جمع بندی از چیزی که نمی دانید پیروی نکنید

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
از چیزی که نمی دانید پیروی نکنید

سلام. آیه ای بود که یادم نیست و گشتم و پیدا نکردم کدوم سوره بود فقط همین یادمه که این قسمت رو داشت>>از چیزی که نمیدانید پیروی نکنید

[=arial]

با نام الله


[=arial]


کارشناس بحث: استاد هدی

سوال:
در قرآن میفرماید:از چیزی که نمیدانید پیروی نکنید و از طرف دیگه میگن چیزی از بازار میخرید لازم نیست تحقیق کنید که از راه حلال به دست اومده یا حرام ، آیا این حکم فقهی با این آیه در تضاد نیست؟

پاسخ:
آيه مد نظر شما آيه 36 سوره مباركه اسراء است :
وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولًا
و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد
اين آيه از پيروى ومتابعت هر چيزى كه بدان علم ويقين نداريم نهى مى كند، وچون مطلق وبدون قيد وشرط است پيروى اعتقاد غير علمى وهمچنين عمل غير علمى را شامل گشته ومعنايش چنين مى شود: به چيزى كه علم به صحت آن ندارى معتقد مشو، وچيزى را كه نمى دانى مگو، وكارى را كه علم بدان ندارى مكن ، زيرا همه اينها پيروى از غير علم است ، پيروى نكردن از چيزى كه بدان علم نداريم وهمچنين پيروى از علم در حقيقت حكمى است كه فطرت خود بشر آن را امضاء مى كند (1)
ما يك احكام و قوانين اوليه و ثابتي داريم كه آنها براي ما اصل ، ملاك و يقين اوليه هستند و خلاف آنها ظن و گمان محسوب مي شود .
مثلا داريم كه كلُّ شی‏ءٍ طاهرٌ حتّى تعلم أنه قَذر
بر اساس اين قاعده هر چیزی تا وقتی که نجاستش ثابت نشده، محکوم به طهارت است. به عبارت دیگر، هر چیزی که در طهارتش شک شود، اصل این است که پاك باشد.حالا غير از اين مي شود ظن و گمان ، نه اينكه بگوييم اول بايد طهارت چيزي ثابت شود خير اصل بر طهارت است مگر اينكه خلافش ثابت شود .
در جريان معاملات و ... هم اينگونه است ، اصل بر حسن ظن است يعني ما نبايد نسبت به مومنين سوء ظن داشته و در زندگي مردم تجسس كنيم -كه عدم سوء ظن و نيز تجسس نكردن در امور مردم، بر اساس فرمايش قرآن كريم وظيفه ماست : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا...(2) - بنابراين وقتي اصل و يقين بر صحت اموال شد، خلاف آن مي شود پيروي از ظن و گمان زيرا شما يقين به حرام بودن مال فروشنده نداريد اما بر عكس بنابرقاعده فوق ، اصل بر پاك بودن اموال اوست و حالا شما بايد از يقينتان پيروي كنيد نه از گمانتان .
در واقع شما مطلب را از سر ديگرش نگاه فرموديد كه برايتان سوال بوجود آمده است .
اينگونه نيست كه ما اول در اموال مردم تجسس كنيم و وقتي به پاك بودن اموالشان يقين كرديم نامش را بگذاريم متابعت و پيروي از يقين بلكه اصل اين است كه اموال مردم پاك است و ما بايد از اين اصل و يقين پيروي كنيم نه از ظن و گماني كه مي گويد شايد اموالشان حرام يا دزدي يا ... باشد و اين يعني عمل به آيه " و لا تقف ما ليس لك به علم "
درست است كه اجتناب از مال حرام، واجب است؛ ولی شما كه یقین ندارید كه جنس یا غذایی را که از دیگران تهیه می كنند از مال حرام است، لذا تا وقتی علم و یقین به حرمت چیزی نداریم از جهت حکم شرعی استفاده از آن چیز حرام نیست.
علم اجمالى به وجود مال حرام در اموال دیگران نیز تا زمانى كه همه آنها مورد ابتلاء مكلف نباشند مانع از صحّت خرید كالاهاى مورد نیاز از آن ها نیست
گذشته از همه این ها، آن چه وظیفه ما است، توجه به ظواهر افراد است و لازم نیست به زندگی و مال و اموال دیگران بیش از حد تجسس و كنجكاوی داشته باشیم تا یقین پیدا كنیم كه مال حرام در میان آن وجود ندارد.
در این موارد تا جایی که ممکن است به مردم باید با حُسن ظنّ نگریست وتا علم به چیزی نداریم حمل بر صحّت می شود.

(1)- تفسير الميزان ، ج 13، ص 126
(2)- حجرات/12

موضوع قفل شده است