چند سوال در مورد احادیث و روایات کتب اهل سنت

تب‌های اولیه

9 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
چند سوال در مورد احادیث و روایات کتب اهل سنت

با سلام خدمت دوستان عزیز و گرانقدر...

چند سوال داشتم امیدوارم دقیق پاسخ بدین با تشکر...

میخواستم بپرسم کتب : کافی ، من لا یحضره الفقیه ، التهذیب الاحکام ، الاستبصار ، وسائل الشیعه ، مستدرک الوسائل . چند جلد هستند ؟
شنیدم کافی یک مجموعه است (( اصول ، فروع ، روضه )) هر کدام از این قست ها چند جلد کافی را شامل میشن ؟؟ (به ترتیب لطف کنید)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

همچنین کتب اهل سنت : صحیح بخاری و مسلم ، سنن ابی داوود ، سنن ترمذی ، سنن نسائی ، سنن ابن ماجه ، مستدرک علی الصحیحین ، مسند احمد بن حنبل ، تفسیر کبیر فخر رازی ، در منثور سیوطی ، تاریخ طبری . چند جلد هستند ؟؟
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

میخواستم بپرسم که حدیث « فاطمه سیده نساء العالمین » در صحیحین (بخاری و مسلم ) هم آمده ؟؟ (با ذکر شماره جلد و صفحه و حدیث لطف بفرمایید.)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
لطفا منبع این روایت را با ذکر شماره جلد و صفحه و حدیث در صحیحین لطف کنید.

« فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ عَلَى أَبِى بَکْرٍ فِى ذَلِکَ فَهَجَرَتْهُ، فَلَمْ تُکَلِّمْهُ حَتَّى تُوُفِّيَتْ، وَعَاشَتْ بَعْدَ النَّبِىِّ - صلى الله عليه وسلم - سِتَّةَ أَشْهُرٍ، فَلَمَّا تُوُفِّيَتْ، دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِيٌ لَيْلاً، وَلَمْ يُؤْذِنْ بِهَا أبا بَکْرٍ وَصَلَّى عَلَيْهَا، وَکَانَ لِعَلِي مِنَ النَّاسِ وَجْهٌ حَيَاةَ فَاطِمَةَ، فَلَمَّا تُوُفِّيَتِ اسْتَنْکَرَ عَلِيٌ وُجُوهَ النَّاسِ، فَالْتَمَسَ مُصَالَحَةَ أَبِى بَکْرٍ وَمُبَايَعَتَهُ، وَلَمْ يَکُنْ يُبَايِعُ تِلْکَ الأَشْهُرَ. »

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
با تشکر فراوان از شما ...

با سلام و عرض ادب

1) باید توجه داشت که تعداد مجلدات یک کتاب بر اساس چاپهای مختلف آن متفاوت می باشد و اینگونه نیست که همه ی چاپهای یک کتاب از جهت تعداد مجلدات و یا حتی از جهت تعداد روایات یکسان بوده باشند.

2) در مورد کتابهای روایی شیعه عرض می شود:

الف: کتاب«الکافی»، تالیف مرحوم شیخ کلینی(م:329)

کتاب کافی کتابی است روایی که در سه بخش اصول و فروع و روضه تدوین یافته است. بسیاری از محققان تعداد روایات کافی را 16199 دانسته اند. کتاب کافی در 8مجلد توسط دارالکتب الاسلامیة، و در 15 مجلد توسط دارالحدیث به چاپ رسیده است.

ب: کتاب «من لا یحضره الفقیه» تالیف مرحوم شیخ صدوق(م:381هـ)


کتاب «من لا یحضره الفقیه» تالیف مرحوم شیخ صدوق(م:381هـ) می باشد. موضوع اصلی این کتاب روایات فقهی می باشد و شیخ صدوق در این کتاب مجموعه روایات اهل بیت علیهم السلام را در باره ی مسائل فقهی و احکام شرعی که از دید ایشان صحیح و معتبر بوده را جمع آوری نموده است. کتاب «من لایحضره الفقیه» در چهار مجلد تنظیم یافته که مشتمل بر 666باب و قریب به 6000 روایت می باشد. ترتیب این کتاب به علت فقهی بودن آن از باب «آبها و طهارت و نجاست آن» آغاز می گردد و با احکام ارث به پایان می پذیرد.

ج:کتاب «تهذیب الاحکام»شیخ طوسی(م:460هـ)

کتاب تهذیب شیخ طوسی در واقع شرحی است بر کتاب «المقنعه» استادش شیخ مفید(م:413هـ». موضوع این کتاب صرفا روایات فقهی می باشد(هرچند که شیخ در ابتدا به پاره ای از مباحث اعتقادی نیز اشاره می نمایند). ویژگی کتاب تهذیب بررسی و بیان موارد اختلاف و تباین و منافات و تضاد میان روایات نقل شده از اهل بیت علیهم السلام است. کتاب تهذیب شیخ مشتمل بر 23 کتاب در 393 باب می باشد که بر اساس ابواب فقهی کتاب «المقنعة» سامان یافته است. تعداد روایات این کتاب نزدیک به 140000هزار روایت است که بیشترین روایات فقهی را در میان کتب اربعه به خود اختصاص داده است. کتاب تهذیب الاحکام در ده مجلد توسط چاپخانه ی دارالکتب الاسلامیة به چاپ رسیده است.

