بلاها ، بیم ها ، امیدها و گشایش ها

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
بلاها ، بیم ها ، امیدها و گشایش ها

پرسش ، پاسخ و جمع بندي

بلاء در لغت به معنای غم و اندوه – مصیبت – بیچارگی – غم زدگی – آزمایش بر نعمت - آزمایش به محنت و سختی که لاغر کننده جسم است .

خدای متعال در قرآن کریم می فرماید : «و لنبلونکم بشی‏ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال والانفس والثمرات‏ و بشر الصابرین؛» (بقره آیه 155) .

البته شما را به سختی‏هایی چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت ‏بیازمائیم و بشارت باد به صبرکنندگان.

ونبلوکم بالخیر و الشر . ما شما را با خیر و شر می آزمائیم .

از این دو آیه شریفه و آیات شبیه این و احادیث نورانی نبی مکرم اسلام و اهل بیت طاهرینش صلوات الله علیهم اجمعین بر می آید که دنیا کلاس امتحانی انسان و دارالبلیة است .
چنانکه امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه فرمودند : الدنیا دارلبلیة و تناسل الذریة . دنیا خانه بلا و امتحان و زایشگاه فرزندان است .
موارد امتحان و بلا هم متعدد بوده و بسته به شرائط و موقعیت اجتماعی و علم و مقام انسانها متفاوت است . همه در مسئله امتحان مشترک هستند کسی نیست که بدون ابتلا باشد ، همه در معرض امتحانات الهی هستند مهمترین ثمره این ابتلائات هم رشد و تعالی انسان است ،
البلاء للولاء کالهب لذهب یعنی بلا برای ولا و محبت الهی مانند لهیب آتش است برای طلا ، که موجب ازدیاد ارزش انسان میشود .

هرکه در این بزم مقربتر است جام بلا بیشترش میدهند

مبتلا ترین های عالم ، انبیا و اوصیا الهی در رأس همه آنها چهارده وجود مقدس بودند که بیشترین و سنگینترین امتحانات الهی را با موفقیت پشت سر گذاشتند . باید بدانیم که برخی اوقات اوج رحمت خداوند در اوج زحمت بنده جلوه گری می نماید. لهذا بلا اگر از سنخ عقوبت نباشد برای انسان خیر و رحمت است . و خداوند به کسانی که در مواجهه با این ابتلائات صابر بوده و راضی به رضای الهی باشند بشارت فرموده است .

امتحاناتی که خداوند در این دو آیه شریفه بر میشمارد :

1 - ترس : ترس از دشمن – ترس از قهر طبیعت – ترس از امراض و اسقام و......
2 - گرسنگی
3 - ضرر مالی
4 - ضرر جانی
5 - آفات زراعت
6 - خیر و شر

در یک دسته بندی کلی مصائب و بلاهایی که انسانها نوعا گرفتارش میشوند به پنج دسته تقسیم میشود :
1 - بلاهایی که انسان با دست خود آنها را ایجاد کرده که آیه بالا مصداق آنهاست .
چنانکه حضرت باریتعالی فرموده است :
«..... و ما ظلمناهم و لکن کانوا انفسهم یظلمون » . ( نحل آیه 118) .
ما به آنها ستم نکردیم ، بلکه آنها به خودشان ستم می کردند .

به طور مثال :
اگر کسی بهداشت را مراعات نکند دچار مرض و بیماری میشود .
اگر کسی که خود را معتاد به مواد افیونی بکند ، دچار عواقب سوء آن شده ، خود و خانواده را دچار آسیب های گوناگون می کند .
اگر کسی در اجنماع انسانی دروغ بگوید دچار بی اعتباری اجتماعی میشود .
این جهان کوه است و فعل ما ندا باز گردد این نداها را صدا

