برتری فرشتگان بر یکدیگر
تب‌های اولیه
با توجه به مجبور بودن فرشتگان در اعمالشان برتری آنان بر یکدیگر چگونه متصور است؟
در اين باره که آيا ملائکه اختيار دارند يا نه؟ دو نظر وجود دارد:
1- براساس براهين عقلى از آنجايى که ملائکه مجردند و «مقام معلوم» دارند، داراى اختيار نمىباشند.
2- به استناد بعضى روايات به دست مىآيد که ملائکه يا حداقل برخى از آنان تا حدودى داراى اختيار مىباشند.
ولي برخي بر اين باورند که فرشتگان بر اساس متون اسلامى و آيات قرآن، نمىتوانند برخلاف وظيفهاى که دارند اقدام کنند. بنابراين اختيار مصطلح در بين ما انسانها، در آنها مطرح نيست؛ چون انسان مخير است؛ يعنى، مىتواند انجام دهد و مىتواند انجام ندهد. از طرفى جبر نيز به معناى سلب اختيار از موجودى است که شأن اختيار را داشته باشد؛ مثلاً اگر انسانى را وادار کنند که کارى را برخلاف ميل خودش انجام دهد، او را مجبور ساختهاند. بنابراين در فرشتگان جبر هم مطرح نيست.
لکن براى اختيار معناى ديگرى است که فرشتگان را هم شامل مىشود و آن اين که کارى را که انجام مىدهند، از روى ميل و رغبت است؛ بدون آن که از سوى عامل ديگرى تحت فشار قرار بگيرند. بنابراين تسبيح و تقديس فرشتگان اختيارى است و آن چه را انجام مي دهند، در کمال ميل و رغبت انجام مىدهند
اضافه بر اين که فرشتگان در انجام امور محوّله و مأموريتهاى خود هيچ گونه خطايى نمىکنند. از برخى آيات قرآن چنين برمىآيد که لااقل گروهى از آنان در کمال اختيار، مطيع کامل فرمانهاى الهىاند و نيز چنين برمىآيد که در انديشه خود نيز از نوعي اختيار برخور دارند.
مثلا برتری جبرییل بر سایر فرشتگان
باز سلام
باتشكر از مطالب جناب گمنام
براي ملايك هم درجاتي است و اين درجات هم خدادادي است و مي شود گفت شايد به خاطر وظايفشان است كه بر عهده دارند مثلا جبريل فرشته وحي از مقربان است ايشان حامل كلام الهي بودند و و برتري دارند بر ديگر فرشتگاني كه فقط عبادت مي كنند
يا نه طبق وظايف نباشد و خداوند هر كدام را درجاتي عطا كرده و و برخي را بر برخي برتري داده
اگر مقام فرشتگان معلوم است و انها این کمالها را به صورت اعطائی دریافت کردند اگر بگوییم خداوند بعضی از انها را به بعضی دیگر برتری داده تبعیض و ظلم به خدا نسبت دادیم و این محال است
به نظر من منظور از برتری مراتب وظایف انهاست مثل اینکه بگوییم زنان در تربیت فرزندان برتر از مردان هستند برای همین همه فرشتگان نزد خدا برابر هستند گرچه مراتب وظایف انها متفاوت باشد
سلام
منم یه سوال مشابه سوال دوستمون رو داشتم
خدا بی نیاز از همه چیز پس چرا فرشته هایی افریده که تنها کارشون پرستش خداس؟
با توجه به مجبور بودن فرشتگان در اعمالشان برتری آنان بر یکدیگر چگونه متصور است؟
با سلام فرشتگان از نظر درجه و مقام، یکی نیستند. مثلا:بعضی از آنها مانند جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل، از ملائکه مقرب درگاه الهی هستند و درجاتشان بسیار عالی است که حکما و فلاسفه از آنها به عنوان «رؤوس الملائکه» تعبیر می کنند و بعضی دیگر در درجات پائین تری قرار دارند و هر یک وظیفه خاصی بر عهده دارند.
حضرت علی(ع) درجات و وظایف ملائکه را این طور بیان می کند:
«بعضی از آنها امین وحی پروردگار به سوی پیامبران هستند و برخی نگهبانان بندگان خدا و برخی دربان بهشت اویند...»
پي نوشت:
1-نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه اول
خدا بی نیاز از همه چیز پس چرا فرشته هایی افریده که تنها کارشون پرستش خداس؟
با سلام
اولا:
كه كار ملايك تنها عبادت خداوند نيست
تايپك بالا را مطالعه نماييد
ثانيا:
عالم فرشتگان چون عقل محض بوده و راهزنی چون تمایلات و شهوات در آنان وجود ندارد، بدون مانع به عز ربوبی و عظمت و جبروت حق عارف گشته و ذل عبودی، ناچیزی و نادارای بندگان هم بر آنان مکشوف می شود
و درست این دریافت، مغز و گوهر عبودیت است. و در نتیجه تمام فرشتگان به عبادت خداوند مشغول هستند.