د) کتاب «الاستبصار فیما اختلف من الاخبار»، شیخ طوسی

اثر مهم دیگر شیخ طوسی(ره) کتاب استبصار می باشد. این کتاب در واقع تلخیص کتاب «تهذیب الاحکام» ایشان می باشد که تنها به گردآوری روایات مختلف و جمع میان آنها پرداخته است؛ بنابراین موضوع کتاب صرفا روایات فقهی به ظاهر متعارض می باشد. این کتاب با اینکه خلاصه ی کتاب تهذیب است؛ اما با این حال شامل همه ی ابواب فقهی نمی گردد؛ بلکه تنها به ابوابی پرداخته شده که دارای روایات متعارض می باشند. کتاب الاستبصار مشتمل بر 925 باب و 5511 روایت می باشد. این کتاب در چهار مجلد توسط چاپخانه دار الکتب الاسلامیة تهران به چاپ رسیده است.

ه) کتب «وسائل الشیعة» تالیف مرحوم شیخ حر عاملی(م:1104هـ)

نام اصلی کتاب «تفصیل وسائل الشیعة الی تصیل مسائل الشریعة» می باشد. این کتاب که جامع ترین کتاب روایی شیعه محسوب می گردد عمدتا بر محور روایات مباحث فقهی تدوین یافته است، هرچند که به ناسبت در برخی از ابواب پاره ای از روایات غیر فقهی نیز آمده است.

از آنجا که مهمترین و متعارفترین کتاب فقهی در آن عصر، کتاب «شرایع الاسلام» محقق حلی(م676هـ) بوده است؛ لذا شیخ حر عاملی کتاب وسائل الشیعه را بر اساس تبویب و ترتیب این کتاب تدوین نموده است.


کتاب وسائل الشیعه در سه بخش اصلی تدوین شده است که عبارتند از:

الف: ابواب مقدمه ی عبادات که شامل 31 باب و 321 روایت می باشد.

ب: بخش اصلی کتاب که مشتمل بر 50 کتاب فقهی از کتاب طهارت تا کتاب دیات است.

ج: خاتمه ی کتاب که شامل 12 بخش با عنوان فائده است.

این کتاب در سی مجلد توسط موسسه آل البیت به چاپ رسیده و مشتمل بر 35868 روایت می باشد. البته در چاپ اسلامیة تعدا مجلدات این کتاب 20 جلد می باشد.


ه) کتاب «مستدرک الوسائل»، تالیف محدث نوری(م:1320هـ)

یکی از جوامع حدیثی متاخر شیعه، کتاب مستدرک الوسائل تالیف محدث نوری می باشد. نام کامل این کتاب «مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل» می باشد.

موضوع این کتاب روایات و احادیث ائمه ی اطهار علیهم السلام در باره ی مسائل و احکام شرعی است که به عنوان مستدرک و تکمله ای بر کتاب وسائل الشیعه نگاشته شده است.

تعداد روایات این کتاب بیش از 23 هزار روایت است، روایاتی که در کتاب وسائل ذکر نشده اند. این کتاب به جز چاپهای سه جلدی قدیمی در 18 مجلد به همراه شش مجلد خاتمه، توسط موسسه آل البیت به چاپ رسیده است.



ادامه دارد.

IVI.@.H.D.I;516248 نوشت:

همچنین کتب اهل سنت : صحیح بخاری و مسلم ، سنن ابی داوود ، سنن ترمذی ، سنن نسائی ، سنن ابن ماجه ، مستدرک علی الصحیحین ، مسند احمد بن حنبل ، تفسیر کبیر فخر رازی ، در منثور سیوطی ، تاریخ طبری . چند جلد هستند ؟؟

در رابطه با این قسمت از سؤالتان عرض می شود: مااین قسمت سؤال شما را به شکل جامعتری پاسخ می دهیم، هرچند متذکر می شویم که این کتب با چاپهای مختلف که خود با اختلاف در مجلدات است به چاپ رسیده اند و مهم در این کتب نیز شناخت تعداد مجلدات نیست؛ بلکه مهم میزان اعتبار کتب و یا نهایتا تعداد تقریبی روایات این کتب می باشد.