2 - بلاهای تنبیهی است که خداوند بخاطر بیدار شدن و تنبه بنده از غفلت او را دچار بلا و مصیبت می کند که بازگشت این قسم بلا و امتحان هم باز به عملکرد انسان برمیگردد .
و خداوند در این باره می فرماید :
« و لقد ارسلنا الی امم من قبلک فأخذناهم بالبأساء و الضراء لعلهم یتضرعون » (انعام آیه 42 ) .
و ما به سوی امت هایی که پیش از تو بودند پیامبرانی فرستادیم ( و هنگامی که با این پیامبران به مخالفت برخاستند ) آنها را با شدت و رنج و ناراحتی مواجه ساختیم شاید (بیدار شوند در برابر حق ) تضرع کنند .
این نوع بلا و گرفتاری هم از لطف خداست برای تنبه بندگان .
شخصی را به یک اتهامی دستگیر - محاکمه و زندانی می کنند ، گویا این زندانی شدن او از سنخ همین دسته از بلاها بوده است ، خودش قسم یاد می کند که وی از این اتهام کاملا مبرا و بی گناه است ، لکن چون وی بی نماز بوده است خدای متعال از باب بیداری و بازگشت وی به راه صلاح و صراط مستقیم ، او را دچار این گرفتاری کرده است تا برایش تلنگری باشد و علت زندانی شدن خودش را بی نمازی عنوان می کرد نه آن اتهام ظاهری که سببی برای برگشت و توبه او بوده است . مواردی از این قبیل را نوع انسانهای غافل در زندگی میبیند .
این نوع بلا هم هم رحمتیست از جانب خداوند تبارک و تعالی .

3 – بلاهایی که متوجه انسان می شود به خاطر امتحان و اینکه انسان به خاطر صبر بر آنها ثواب ببرد .
خدای متعال در قرآن کریم می فرماید : «و لنبلونکم بشی‏ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال والانفس والثمرات‏ و بشر الصابرین – الذین اذا اصابتهم مصیبة قالوا انا لله و انا الیه راجعون – اولئک علیهم صلوات من ربهم و رحمة و اولئک هم المهتدون »
البته شما را به سختی‏هایی چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت‏بیازمائیم و بشارت باد به صبرکنندگان – آن کسانی که وقتی به آنها مصیبتی میرسد می گویند ما از خداییم و به سوی او برمیگردیم - اینها ، همان ها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده ؛ و آنها هستند هدایت یافتگان واقعی . (بقره آیه 155-156-157) .
مصداق اتم این امتحان شوندگان اهلبیت عصمت و طهارت بودند که در سخت ترین شرائط و محنتها آیه استرجاع به زبان جاری میکردند و نه تنها اهل صبر بودند بلکه بالاتر ، این قبیل محنتها و شهادتها را از مواطن شکر الهی میدانستند .

4 – بلاهایی که از ناحیه ظلم ظالمین بر خود شخص یا مال او یا عرض و آبروی او یا اهل و اولاد او میرسد .
خدای متعال در یوم الحساب بین ظالم و مظلوم به عدالت حکم خواهد کرد ، چنانکه خود فرموده است :
« و نضع الموازین القسط لیوم القیامة فلاتظلم نفس شیئا و ان کان مثقال حبة من خردل اتینا بها و کفی بنا حاسبین » (انبیا آیه 47) .
ما ترازوهای عدل را در روز قیامت برپا می کنیم ، پس به هیچ کس کمترین ستمی نمی شود و اگر به مقدار سنگینی یک دانه خردل ( کار نیک و بد ) باشد ، ما آن را حاضر می کنیم و کافیست که ما حساب کننده باشیم .

5 – بلا و مصیباتی که عقوبت می باشد بخاطر سیئات و گناهان صادر شده از سوی انسان .
چنانکه خداوند متعال در مورد عقوبت فرعونیان میفرماید :
« فانتقمنا منهم فاغرقناهم فی الیم »
بر اثر کردار بدشان آنها را عقوبت کردیم و به دریا غرقشان کردیم .
و فرموده است :
« انا من المجرمین منتقمون » .
ما از گناهگاران انتقام گیرندگانیم .

