حیّ ( زنده ) و میّت ( مرده ) واقعی در اصطلاح ارباب معرفت کیست ؟
تب‌های اولیه
حیّ ( زنده ) و میّت ( مرده ) واقعی در اصطلاح ارباب معرفت کیست ؟
مرده کنایه از کافر و جاهل است ، زیرا که علم مستلزم حرکت و پویاییست ، که این حرکت و پویایی از لوازم حیات است و جهل مستلزم سکون و انجماد و این از لوازم موت است و از این جهت است که در قرآن کریم ، خداوند متعال از کفار به عنوان اموات تعبیر نموده است .
إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ ( نمل 80 )
البته تو نمىتوانى مردگان ( کفار و ملحدین ) را شنوا كنى و نمىتوانى نداى دعوت را به گوش كران برسانى هنگامى كه پشت مىكنند و روى بر مىتابند .
البته تو نمىتوانى مردگان ( کفار و ملحدین ) را شنوا كنى و نمىتوانى نداى دعوت را به گوش كران برسانى هنگامى كه پشت مىكنند و روى بر مىتابند .
و حضرت امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه در دیوان منسوب به آن حضرت فرموده اند :
و اهل العلم احیاء - و اهل علم زندگانند
و اهل الجهل اموات - و اهل جهل مردگانند
و اهل العلم احیاء - و اهل علم زندگانند
و اهل الجهل اموات - و اهل جهل مردگانند
حیّ و میّت در معنای لغوی به زنده و مرده اطلاق می شود و لکن در اصطلاح اهل معرفت مرده و میّت به چیزی گویند که منشأ خواص و آثار نباشد و آثار مطلوبه از او صادر نشود یا در او نباشد ، چنان که گفته میشود : آهن مرده – فیروزه مرده - دل مرده - خون مرده - گوشت مرده و ...پس اطلاق میّت بر کافر و جاهل از این باب است ، مهمترین آثار و خواص نیز معرفت به خدای متعال و بصیرت است . و حیّ و زنده واقعی آن کسیست که منشأ خواص و آثارو عارف به خداوند متعال و صاحب بصیرت باشد .
در آیه ی 69 و 70 از سوره ی مبارکه ی یس می فرماید :
وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِينٌ ﴿۶۹﴾و [ما] به او شعر نياموختيم و در خور وى نيست اين [سخن] جز اندرز و قرآنى روشن نيست
(۶۹)
لِيُنذِرَ مَن كَانَ حَيًّا وَيَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكَافِرِينَ تا هر كه را زنده است بيم دهد و گفتار [خدا] در باره كافران محقق گردد
در این آیات ، کافر قرینه ی انسان زنده قرار گرفته است . کافر مُرده است ولو این که راه برود ، حرف بزند و غذا بخورد . حیات از دید قرآن با ایمان معنا پیدا می کند و انسان بی ایمان ، زنده نیست . شاید هم به تعبیری بتوان گفت کسی که متنبه نمی شود ( انذار نمی پذیرد ) مُرده است .