الف: شناخت جوامع حدیثی اهل سنت:

جامع حدیث به کتابی اطلاق می شود که مشتمل بر همه ی موضوعات و ابواب حدیثی باشد. محدّثان اهل سنّت ، مجموع احادیث ومطالب دینی را در هشت موضوع (عقاید، احکام ،رقاق،[1] آداب ، تفسیر، تاریخ و سیرو فتن و اشراط الساعة، مناقب ) دسته بندی کرده و برآن اند که جامع حدیث کتابی است که در بر دارنده ی همه ی آنها باشد؛ اگرچه در باب پاره ای از این عناوین اختلاف نظر وجود دارد .

ب) جوامع حدیثی اولیه ی اهل سنت:
از آغاز قرن سوم تا پایان قرن پنجم ، معتبرترین جوامع حدیث اهل سنّت پدید آمد که از مهمترین آنها عبارتند از:

1. صحیح البخاری، تألیف ابوعبداللّه محمدبن اسماعیل بخاری (متوفی 256)؛

2. صحیح مسلم، تألیف ابوالحسین مسلم بن حَجّاج نیشابوری (متوفی 261)؛

توضیح: درمیان کتب حدیثی اهل سنت دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم به عنوان معتبرترین کتب جامع حدیثی پذیرفته شده اند. و به صورت کلی روایات این دو کتاب به اتفاق علمای اهل سنت تلقی به قبول شده است.[2] با اینکه این دو کتب هر دو صحیح می باشند، اما در مقام تفاضل به واسطه اینکه بخاری در فن علوم حدیث برتر از مسلم بوده و مسلم(261) شاگرد بخاری(256) بوده است، واینکه بخاری ملتزم به شرایط سختتری در نقل حدیث در این کتاب [3]بوده[4]، کتاب صحیح بخاری از جهت (صحت و اصحیّت) مقدم بر صحیح مسلم می باشد.

تعداد روایات صحیح بخاری:
صحیح بخاری از 97 کتاب و 3450باب تشکیل شده است؛ البته در مورد تعداد روایات صحیح بخاری بین دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد، ابن حجر عسقلانی روایات صحیح بخاری را با در نظر گرفتن احادیث تکراری 7397 و با حذف مکررات 2602 حدیث اعلام نموده است. صحیح بخاری در چاپ 4جلدی، دارالمعرفة، با 7408، روایت به چاپ رسیده است.

تعداد روایات صحیح مسلم:
صحیح مسلم در 54 باب در حدود 7275روایت را شامل می گردد. در چاپ تک جلدی دارالفکر تعداد روایات صحیح مسلم 7457 روایت ذکر شده است.

3. جامع و سنن ابوعیسی ترمذی (متوفی 279)؛ که به سبب اشتمال بر احادیث فقهی و غیرفقهی ، به «جامع » شهرت یافته است. سنن ترمذی در چاپ تک جلدی دارالفکر، در پنجاه باب ، مشتمل بر 3981روایت می باشد.

تفاوت صحیح بخاری وصحیح مسلم با سنن ترمذی:
سنن ترمذی هر چند که کتاب جامعی می باشد؛ اما با این حال به این کتاب اطلاق صحیح به معنای خاص آن نمی گردد؛ بلکه این کتاب جزو سنن اربعه ی دیگر محسوب می گردد که روایات آن مورد بررسی سندی قرار می گیرد.

ویژگی کتب سنن:
در کتابهای سنن، احادیث بر حسب ابواب فقهی جمع آوری شده اند(طهارت، صلاة، صوم، زکاة و...) ؛ با این ویژگی که روایات این کتب خالی از احادیث موقوف[5] و مقطوع اند[6]، زیرا این قبیل منقولات به واسطه ی انتساب به صحابه و تابعین «سنت» نامیده نمی شوند؛ بلکه به این نقلیات به اثر مشهور هستند.

4) سنن ابو داود ، تألیف ابوداود سلیمان بن اشعث سجستانی (متوفی 275)؛ مشتمل بر 5274 حدیث با ذکر مکررات، در 35 کتاب. این کتاب در چاپ دارالکتب العربی در چهار مجلد به چاپ رسیده است.

5) و السنن نسائی: المجتبی، تألیف ابوعبدالرحمان احمدبن شعیب نَسایی (متوفی 303)، مشتمل بر 51 کتاب و 5761 حدیث می باشد.
برخی معتقدند که سنن نسایی پس از صحیحین قرار دارد؛ زیرا کمترین حدیث ضعیف یا راوی مجروح در آن آمده است. البته در تقدیم نسایی بر ابو داود اختلاف است. نسایی پیش از آن ، کتاب السنن الکبری را تدوین کرده بود که جامع بزرگی از احادیث فقهی ، اخلاقی ، اعتقادی و تفسیر است، که مشتمل بر بیش از 11770روایت می باشد. سنن نسائی(المجتبی) در چاپ تک جلدی دارالفکر، مشتمل بر 5769 روایت می باشد.