هدف از امتحان الهی

1 - تصفیه قلوب:
«و لیبتلی الله ما فی صدورکم و لیمحص ما فی قلوبکم‏؛ تا خدا آنچه در سینه پنهان دارید بیازماید و هرچه در دل دارید پاک و خالص گرداند.» (آل عمران آیه 154 )
2 - تصفیه نفوس:
«ما کان الله لیذر المؤمنین علی ما انتم علیه حتی یمیز الخبیث من الطیب‏؛ خداوند هرگز مؤمنان را بدین حال کنونی وانگذارد تا آنکه بدسرشت را از پاک گوهر جدا کند.» (آل عمران آیه 179)
3 - شناخت مجاهدین:
«و لنبلونکم حتی نعلم المجاهدین‏؛ شما را امتحان می‏کنیم تا مجاهدین شناخته شوند.» (محمد آیه 31)
4 - نیکوکاران:
«الذی خلق الموت و الحیاة لیبلوکم ایکم احسن عملا؛ خدایی که مرگ و زندگانی را آفرید تا شما بندگان را بیازماید که کدامیک از شما نیکوکارتر است.» ( ملک آیه 2)

نخست ‏شرط ولی ابتلای او به بلایاست بلا همیشه بدو مایل است و او متمایل

نتیجه :
با تدبر و دقت در این آیات نورانی متوجه می شویم که بلاهایی که انسانهای غافل و گنه کار دچارآن میشوند بیشتر است از بلا ها و گرفتاریهای مؤمن و در ثانی از سنخی نیست که ثوابی بر آن مترتب باشد بلکه عقوبت است برخلاف مؤمنین که بلا برای آنها رشد و ثواب و پالایشگر روح است و در اوج بلا راضی به رضای خداوند هستند و اهل جزع و بی تابی نیستند که هیچ ، بلکه صابر و شاکر درگاه الهی هستند .

حقیقتی دیگر

اما حقیقت دیگری هم در دنیا هست و آن اینکه لزوما انسان ها همیشه در سختی و بلا و محنت نیستند بنا نیست سراسر زندگی دنیایی آنها با تلخیها و محرومیتها همراه باشد بلکه خداوند متعال از روی قاعده لطف در کنار سختی ها راحتیها و در کنار کمبودها فراونیها و در کنار بیماری ها عافیت ها و در کنار نا امنیها امنیت و در کنار تلخ کامیها لذائذ مشروع و در کنار نا امیدیها امید را هم قرار داده است .
« ان مع العسر یسرا – ان مع العسر یسرا » (نشرح آیه 5 و 6) .
به یقین با ( هر ) سختی آسانی است – مسلما با (هر) سختی آسانی است .
چه خوب سروده است شاعر که :
اذا اشدّت بک العسری زمانی که به شدت دچار سختی شدی .
ففکّر فی الم نشرح پس اندیشه کن در سوره الم نشرح .
فعسر بین یسرین سختی و عسر در بین دو آسانی (یسرین) قرار دارد .
اذا فکّرته فافرح هنگامیکه در این سوره و آیه اندیشه کنی شاد گردی .

نوع سئوالاتی که انسانهای گرفتار و دردمند دارند این است که آیا راه برون رفتی از این مشکلات و گرفتاریها و محرومیتها هست یا نه ؟
یعنی خداوند متعال که خود وعده امتحان داده آیا در کوران سخت امتحانات راه خروجی هم برای انسان قرار داده تا آدمی به سرزمین امن و آسایش برسد یا نه ؟
آیا خدا فقط خدایست که انسان را در سختی می افکند یا خدا ، خداییست که هنگام استیصال و اضطرار و اضطراب بنده ، منجی او میشود و او را از سختی ها می رهاند ؟
حقیقت امر اینست که بسیاری از گرفتاری ها نتیجه عملکرد منفی خود انسان است .
که به فرمایش خدای عزو جل :
« ِان الله لایظلم الناس شیئا و لکن الناس أنفسهم یظلمون ».(یونس آیه 44) .
خداوند هیچ به مردم ستم نمی کند ولی این مردمند که به خویش ستم می کنند .
و ما ظلمناهم و لکن کانوا انفسهم یظلمون » و ( نحل آیه 118) .
ما به آنها ستم نکردیم ، بلکه آنها به خودشان ستم می کردند .

