به مال ديگري دست نزن !
تب‌های اولیه
به مال ديگري دست نزن !
بسم الله الرحمن الرحيم
همانطور كه مي دانيد هر نوع تصرفي در مال ديگران و استفاده از آن بايد با اذن آنان صورت گيرد .
الف= اذن هم سه گونه است:
1- اذن صريح
همانطور كه از نام آن پيداست يعني ديگري به ما اجازه (اذن) استفاده از مال خود را بدهد كه به آن اذن انشائي هم مي گويد.
مانند اينكه كسي به ما بگويد بفرما بنشين ! اين يعني اذن نشستن و استفاده از صندلي خود را به ما داده است.
2- اذن فحوي
يعني با وجود اينكه به ما اذن صريح نداده ، مي دانيم الان راضي است يا اگر بفهمد راضي مي شود (طيب النفس)
مثل مهماني كه دعوت شده به ميهماني پس از ورود به منزل ميزبان ، روي صندلي او بنشيند و يا براي خودش چاي بياورد !
3- اذن شاهد حال
يعني با وجود اينكه به ما اذن (صريح و فحوي) نداده ، اما بخاطر مثلا رابطه دوستي كه با او داريم مي دانيم الان راضي است و يا اگر بفهمد راضي مي شود (طيب النفس)
مانند اينكه بدون دعوت دوستمان (يا حتي بدون حضور او) به منزلش برويم و در خانه او نماز بخوانيم و يا از غذاها استفاده كنيم.
ب = خود تصرف در مال و ملك ديگران هم بر دو گونه است:
1- گاهي تصرف در مال(عين خارجي) اوست (تصرف خارجي) مانند جا به جا كردن كالا و يا استفاده از غذاي ديگري بدون اذن او
2- گاهي تصرف در حق اوست (تصرف اعتباري) مانند فروختن يا هديه دادن مال ديگري بدون اذن او كه اصطلاحا به آن بيع فضولي مي گويند.
نكات مهم :
1- هر يك از اذن ها مي تواند اذن شرعي به حساب آيد به شرط اينكه موجب اطمينان ما شود.
2- احكام هر يك از اقسام را بايد از مرجع خود سئوال كرد به عنوان نمونه مي توانم اشاره كنم كه در تصرف اعتباري بسياري از فقهاء فقط اذن صريح را معتبر مي دانند .
منابع:
جامع الشتات في أجوبة السؤالات ج4 ص 47
مستمسك العروة الوثقي ج 2 ص 260