6) سنن ابن ماجة، تألیف ابوعبداللّه محمدبن یزیدبن عبداللّه بن ماجه قزوینی (متوفی 273 یا 275)؛ مشتمل بر 37 کتاب و 4341 روایت است.
این کتاب با تحقیق محمد فؤاد عبد الباقي، و با احکام البانی بر روایات به چاپ رسیده است که در مجموع البانی حکم به ضعف782 روایت از روایات این کتاب نموده است. این کتاب توسط دار الاحیاء التراث العربی در دو مجلد به چاپ رسیده است.

معرفی برخی
دیگر ازمنابع روایی اهل سنت:

الف) مسند احمد بن حنبل:
مسند کتابی است که احادیث آن بر حسب صحابه تدوین شده باشد، به ترتیب حروف الفبا و یا به ترتیب شرافت و برجستگی صحابه در سبقت به اسلام و شرافت نسبی. در این میان مسند احمد بن حنبل با نقل 27518روایت جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. احمد بن حنبل کتاب خود را به ترتیب خلفا آغاز نموده است و در این کتاب از ابوبکر 81 روایت و از عمر 290 روایت و از عثمان 399 روایت و از امام علی علیه السلام 562 روایت از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله نقل نموده است.

ب) کتاب المستدرک علی الصحیحین:
مستدرک در معنای لغوی، اسم مفعول از استدراک و به معنای تکمله زدن بر چیزی یا نوشته‌ای یا کتابی و تصحیح کردن و تکمیل نمودن آن است و معنای اصطلاحی آن در حدیث، به کتابی گفته می‌شود که به عنوان متمّم کتابی دیگر نوشته می‌شود و احادیثی که با شروط کتاب پیشین موافق بوده اما در آن نیامده است را جمع آوری می‌کند. کتاب مستدرک شامل 8881 حدیث است که در 51کتاب و در موضوعاتی که بیشتر، فقهی هستند، جمع آوری شده است. این کتاب اخیرا در چاپ جدیدی در دو مجلد توسط دارالکتب العربی به چاپ رسیده است.

کتاب تاریخ الطبری نوشته ابن جریر طبری(م:310) نیز توسط درالکتب العلمیة، در پنج مجلد به چاپ رسیده است.
همچنین کتاب تفسیر مفاتیح الغیب، نوشته فخر رازی، توسط دارالکتب العلمیة، در 32 مجلد به چاپ رسیده است.

همچنین کتاب تفسیر الدر المنثور تالیف:عبد الرحمن بن الكمال جلال الدين السيوطي، توسط انتشارات دارلفکر لبنان در 8 مجلد به چاپ رسیده است.


[/HR] [1] . هر چیزی که موجب رقت قلب می گردد؛ همچون: كن في الدنيا كأنك غريب أو عابر سبيل.
[2]. نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر، ابن حجر العسقلانی، ص35:«لاتفاق العلماء بعدهما علی تلقی کتابیهما بالقبول»؛ تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، السیوطی، ص49:«اول مصنف فی الصیح المجرد، صحیح البخاری، ثم مسلم، وهما اصح الکتب بعد القرآن»؛تدریب الراوی، ص69:«ما رویاه بالاسناد المتصل فهو المحکوم بصحته».
[3]. بخاری دارای کتب دیگری نیز هست ولی هیچ کدام از آنها اعتبار صحیح را ندارند.
[4]. زیرا بخاری در نقل روایات معاصرت و شنیدن راوی از من روی عنه را به عنوان شرط پذیرش روایات خود پذیرفته در حالی که مسلم به قید معاصرت راوی با من روی عنه اکتفا نموده است.
[5] . روایتی که به صحابی ختم شود و به پیامبر صلی الله علیه و آله ختم نمی گردد.
[6] .روایتی که به تابعی و مادون آن ختم گردد.

IVI.@.H.D.I;516248 نوشت:

میخواستم بپرسم که حدیث « فاطمه سیده نساء العالمین » در صحیحین (بخاری و مسلم ) هم آمده ؟؟ (با ذکر شماره جلد و صفحه و حدیث لطف بفرمایید.)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
لطفا منبع این روایت را با ذکر شماره جلد و صفحه و حدیث در صحیحین لطف کنید.

« فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ عَلَى أَبِى بَکْرٍ فِى ذَلِکَ فَهَجَرَتْهُ، فَلَمْ تُکَلِّمْهُ حَتَّى تُوُفِّيَتْ، وَعَاشَتْ بَعْدَ النَّبِىِّ - صلى الله عليه وسلم - سِتَّةَ أَشْهُرٍ، فَلَمَّا تُوُفِّيَتْ، دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِيٌ لَيْلاً، وَلَمْ يُؤْذِنْ بِهَا أبا بَکْرٍ وَصَلَّى عَلَيْهَا، وَکَانَ لِعَلِي مِنَ النَّاسِ وَجْهٌ حَيَاةَ فَاطِمَةَ، فَلَمَّا تُوُفِّيَتِ اسْتَنْکَرَ عَلِيٌ وُجُوهَ النَّاسِ، فَالْتَمَسَ مُصَالَحَةَ أَبِى بَکْرٍ وَمُبَايَعَتَهُ، وَلَمْ يَکُنْ يُبَايِعُ تِلْکَ الأَشْهُرَ. »