عمل مشکل گشا و بخت گشا
اما خداوند تبارک وتعالی در جای جای قرآن کریم راه امید و نجات و گشایش را برای انسان مشخص فرموده است :
«.... وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا ﴿2﴾ وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ .....» (طلاق آیه 2و3) .
....و هرکس تقوای الهی را پیشه کند ، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می کند – و او را از جایی که گمان ندارد روزی می دهد و هرکس بر خدا توکل کند کفایت امرش را می کند ....
تقوا به بیان ساده انجام واجبات ( انجام دادنی ها )و اجتناب از محرمات (ترک کردنی ها) است در حد علم آن مقدار که می دانیم و در حد قدرت آن مقدار که می توانیم . و خداوند وعده فرموده که با مراعات آن انسان گرفتار را از بن بست هواها و آفات و بلاها رهایی بدهد و رزقش را از جایی برساند که حساب ناشده باشد .و رزق نیز به معنای مایه بقا هست .رزق مادی برای جسم و رزق معنوی برای روح .
خداوند تمام امتیازات مادی و معنوی و ارزاق بندگان را زیر چتر تقوا قرار داده و خود آن را تضمین فرموده است .

نشانه های گشایش و نجات در طبیعت :

و خدای متعال نشانه های روشنی هم در طبیعت قرار داده است که انسان بصیر با توجه به آن نشانه ها تخم امید را در نهاد خود کشت نموده به فضل الهی امیدوار شده آینده ای روشن و پر از سعادت را در پیش روی خود مجسم نماید .

1- جنین در شکم مادر محبوس است خداوند به قدرت کامله خود او را مستخلص می کند .
2 - جوجه درون تخم مرغ در محفظه ای بدون منفذ محبوس است خداوند به حکمت بالغه خود او را نجات میدهد .
3 - دانه زیر خروارها آب و خاک و سنگ در فشار است خداوند به لطف خود او را نهالی راست قامت از خاک بیرون می کشد .
4 - شیر به آن حلاوت و سفیدی بین خون و چرک و کثافات گرفتار است باز هم خداوند به قدرت کامله خود آن را باهمان حلاوت و سفیدی خارج می کند .
5 - انرژی درون اجسام نهفته است خداوند منان به قدرت کامله اش آزاد می نماید .

به قول شاعر خوش ذوق عرب :
توقع صنع ربّک سوف یأتی – به لطف و عنایت پروردگارت امیدوار باش .
بما تهواه من فرج قریب – آنچنان که دوست داری گره از کارت بگشاید .
و لاتیأس اذا ما ناب خطب – و اگر مصیبتی به تو رسید مأیوس مشو .
فکم فی الغیب من عجب عجیب – چرا که بسیار امور عجیبی که در پرده غیب است .

آیه ای دیگر ، راه حلی دیگر

خداوند تبارک وتعالی در سوره اللیل میفرماید :
فَأَمَّا مَن أَعْطَى وَاتَّقَى﴿5وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى﴿6فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَى﴿7وَأَمَّا مَن بَخِلَ وَاسْتَغْنَى﴿8وَكَذَّبَ بِالْحُسْنَى﴿9فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى﴿10وَمَا يُغْنِي عَنْهُ مَالُهُ إِذَا تَرَدَّى﴿11
اما آن کس که ( در راه خدا ) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد – و جزای نیک ( الهی ) را تصدیق کند – ما او را در مسیر آسانی قرار می دهیم .
اما کسی که بخل ورزد و ( از این راه ) بی نیازی طلبد – و پاداش نیک ( الهی ) را انکار کند – به زودی او را در مسیر دشواری قرار می دهیم – و در آن هنگام که ( در جهنم ) سقوط می کند ، اموالش به حال او سودی نخواهد داشت .

با سه ویژگی انسان در مسیر آسانی قرار میگیرد :
1 – انفاق – انفاق مال و جان و علم و اعتبار در راه خدا .
2 – تقوا – انجام واجب و ترک حرام .
3 – تصدیق جزای نیک الهی .

و متقابلا با با سه ویژگی در مسیر سختی قرار میگیرد :
1 – بخل .
2 – بی نیازی از خداوند که در بی تقوایی متبلور میشود .
3 – تکذیب جزای نیک الهی .

و من الله التوفیق

در صفحه ذیل مطلب مختصری با عنوان رزق مبارک چیست ؟ مرتبط با موضوع بلا و مصیبات است که توجه دوستان محترم را که پیگیر این بحث هستند را به خواندن آن جلب می نمایم :

http://askdin.com/showthread.php?p=18633#post18633

هرکه در این بزم مقربتر است جام بلا بیشترش میدهند
موضوع قفل شده است