و از این بیان معلوم می شود که عبادت کردن فرشتگان ناشی از هویت آنان و برخاسته از مرتبه وجودی آنان می باشد، نه اینکه خداوند احساس نیازی به عبادت فرشتگان کرده و آنان را بدین منظور خلق کرده است.
اگر روزی انسانها هم به این مرحله از دریافت برسند و عز ربوبی و ذل عبودی را لمس کنند، قهراً دائماً در عبادت خواهند بود، چنانکه اولیاء الهی و انسانهای کامل اینگونه هستند.
ثانيا:
عبادت منحصر در عبادتهای رسمی که ما می شناسیم نمی شود و تمام اعمال و رفتار آنان عبادت محسوب می شود. چنانچه کارگزاری آنان در نظام هستی عین عبادت و ناشی از ذل عبودیت و دریافت عز و جبروت ربوبیت می باشد.
با توجه به مجبور بودن فرشتگان در اعمالشان برتری آنان بر یکدیگر چگونه متصور است؟
سلام
یکی از رسالتهای دین بیان ارزشهاست . بیان فضلها و برتریهاست . بر بیان این برتریها آثار ارزشمندی بار می شود که آنرا در بعضی موارد ضروری می کند . مثلا بیان برتری انبیاء نسبت به همدیگر . بیان برتری پیامبر نسبت به امت یا امام نسبت به پیروان .
و اما فرشتگان :
1- فرشتگان بی اختیار نیستند بلکه نحوه ظهور اختیار در آنها متفاوت است
2- ظاهرا اختیار ملاک ارزشمندی فعل است فلذا برتری موجود از لحاظ صفات و ذات سرجای خودش قابل طرح و بررسی است
3- عالم عقل یا همان عالم فرشتگان به حسب واقعیت وجودی یک حقیقت است . تکثر و تعدد در آن به لحاظ موجودات عالم کثرت یعنی عالم خیال و عالم ماده است . به عبارتی هر فرشته ای یک تجلی و ظهور از حقیقت واحد عالم عقل است که متناسب با نیاز موجود مادی ظهور می کند . فلذا تکثر و تعدد در عالم فرشتگان اصالت ندارد و اعتباری است . اما به حسب همین دیدگاه اعتباری اگر آن حقیقت کلی ( عالم عقل ) به نحو گسترده تری ظهور یافت نسبت به زمانی که محدودتر ظهور می یابد برتر است بطور مثال عالم عقل به حسب ظهورش در میکائیل -که فرشته رزق نامیده می شود - برتر از ظهور همان حقیقت در وجود فرشته ای است که رزق یک موجود محدود را اعطا می کند چون میکائیل حقیقت کلی تمام فرشتگانی است که مامور رزق موجود خاصی اند . یا عزرائیل حقیقت کلی تمام فرشتگانی است که ماموریت گرفتن جان را انجام می دهند . و واضح است که این حقیقت کلی از آن حقایق جزئی برتر است . حال هرچه سعه وجودی و اشتمال آن در فرشته ای بیشتر ، رتبه و مقامش هم بالاتر است .
موفق در پناه حق
منم یه سوال مشابه سوال دوستمون رو داشتم خدا بی نیاز از همه چیز پس چرا فرشته هایی افریده که تنها کارشون پرستش خداس؟
با سلام و عرض ادب و تشکر از جواب استاد طاها
بنده هم لازم دیدم توضیحاتی در مورد این سوال عرض کنم و آن اینکه وجود سلسله مراتب نشانه نظام مندي و روش مندي هندسه آفرينش است. وجود وسايط فيض هم خود وسايط را داراي كمال و فيض مي سازد و هم موجودات فروتر را در قوس نزول در مسير رشد وكمال قرار مي دهد و زيبايي نظام آفرينش و بارور شدن استعدادها و قابليت موجودات در سيكل گردشي موجودات به نمايش در مي آيد.
به طور مثال؛ اگر چه خداوند به طور مستقيم مي تواند درخت خشكيده اي را سرسبز كند چنان كه گاهي پيامبران و امامان(ع) به اذن خدا چنين كاري را مي كردند، اما شكل گيري نظام آفرينش به آن است كه آب از طريق ريشه ها جذب ساقه درخت شود و به برگها برسد و براي اين منظور نزول باران و هدايت آب ها و كار باغبان ها و... همگي معنا و مفهوم پيدا مي كنند و نشاط و فعاليت و گردش كار جهان را فرا مي گيرد و در غير اين صورت سستي و ركود و جدايي ميان موجودات حاكم مي شد.
خداوند متعال كه حكيم و احسن الخالقين است نظام جهان را بر بنياني محكم و زيبا استوار كرده است و لازمه چنين نظامي سلسله مراتب مي باشد كه از عالم غيب و ذات لاهوت خداوند سرچشمه مي گيرد و به عالم جبروت و ملكوت و عالم ملك يا ناسوت مي رسد. در همين رابطه جايگاه وجود فرشتگان در نظام آفرينش تعريف مي شود.