بخاری و مناقب حضرت زهرا سلام الله علیها

بخاری در کتاب مناقب بابی را با عنوان مناقب حضرت فاطمه علیها السلام آورده است، نکته ی مهم آنکه بخاری بعد از ذکر نام آنحضرت در تمام کتاب صحیح خویش از آن حضرت با ذکر علیهاالسلام یاد می کند. وی در این کتاب به دو منقبت آنحضرت اشاره می نماید:

الف) فاطمه عليها السلام، سرور بانوان ‏اهل بهشت در حديثى كه از پيامبر خدا صلّى اللَّه عليه وآله‏ نقل شده است، که آنحضرت فرمودند:

«فاطمة سيّدة نساء أهل الجنّه»؛فاطمه سرور بانوان بهشتيان است.

ب) فاطمه عليها السلام، پاره تن پيامبر خدا صلّى اللَّه عليه وآله‏ «فاطمة بضعة منّي من أغضبها أغضبني»؛فاطمه، پاره تن من است؛ هر كس او را به خشم آورد، مرا به خشم آورده است».

صحیح البخاری، کتاب(56)فضائل اصحاب النبی صلی الله علیه وآله، باب(30)، ح:3697و 3698.

خشم حضرت زهرا علیها السلام از ابو بکر:

همچنین با نگاهی به صحیح بخاری داستان غضب حضرت زهرا علیهاالسلام نسبت به ابوبکر را در دو جای آن می بینیم:

الف) کتاب الخمس(51)،در باب فرض خمس،ح: 3035،ج2، دارالمعرفة:« فغضبت فاطمة بنت رسول الله صلى الله عليه و سلم فهجرت أبا بكر فلم تزل مهاجرته حتى توفيت...»، فاطمه علیها السلام در داستان فدک بر ابوبکر غضبناک گردید، پس او را ترک گفت و با او سخن نگفت تا اینکه وفات نمود.

ب) کتاب المغازی(57)، باب غزوه ی خیبر(باب40)،ح: 4156، ج3، دارالمعرفة، بیروت:«...فوجدت فاطمة على أبي بكر في ذلك فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت وعاشت بعد النبي صلى الله عليه و سلم ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها علي ليلا ولم يؤذن بها أبا بكر وصلى عليها».

موفق باشید.

با سلام

چند کتاب میخواستم در تبیین مبهمات بخاری .

مثل إفهام لما في البخاري من الإبهام و .....

IVI.@.H.D.I;516248 نوشت:
« فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ عَلَى أَبِى بَکْرٍ فِى ذَلِکَ فَهَجَرَتْهُ، فَلَمْ تُکَلِّمْهُ حَتَّى تُوُفِّيَتْ، وَعَاشَتْ بَعْدَ النَّبِىِّ - صلى الله عليه وسلم - سِتَّةَ أَشْهُرٍ، فَلَمَّا تُوُفِّيَتْ، دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِيٌ لَيْلاً، وَلَمْ يُؤْذِنْ بِهَا أبا بَکْرٍ وَصَلَّى عَلَيْهَا، وَکَانَ لِعَلِي مِنَ النَّاسِ وَجْهٌ حَيَاةَ فَاطِمَةَ، فَلَمَّا تُوُفِّيَتِ اسْتَنْکَرَ عَلِيٌ وُجُوهَ النَّاسِ، فَالْتَمَسَ مُصَالَحَةَ أَبِى بَکْرٍ وَمُبَايَعَتَهُ، وَلَمْ يَکُنْ يُبَايِعُ تِلْکَ الأَشْهُرَ. »

«فَغَضِبَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَهَجَرَتْ أَبَا بَكْر، فَلَمْ تَزَلْ مُهَاجِرَتَهُ حَتَّى تُوُفِّيَتْ».
فاطمه بر ابوبکر خشمگین شد و با او قطع رابطه کرد که این قطع رابطه و دوری وی تا وفاتش ادامه یافت

صحيح البخاري - كِتَاب فَرْضِ الْخُمُسِ - ما لك فقلت يا رسول الله ما رأيت كاليوم قط عدا حمزة على ناقتي – ح 2926

و نيز در روايت ديگري بخاري نقل مي‌كند :

فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ عَلَى أَبِي بَكْر فِي ذَلِكَ - قَالَ - فَهَجَرَتْهُ فَلَمْ تُكَلِّمْهُ حَتَّى تُوُفِّيَتْ .
فاطمه بر ابوبكر غضب نمود و با وى قهر كرد و تا پايان عمر با او سخنى نگفت

