ابن تیمیه ، در قرون اولیه نشان می دهد . یکی از این موارد بنای گبند و بارگاه بر قبر مطهر امام رضا (ع) است که ریشه در قرون سوم و چهارم هجری دارد که در حال حاضر به صورت گنبد و بارگاه فعلی در آمده است که به این گزارش ها اشاره می شود .
1- قرن سوم و چهارم
1- مقدسی بشاری (380 ق)
وی درباره مرقد مطهر امام رضا (ع) گزارش شگفت انگیزی دارد او می گوید : ‹‹ و به قبر علی الرضا بطوس قد بنی علیه حصن فیه دور وسوق و قد بنی علیه عمید الدوله فائق مسجدا ما بخراسان احسن منه ... : در طوس قبر علی بن موسی است که گرداگرد آن دیواری ساخته اند که خانه ها و بازاری دارد و عمید الدوله فائق مسجدی در آن ساخته است که در خراسان بهتر از آن نیست . ››
مقدسی بشاری در قرن چهارم می زیسته و گزارش وی حاکی از این است که در قرن سوم نیز چنین بناهایی بر قبر شریف آن حضرت ساخته شده بود و این کار نه تنها بدعت نبوده بلکه حاکمان و خلفای بنی عباس آن را ترمیم و توسعه می داده اند به گونه ای که عمید الدوله " یکی از وزرای بنی عباس " مسجد بزرگی بر قبر شریف امام رضا (ع) بنا کرده بود .
2- حسین بن احمد مهلبی (380 ق )
وی نیز گزارشی شبیه گزارش مقدسی از مرقد شریف امام ارائه می دهد وی در مورد نوقان و همچنین در وصف شخصیت امام رضا (ع) می گوید : ‹‹ نوقان از بزرگترین و آبادترین شهرهای خراسان است که در پشت این شهر مرقد امام علی بن موسی بن جعفر (ع) قرار دارد ... که بر روی قبر ایشان حصاری است در آن حصار مردم معتکف می شوند ››
می گوید : ‹‹ و لعلی بن موسی مشهد بطوس یقصدونه بالزیاره : علی بن موسی در طوس بارگاهی دارد که مردم زیارتش می کنند .››
2- محمد بن عبدالله ابن بطوطه مراکشی (779 ق)
وی نیز در قرن هشتم هجری می زیسته و در گردش های تاریخی خود زمانی که به خراسان می رسد مشهدالرضا و گنبد و بارگاه آن حضرت را چنین گزارش کرده و می گوید : ‹‹ به شهر مشهدالرضا مسافرت نمودیم او علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین شهید فرزند امیر المومنین علی ابن ابی طالب است که رضوان خدا بر آنان باد.
مشهدالرضا شهری بسیار بزرگی است و بر بارگاه مکرم حضرتش گنبد بزرگی بنا شده و در کنار آن مدرسه و مسجدی است که بنای تمامی آنها از زیبایی خاصی برخوردار است : دیوارها مزین به کاشی و بر روی قبر شریف چهارچوبی از تخته و روکش آن از نقره بود و بر فراز ضریح ایشان چراغدان هایی از نقره آویزان و چهارچوب در گنبد نقره و پرده در نیز از پارچه حریر زربافت بود و تمام محوطه زیارتگاه مفروش به فرش های متنوع و در کنار آن قبر هارون الرشید بود که زائرین هنگام ورود به زیارتگاه با پای خود محکم به قبر هارون زده و بر قبر شریف امام رضا (ع) سلام کرده و احترام می نهادند ››[/]
[="Tahoma"][="Blue"]سخن پایانی
در بازخوانی این سه فصل می بینیم که :
اولا تاکید بر زیارت قبر امام رضا (ع) در کلمات پیامبر اعظم (ع) و اهل بیت (ع) نشان آن است که زیارت قبر امام رضا (ع) سنت موکدی است .
ثانیا توجه به این سنت مهم باعث شده قبر آن حضرت محترم شمرده شود و بر آن از قرن سوم و چهارم هجری بارگاه ساخته شود . از این رو ادعای وهابیون مبنی بر این که ساخت گنبد و بارگاه توسط حکومت عثمانی ها و در قرون اخیر رایج شده است ادعایی بی اساس است .
ثالثا عنایت ویژه به زیارت سیل علما و مردم را از اهل سنت برای زیارت قبر آن حضرت و توسل به ایشان و گریه و زاری و طلب حوائج و رفع مشکلات از همان قرن سوم تا حال حاضر به راه انداخته است .
با توجه به تاکید پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) بر زیارت قبر امام رضا (ع) و سیل خروشان علما و مردم به ویژه اهل سنت از تمامی فرق و مذاهب در زیارت قبر امام رضا (ع) و توسل به ایشان برای رفع گرفتاری و شفای مریض ، فتوای خونین و تکفیری ابن تیمیه ناصبی تامل برانگیز است که گفت :
کسی که به زیارت قبر پیامبر (ص) یا فرد صالحی برود و از او طلب رفع حاجت کند . اینکار سه مرحله دارد : یکی این است که از صاحب قبر این گونه طلب و درخواست کند که مریضیش را برطرف کند ، قرض را ادا کند ، از دشمنش انتقام بگیرد ... این کار شرک صریح و آشکار است و مرتکب شونده آن باید توبه کند و در غیر این صورت باید کشته شود ، همچنین اگر شخصی به قبر پیامبر (ص) یا فرد صالحی متوسل شود و او را واسطه بین خود و خدا قرار دهد ، این کارها از افعال مشرکین و نصاراست
این فتوا پرسش هایی را به همراه دارد : از جمله این که آیا می توان ابن خزیمه " ابن حبان " حاکم نیشابوری شافعی و ده ها تن از دانشمندان بنام اهل سنت را به خاطر رفتن به زیارت قبر امام رضا (ع) و توسل به آن حضرت و طلب رفع گرفتاری و شفای مریض مشرک و مهدورالدم دانست ؟!
آیا می توان تاکید پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) بر زیارت رفتن قبر امام رضا (ع) و درخواست رفع حوائج از ایشان را توصیه به شرک دانست ؟!
آیا این فتوا و سایر فتاوای خونین ابن تیمیه و وهابیت در تحریم زیارت و توسل و تکفیر مسلمانان و تخریب عتبات عالیات و اماکن مقدسه در راستای ایجاد تفرقه و اختلاف بین امت اسلامی که هدف اصلی دشمنان اسلام می باشد ، نیست ؟
البته می توان پاسخ این فتاوای خونین را در سخنان جهان گرد و دانشمند مشهور اهل سنت " ابن بطوطه مراکشی " جستجوکرد . وی درباره ابن تیمیه میگوید : ‹‹ یتکلم فی الفنون الا ان فی عقله شی ء ››
با این وصف پرسشی که مطرح می شود این است که چرا وهابیت حقایق تاریخی یاد شده را نادیده گرفته است با عقاید مسلم و قطعی مسلمین از جمله بنای بر قبور ، زیارت آنها توسل به صاحبان قبور به ویژه قبرهای اهل بیت (ع) پیامبر اکرم (ص) و صالحان و گریه و زاری نزد آنها و طلب حوائج و رفع مشکلات مخالفت می کند و زمینه تفرقه بین مسلمین را فراهم می نماید ؟[/]