شکل و قالب عزاداری

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
شکل و قالب عزاداری

از ديدگاه اسلام، عزاداري و سوگواري اهل بيت(ع) مي تواند در قالب ها، فرم ها و ابزاري كه در ميان ملل و اقوام مختلف مرسوم بوده، محقق شود و به شيوه هاي گوناگون تجلي يابد.

البته اين تا زماني است كه قالب ها به شكل ها، شيوه ها و گونه ها، به اصل پيام و محتوا لطمه وارد نسازد،

بلكه به بهترين نحو پيام را در ذهن و جان مخاطب جاي دهد. از اين رو استفاده از شيوه هاي عزاداري كه در صدر اسلام رايج نبوده (مانند زنجيرزني، سينه زني، تعزيه و...)

نه تنها از نظر شرعي اشكال ندارد، بلكه مددكار اسلام بوده و مي تواند در حد خود، شعارهاي عاشورا و اهل بيت(ع) را به گوش انسان معاصر رسانده و قلب او را به سمت باورها سوق دهد.

البته بايد به اين نكته مهم نيز توجه كرد كه عزاداري مشروع و مجاز داراي حدود و چارچوب هاي خاصي است كه به وسيله شرع و عقل تعيين مي گردد.

اگر عزاداري در شيوه هايي اجرا شود كه شور را بر شعور غالب سازد و به نوعي موجب انحراف از فلسفه عزاداري گردد خارج از حدود عزاداري مشروع و معقول است.

اگر قالب هاي عزاداري به گونه اي باشد كه عقلاي جامعه، آن را تقبيح كرده، آن را موجب وهن مذهب و آموزه هاي اصلي عاشورا مي دانند، قطعا حد غيرمجاز عزاداري خواهد بود .1

پی نوشت:
1 - فلسفه عزاداري، محمد رضا كاشفي، ص 21.

شكل و صورت عزاداري بايد به گونه اي باشد كه بتواند هسته و محتواي اصلي پيام عاشورا را به مردم ابلاغ كند
و باور انسان ها را نسبت به آنها تقويت نمايد ولي اگر اين ظاهر به صورتي درآيد كه نه تنها باطن و مغز را نشان ندهد
بلكه باعث گردد اصل مسأله و موضوع خدشه دار شود، شكل و صورت مناسبي نخواهد بود.
در هر صورت تعزيه همچون ديگر سنت هاي مذهبي بايد به هنگام اجراي آن موازين شرعي رعايت گردد و ارزش هاي معنوي آن پايمال نشود

و چون سنتي ديني است بايد مروج و مبلغ فضايل، مكارم و خصال نيكو باشد، مردم را دين شناس نمايد و روح معنويت را در آنان تقويت كند،

پس تعزيه در صورتي موجب خشنودي خدا و اولياي الهي است كه در حدود بندگي پروردگار بوده و مشتمل بر دروغ، حرام و امور وهن انگيز نباشد.

مسأله شبيه خواني و تعزيه، از ديدگاه فقهي و اعتقادي مورد بحث و بررسي عالمان شيعه قرار گرفته است برخي آن را تحريم و بعضي تجويز كرده اند.
از نظر علماي شيعه، خدمتي براي حفظ اسلام بالاتر از اين نيست كه بدعت ها از بين بروند و افكار موهوم، خرافي و مضامين سست از متون نوحه ها و شبيه نامه ها حذف شوند،
لذا در صورتي كه جهات شرعي در تعزيه خواني رعايت گردد و تعزيه پيراسته از وهن و خرافات برگزار شود، بر آن اشكالي مترتب نمي باشد.

در عزاداري، انجام هر گونه اقدامي كه با اعتدال اسلامي و فطرت انساني تناسب ندارد يا موجب وهن دين مي شود، ناصحيح است.

مصاديق مختلف عزاداري كه اشكالي ندارد.

ـ گر چه ممكن است در دين به آن امر نشده باشد ـ در فتاواي رهبر انقلاب چنين آمده است : (2)

1- شبيه خواني : اگر مشتمل بر امور دروغ نباشد ـ مستلزم مفسده نباشد ـ باعث وهن مذهب نشود.


2- استفاده از شيپور، طبل و سنج : به نحو متعارف

3- عَلَم : نبايد جزء دين شمرده شود.

4- دستة عزداري : بدون اذيت ديگران يا هر عملي كه حرام باشد.

5- زنجير زني : به نحو متعارف

و مواردي كه در فتاوي ايشان، جايز دانسته نشده است عبارتست از :

1- زنجير زدن تيغ دار،

2- استفاده از اُرگ در دسته جات،

3- سوراخ كردن گوشت بدن،

4- ماليدن سر و صورت بر زمين و خوني كردن آن،

5- شركت زنان در دسته هاي سينه زني و زنجير زني،

6- قمه زدن،

7- پابرهنه وارد آتش شدن.


2. رساله اجوبة الاستفتائات، ج2، ترجمة فارسي، سؤال 354 تا 377 ،‌ از ص127 تا 133

تعزيه خواني نمايشي است كه در يك محوّطه با حضور مردم توسط چند نفر انجام مي گيرد كه نقش قهرمانان كربلا و اسراي آل الله را با لباس هاي مخصوص و ابزار جنگي همراه با شيپور نيزه , شمشير ايفا مي كنند.صحنه و نمايش بر منهاي حوادث كربلا و مقتل ها تنظيم مي شود.

تأثير گذاري عاطفي و نيز روحيهء ضد ظلم كه در پي ديدن نمايش تعزيه در افراد ايجاد مي شود, از نقاط قوت ومثبت اين نمايش است .

تعزيه اگر به صورت جمع و با حفظ موازين و شئون معصومان انجام شود, در بينندگان تأثير مهمي مي گذارد ووسيله انتقال فرهنگ شهادت به نسل هاي آينده است .

به همين دليل پس از انقلاب اسلامي در ايران تعزيه خواني رواج و توسعهء بيش تري يافته است و همراه اين توسعه , تحولاّتي در؟ اجرا و محتواي اشعار و جهت گيري سياسي اجتماعي پديد آمده است . (1)

1.جواد محدثي , فرهنگ عاشورا, ص 115ـ 117

موضوع قفل شده است