صحيح البخاري - كِتَاب الْمَغَازِي - واعجبا لك وبر تدأدأ من قدوم ضان - ح 3998
صحيح مسلم: ج 5، ص 154، ح 4471، كتاب الجهاد والسير (المغازى )، ب 16 ـ باب قَوْلِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، ج لاَ نُورَثُ مَا تَرَكْنَا فَهُوَ صَدَقَةٌ.
صحيح مسلم بشرح النووي - كِتَاب الْجِهَادِ وَالسِّيَرِ - لا نورث ما تركنا صدقة إنما يأكل آل محمد صلى الله عليه وسلم في هذا المال – ح 1759
فتح الباري شرح صحيح البخاري - كِتَاب الْمَغَازِي - لا نورث ما تركنا صدقة إنما يأكل آل محمد صلى الله عليه وسلم في هذا المال – ح 3998

و در روايت سوم مي‌نويسد :

فَهَجَرَتْهُ فَاطِمَةُ، فَلَمْ تُكَلِّمْهُ حَتَّى مَاتَتْ .
فاطمه از ابوبكر روي گرداند و تا پايان عمر با او سخن نگفت.

صحيح البخارى، ج 8، ص 3، ح 6726، كتاب الفرائض، ب 3 ـ باب قَوْلِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم لاَ نُورَثُ مَا تَرَكْنَا صَدَقَةٌ .
فتح الباري شرح صحيح البخاري - كِتَاب الْفَرَائِضِ - لا نورث ما تركنا صدقة إنما يأكل آل محمد من هذا المال – ح 6346

خیر البریه;517864 نوشت:
با سلام

چند کتاب میخواستم در تبیین مبهمات بخاری .

مثل إفهام لما في البخاري من الإبهام و .....

با سلام و عرض ادب


در خصوص معرفی کتب مبهات[1] به عرض می رسد:

برخی از این کتب با عنوان مبهمات اسانید و متون نگاشته شده اند که البته اکثر آنها اختصاص به کتاب خاصی نداشته بلکه به شکل کلی به روایات مبهمه پرداخته اند همچون:

1. الغوامض والمهملات، عبدالغنی ...الازدی المصری(م:409)؛
2. الاسماء المبهمة فی الانباء المحکمة، خطیب بغدادی(463)؛
3. ایضاح الاشکال، ابوالفضل محمد بن طاهر المقدسی(507)؛
4. الاشارات الی بیان الاسماء المبهمات، النووی(676)؛
5. غوامض الاسماء المبهمة الواقعة فی المتون الاحادیث المسندة، ابوالقاسم خلف بن عبدالملک بن بشکوال(578)؛
6. الافصاح عن المعجم من الغامض والمبهم، قطب الدین القسطلانی(686)؛
7. المستفاد من مبهمات المتن و الاسناد، ابوزرعة احمد بن ابی الفضل العراقی(826).

در این میان برخی از کتب مبهمات اختصاص به مبهمات بخاری داشته که برخی از آنان عبارتند از:


1. الافهام بما وقع فی البخاری من الابهام، عبدالرحمن بن ابی حفص عمر البلقینی(824)؛
2. هدی الساری مقدمه ی فتح الباری، ابن حجر(852)؛ البته ابن حجر در کتاب« التلخيص الحبير في تخريج أحاديث الرافعي الكبير» نیز به این بحث پرداخته است.
3. اکمال مبهمات البخاری، ابن حجر؛

موفق باشید.



[/HR] [1]. مبهم در اصطلاح علم رجال آن است که در سند و یا متن روایت ابهامی وجود داشته باشد، مثل اینکه گفته شود:(قال رجل من أهل المدينة)یا (حدثنا بعض شيوخنا) یا(سألت بعض أصحاب النبي صلى الله عليه و آله)ویا (سأل رجلٌ ابنَ عمر) و یا(أبلغوا فلاناً) .

صدرا;517299 نوشت:
کتاب وسائل الشیعه در سه بخش اصلی تدوین شده است که عبارتند از:
الف: ابواب مقدمه ی عبادات که شامل 31 باب و 321 روایت می باشد.
ب: بخش اصلی کتاب که مشتمل بر 50 کتاب فقهی از کتاب طهارت تا کتاب دیات است.
ج: خاتمه ی کتاب که شامل 12 بخش با عنوان فائده است.
این کتاب در سی مجلد توسط موسسه آل البیت به چاپ رسیده و مشتمل بر 35868 روایت می باشد. البته در چاپ اسلامیة تعدا مجلدات این کتاب 20 جلد می باشد.

