معاويه که اسلام آوردنش محرز نبود، چطور عمر او را استاندار شام کرد؟

در اين كه عمر بن خطاب كمتر از شخصيت هاي معروف صحابي استفاده مي كرد ترديدي نيست. چرا عمر بن خطاب اين گونه عمل مي كرد؟ دلايلي را كه مي توان ذكر كرد از اين قرار است:

به عنوان مثال: عمر بن خطاب، براي كوفه سعد بن ابي وقاص را انخاب كرد، سعد مورد اعتراض واقع شد. پس از سعد عمار بن ياسر را نصب كرد، او هم مورد اعتراض شد. پس از او جبير را والي كوفه ساخت او هم مورد اعتراض شد. روزي عمر بن خطاب با مغيره بن شعبه درباره كوفه و والي آن گفتگو مي كرد. مغيره بن شعبه گفت: مرا والي كوفه كن. عمر بن خطاب گفت: تو آخر فاسق هستي. مغيره گفت: كفايت و مديريتم براي تو و فسقم براي خودم. عمر بن خطاب هم او را پسنديد و والي كوفه كرد.

وقتي كه يزيد بن ابي سفيان مرد، عمر بن خطاب برادر او معاويه بن ابي سفيان را به جاي او گذاشت و معاويه در سال هاي پاياني خلافت عمر بن خطاب فرماندار تمامي شامات شد. ابوسفيان كه در آن زمانها كور شده بود از عمر بن خطاب به خاطر نصب معاويه به فرمانداري شام تشكر كرد (تاريخ خلفا، جعفريان، چاپ اول 1380، قم، انتشارات دليل، ص 70 به بعد). 1- به عمر بن خطاب گفتند: چرا از چهره هاي معروف صحابه استفاده نمي كني و آنان را به مقامات بزرگ اجتماعي نصب نمي كني؟ در جواب گفت: من نمي خواهم با نصب آنان به مسؤوليت اجرايي كشور دامن آنان آلوده گردد. 2- شعبي مي نويسد: عمر بن خطاب به مهاجران اجازه نمي داد كه از مدينه خارج شوند و مي گفت: مي ترسم آنان در شهرهاي ديگر فساد بر پا كنند. در اين مورد توجه داشته باشيم كه از خروج مهاجراني كه از نظر شخصيت، بالاتر از او يا همتاي او بودند جلوگيري مي كرد نه هر مهاجري. 3- يكي از سياست هاي عمر بن خطاب اين بود كه مي بايستي احاديث و رواياتي كه از پيامبر اسلام(ص) است در شهرها و روستاها پخش نشود. بر پايه اين سياست، بايد آنان كه از پيامبر اسلام روايات زيادي حفظ كرده اند در مدينه بمانند و گاهي هم كه به ناچار بايد برخي از آنان به شهرهاي ديگر مي رفت، عمر بن خطاب به آنان توصيه مي كرد كه مردم را به روايات پيامبر سرگرم نكنيد. 4- عمر بن خطاب، خشن بود و در اين هيچ كس شبهه ندارد و براي همين او مديران سختگير را مي پسنديد حتي ولو از نظر تقوا و تدين در مراتب بالا نباشد. 5- بزرگترين فرماندهان شام ابوعبيده جراح، معاذ، شرحبيل، فضل، سهيل، خالد و يزيد بن ابي سفيان، يزيد بن ابي سفيان را ابوبكر به فرماندهي انتخاب كرده بود. همه فرماندهان اصلي شام در اثر طاعون مردند.