اما در باره اصل وجود فرشتگان مي توان گفت از انجائيكه هدف از خلقت هر مخلوقي به خود مخلوقات باز ميگردد نه به خداوند متعال زيرا خداوند بي نيازمطلق است وهدف به وي بازنميگردد.
بنابر اين خطا بودن طرح سئوال روشن ميشود يعني پيش فرض سئوال اين است كه خداوند مخلوقات را براي هدفي خارج ازنياز خود مخلوقات ويا براي خود افريده است.
اگر هدفي در سطح خداوند قابل طرح است مشروط به انست كه هدف به معني نياز يا نقطه رسيدن نباشد ويا به معني هدف صياد نباشد بلكه به معناي حكمت باشد پس سئوال اين خواهد بود كه حكمت خداوند در خلقت فرشته ها چيست در اينصورت سئوال قابل پاسخ است ميگوئيم از انجائيكه خداوند داراي صفات كمالي چون رحمانيت وفياضيت است يعني وجود دهنده مطلق است وهر پديده اي در عالم امكان وعدم براي وجود پيدا كردن نيازمند به فيض خداوند است پس خداوند از روي رحمت گسترده اش و وجود بخشي اش به هر ممكني فيض وجود ميبخشدتا از امكان وعدم به عالم وجود تشرف پيدا كنند .
بنابر اين فرشته ها به عنوان يك پديده يا نوعي افرينش بخاطر رحمت وفياضيت خداوند پا به عرصه وجود نهاده اند واگر اين لطف ورحمت نبود هرگز وجود نداشتند پس هر موجودي وجودش در اين جهان بزرگ محصول لطف وفياضيت ورحمت خداوند است كه به اقتضاي صفات كماليه مذكور خداوند واراده ومشيت ناشي از حكمت ولطفش پا به عرصه هستي ميگذارند اين قاعده براي همه مخلوقات صادق است چه فرشته ها چه انسان ها وچه موجودات پست تر پس هيچ موجودي براي رفع نيازي خارج از نياز خود ويا ديگر مخلوقات افريده نشده است تا سئوال شود مگر خداوند نياز داشته است بنابر اين همه موجودات در اثر رحمت وفياضيت خدا افرينده شده اند وهر پديده اي كه قابل تصور در وجود است وقابليت دريافت رحمت وشايستگي وجود پيدا كردن باشد خداوند از اوفيض وجود ورحمت گسترده اش را را دريغ نمي‌سازد وبراي همين افريده ميشود.
آنجا که در حدیث قدسی می فرمایند :
" كنت كنزاً مخفياً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لكي أعرف " 3
" من گنج پنهان بودم . دوست داشتم كه آشكار شوم . پس خلق را آفريدم تا شناخته شوم
فرشتگان بی اختیار نیستند بلکه نحوه ظهور اختیار در آنها متفاوت است
باسلام
بی زحمت این مطلب توضیح بیشتر بدید
باسلام بی زحمت این مطلب توضیح بیشتر بدید
سلام
وقتی عالم مظهر حق تعالی باشد قاعدتا باید هر چیزی به نحوی این مظهریت را نشان دهد . یکی از اوصاف الهی اختیار است پس باید این اختیار در هر چیزی به نحوی خاص ظهور داشته باشد . اختیار در انسان به نحوی است که منجر به صدور فعل حسن یا قبیح از او می شود اما فرشتگان که از نقص و ضعف مبرا هستند در عین برخورداری از این صفت الهی جز فعل حسن از آنها صادر نمی شود . به عبارت دیگر داشتن اختیار مستلزم صدور فعل قبیح نیست تا عدم صدور آن از یک موجود به معنای نفی اختیار باشد وگرنه باید در مورد معصومین از انبیاء و اولیاء هم همین را قائل شویم در حالیکه هیچ کس قائل به عدم اختیار در ایشان نیست .
دیگر اینکه اختیار در انسان به نحو امکان در نظر گرفتن گزینه های مختلف ظهور دارد . این گزینه ها بر اساس علم و آگاهی و تمایلات انسان است لذا ممکن است در فرض یک گزینه اشتباه کند و مثلا ظلم را یا امر قبیح را هم در نظر بگیرد . آنوقت از میان گزینه ها آنچه را که مقتضای گرایشان فکری و غریزی اش می باشد بر می گزیند . لذا انسان را مختار می دانیم . این امر برای یک فرشته با ویژگیهای خاصش نیز به نحو کلی وجود دارد اما باید توجه داشت که علم و گرایشات فرشتگان به نحوی است که هیچگاه گزینه ناصوابی را در نظر نگرفته و به حسب گرایشات ذاتی خود به امر باطل میل نمی کنند . پس فرشتگان هم اختیار دارند اما نحوه ظهور آن و تحققش کمی متفاوت است بطوری که از ایشان امر باطل صادر نمی شود .
موفق باشید