جمع بندی آیا خداوند دو دست دارد؟

کارشناس بحث: استاد یاسین

[=Calibri]بسم الله الرحمن الرحیم
[=Calibri]با سلام و احترام
[=Calibri]«وَ قَالَتِ الْيهَودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَ لُعِنُواْ بمِا قَالُواْ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيْفَ يَشَاء»[1][=Calibri]( [=Calibri]و يهود گفتند: «دست خدا (با زنجير) بسته است.» دستهايشان بسته باد! وبخاطر اين سخن، از رحمت (الهى) دور شوند! بلكه هر دو دست (قدرت) او، گشاده است هر گونه بخواهد، مى‏بخشد).

[=Calibri]يهود" يد" را به عنوان مفرد آورده بودند، اما خداوند در پاسخ آنها" يد" را به صورت" تثنيه" مى‏آورد و مى‏گويد:" دو دست خدا گشاده است" و اين علاوه بر تاكيد مطلب كنايه لطيفى از نهايت جود و بخشش خدا است، زيرا كسانى كه زياد سخاوتمند باشند، با هر دو دست مى‏بخشند،به علاوه ذكر دو دست كنايه از قدرت كامل و شايد اشاره ‏اى به نعمتهاى" مادى"و" معنوى"، يا" دنيوى" و" اخروى" نيز بوده باشد.[=Calibri][2]
[=Calibri]
شبیه این مساله در آیه« [=Calibri]يَدُ اللَّهِ فَوْقَأَيْديهِمْ[=Calibri]»[3] وجوددارد. [=Calibri]معنى" يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ"(دست خدا بالاى دست آنها است) روشن مى‏شود، اين تعبير كنايه از آن است كه بيعت با پيامبرص يك بيعت الهى است، گويا دست خدا بالاى دست آنها قرار گرفته، نه تنها با پيامبرش كه با خدا بيعت مى‏كنند، و اين گونه كنايات در زبان عرب بسيار معمول است.
[=Calibri]
بنا بر اين كسانى كه اين جمله را چنين تفسير كرده ‏اند كه" قدرت خدا ما فوق قدرت آنها است" يا" نصرت و يارى خدا برتر از نصرت و يارى مردم است" و امثال آن تناسبى با شان نزول آيه و مفاد آن ندارد،هر چند اين مطلب در حد ذات خود مطلب صحيحى است.[4]

[=Times New Roman]

[2][=Calibri] - [=Calibri]تفسير نمونه، ج‏4، ص: 451

[3][=Calibri] - سوره فتح، آیه10.

[4][=Calibri] - [=Calibri]تفسير نمونه، ج‏22، ص: 45