ه) کتاب «مستدرک الوسائل»، تالیف محدث نوری(م:1320هـ)
یکی از جوامع حدیثی متاخر شیعه، کتاب مستدرک الوسائل تالیف محدث نوری می باشد. نام کامل این کتاب «مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل» می باشد.
موضوع این کتاب روایات و احادیث ائمه ی اطهار علیهم السلام در باره ی مسائل و احکام شرعی است که به عنوان مستدرک و تکمله ای بر کتاب وسائل الشیعه نگاشته شده است.
تعداد روایات این کتاب بیش از 23 هزار روایت است، روایاتی که در کتاب وسائل ذکر نشده اند. این کتاب به جز چاپهای سه جلدی قدیمی در 18 مجلد به همراه شش مجلد خاتمه، توسط موسسه آل البیت به چاپ رسیده است.

با سلام و احترام :Gol:
برای جمع آوری احادیث از متون بسیار متعدد و وسیع و تنظیم و تبویب آنها کوششهائی به عمل آمده که ثمره آن در فقه شیعه کتاب وسائل الشیعه با 35 هزار حدیث و مستدرک آن با 23 هزار روایت است. با جلوگیری از تقطیع احادیث و به جای آن استفاده از ارجاع، این تعداد در جامع احادیث شیعه آیت الله بروجردی به 50 هزار حدیث رسید که تعداد کل روایات فقهی شیعه را نشان میدهد.
هم ارزش این منابع (وسائل و مستدرک ان- و جامع احادیث بروجردی) در شیعه، در اهل سنت چه کتبی وجود دارد و تعداد احادیث آن کتب چه تعداد است؟
فکر میکنم با توجه به روایت نکردن آنها از ائمه معصومین، نسبت به تعداد 50 هزار حدیث فقهی شیعه، تعداد احادیثشان باید بسیار بسیار کمتر از ما باشد؟

با سپاس از پاسخگویی استاد معظم

برکه;666223 نوشت:
با سلام و احترام :Gol:
برای جمع آوری احادیث از متون بسیار متعدد و وسیع و تنظیم و تبویب آنها کوششهائی به عمل آمده که ثمره آن در فقه شیعه کتاب وسائل الشیعه با 35 هزار حدیث و مستدرک آن با 23 هزار روایت است. با جلوگیری از تقطیع احادیث و به جای آن استفاده از ارجاع، این تعداد در جامع احادیث شیعه آیت الله بروجردی به 50 هزار حدیث رسید که تعداد کل روایات فقهی شیعه را نشان میدهد.
هم ارزش این منابع (وسائل و مستدرک ان- و جامع احادیث بروجردی) در شیعه، در اهل سنت چه کتبی وجود دارد و تعداد احادیث آن کتب چه تعداد است؟
فکر میکنم با توجه به روایت نکردن آنها از ائمه معصومین، نسبت به تعداد 50 هزار حدیث فقهی شیعه، تعداد احادیثشان باید بسیار بسیار کمتر از ما باشد؟

با سلام و عرض ادب

معرفی برخی از جوامع حدیثی اهل سنت

الف: جوامع حدیثی:

جوامع شکل گرفته از صحیحین:

از قرن پنجم به بعد، یعنی دوره ای که در آن محدّثان با استفاده ی مستقیم از تألیفات دوره ی قبل ، جوامع حدیث بزرگی فراهم آوردند، جوامع متنوعی تألیف شد. نوعی از این تألیفات ، عنوان عمومی «الجمع بین الصحیحین» را دارد که در آنها احادیث صحیحین یکجا جمع شده است و بخش دیگری از این کتابها، جامع مشترکات و متّفقات صحیح بخاری و صحیح مسلم است، همچون:«اللؤلؤ و المرجان فیمااتّفق علیه الشیخان»، تألیف: محمدفؤاد عبدالباقی».

جوامع شکل گرفته از کتب سته:

عده ای از محدّثان از جمع بین کتب سته، جوامع بزرگتری بوجود آوردند. در این کتابها برای آسانی کار، مجموع احادیث جوامع پیشین، به شکل کامل یا ناقص و غالباً با حذف مکررات، یکجا جمع آوری شده است. از مهمترین این جوامع می توان به کتاب«جامع الاصول من احادیث الرسول»، تألیف ابن اثیر جزری (متوفی 606)،[1] اشاره نمود.

جوامع شکل گرفته از کتب سته و غیر آن:

از نوع دیگری از جوامع با عنوان:«مجامع » یا«المصنفات الجامعة» یاد شده است. این جوامع با استفاده از مجموع یا برخی از کتب سته، مسندها و سایر کتب حدیثی تدوین شده و اهم آنها عبارتند از:

1) «الجامع الکبیر یا جمع الجوامع»، تألیف جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر السیوطی(متوفی: 911)

این کتاب جامع احادیث کتب سته، مسند احمدبن حنبل، موطّأ مالک و حدود هفتاد مأخذ حدیثی دیگر است . ویژگی این کتب واسطه ای آن است که: هر چند آنها به تنهایی منبع اولیّه به شمار نمی روند؛ اما این کتب واسطه ای اند برای رسیدن به مصدر اصلی روایات، و محقق با مراجعه به این کتب بی نیاز از تتبع مصادر و طرق روایات می گردد.

نمونه ای از روایت جمع الجوامع سیوطی: «فاطمة بضعة منى يقبضنى ما يقبضها ويبسطنى ما يبسطها وإن الأنساب تنقطع يوم القيامة غير نسبى وسببى وصهرى»؛ (أحمد ، والطبرانى ، والحاكم ، والبيهقى عن المسور). أخرجه أحمد (4/323 ، رقم 18927) ، والطبرانى (20/25 ، رقم 30) ، قال الهيثمى (9/203) : رواه الطبرانى وفيه أم بكر بنت المسور ولم يجرحها أحد ولم يوثقها وبقية رجاله وثقوا و...

کتاب جمع الجوامع در دو بخش تدوین یافته است:

الف) بخش اقوال: که سیوطی در این بخش سخنان منسوب به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را نقل نموده که تعاد این احادیث در حدود 29 هزار روایت می باشد.

ب) بخش افعال: این بخش بر پایه ی مسانید صحابه تنظیم شده است که مشتمل بر افعالی است که یک صحابی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله دیده است که آنرا روایت نموده است که تعداد این روایات در این بخش در حدود 16500 روایت است.

2) «کنزُالعُمّال فی سُنن الاقوال و الافعال»، تألیف علی بن حسام الدین متقی هندی(متوفی: 975). مشتمل بر : 46624 حدیث.(در 16مجلد-مؤسسة الرسالة)

این کتاب بر مبنای کتاب:«جمع الجوامع»، تألیف شده اما به این صورت که ضمن حفظ نظم الفبایی، بر اساس موضوعات فقهی مرتب شده است. وی بعد از ذکر روایت با رموز بیان می دارد که روایت در کدام یک از کتب روایی آمده است.[2]

نمونه ی روایت:

34144- "إن مثل أهل بيتي فيكم مثل سفينة نوح؛ من ركبها نجا ومن تخلف عنها هلك. " ك - عن أبي ذر". که مراد از (ک) حاکم نیشابوری در کتاب مستدرک است.

34289- "حسين مني وأنا منه، هو سبط من الأسباط، أحب الله من أحب حسينا، إن الحسن والحسين سيدا شباب أهل الجنة. " ابن عساكر - عن أبي رمثة".

32912- علي مع القرآن والقرآن مع علي، لن يتفرقا حتى يردا على الحوض. "ك، طس - عن أم سلمة".

ب) جوامع فقهي اهل سنت

عده ای از محدثین اهل سنت صرفا به جمع آوری روایات فقهی و سنن پرداخته و در این راستا کتبی را تدوین نمودند که مدار رجوع فقها می باشد که به برخی اشاره می گردد:

سنن ابی داود، ابی داود، مشتمل بر 5274روایت؛
سنن نسائی(المجتبی)، نسائی، مشتمل بر 5769روایت؛
السنن الکبری، النسائی، مشتمل بر 11770روایت؛
شرح معانی آلاثار، تالیف» ابوجعفر طحاوی، مشتمل بر 7325روایت فقهی؛
السنن الکبری، البیهقی،‌مشتمل بر 22هزار روایت؛ که این کتاب را می توان همانند وسائل الشیعة در میان اهل سنت بیان نمود.

موفق باشید.


[/HR][1] . وی غیر از علی بن محمد جزری(م:630)، می باشد که صاحب کتابهای «اسد الغابة فی معرفة الصحابة»، و «الکامل فی التاریخ» است. ابن جزری ها با یکدیگر برادر می باشند.

[2] . مثلا وی در ابتدای کتابش می نویسد: وهذه رموزه (خ) للبخاري (م) لمسلم (ق) لهما (د) لأبي داود (ت) للترمذي (ن) للنسائي (ه) لابن ماجة (4) لهؤلاء الأربعة (3) لهم إلا ابن ماجه (حم) لأحمد في مسنده (عم) لابنه في زوائده (ك) للحاكم فإن كان في مستدركه اطلقت وإلا بينته (خد) للبخاري في الأدب (تخ) له في التاريخ (حب) لابن حبان في صحيحه (طب) للطبراني في الكبير (طس) له في الأوسط (طص) له في الصغير (ص) لسعيد ابن منصور في سننه (ش) لابن أبي شيبة "عب"لعبد الرزاق في الجامع "ع" لأبي يعلى في مسنده "قط" للدارقطني فإن كان في السنن أطلقت وإلا بينته "فر"للديلمي في مسند الفردوس "حل" لأبي نعيم في الحليه "هب" للبيهقي في شعب الإيمان "هق" له في السنن "عد" لابن عدي في الكامل "عق" للعقيلي في الضعفاء "خط" للخطيب فإن كان في التاريخ أطلقت وإلا بينته.
موضوع قفل شده است