ادیانی که قرآن از آنها نام برده(2)
تبهای اولیه
ادیانی که قرآن از آنها نام برده(2)
3. مسيحيت; از مسيحيت در جهات ذيل بحث شده است:
تولد حضرت عيسي (مريم،20)،
اوصاف حضرت عيسي (نسأ،171)،
كتاب ايشان (مائده،46)،
اوصاف ناپسند مسيحيان، مانند غلو در دين (نسأ،171)،
فراموشي عهد خدا (مائده،14)،
بدعت رهبانيت (حديد،27)،
پرستش راهبان و مسيح (توبه،31)،
فسوق (حديد،27)،
ادعاهاي بيجا (بقره،116) و...
اوصاف حضرت عيسي (نسأ،171)،
كتاب ايشان (مائده،46)،
اوصاف ناپسند مسيحيان، مانند غلو در دين (نسأ،171)،
فراموشي عهد خدا (مائده،14)،
بدعت رهبانيت (حديد،27)،
پرستش راهبان و مسيح (توبه،31)،
فسوق (حديد،27)،
ادعاهاي بيجا (بقره،116) و...
4 و 5. صابئين و مجوس:
واژة مجوس تنها يك بار در قرآن آمده است. (حج، 17)
دلايل مختلفي ـ از جمله اين كه نام آنها در قرآن كنار اديان آسماني و در برابر مشركان قرار گرفته است ـ نشان ميدهد آنها دين و كتاب و پيامبري داشتهاند.
دلايل مختلفي ـ از جمله اين كه نام آنها در قرآن كنار اديان آسماني و در برابر مشركان قرار گرفته است ـ نشان ميدهد آنها دين و كتاب و پيامبري داشتهاند.
در اين باره، رواياتي نيز وارد شده است; چنان كه در روايتي از پيامبر گرامي اسلام ميخوانيم:
"مجوس، پيامبر و كتاب آسماني داشتند;
پيامبرشان را به قتل رساندند و كتاب او را آتش زدند".(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي;، ج 11، باب 49، ص 96 ـ 98، دار احيأ التراث العربي.)
"مجوس، پيامبر و كتاب آسماني داشتند;
پيامبرشان را به قتل رساندند و كتاب او را آتش زدند".(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي;، ج 11، باب 49، ص 96 ـ 98، دار احيأ التراث العربي.)
امروزه مجوس به پيروان زردشت گفته ميشود و يا دست كم پيروان زردشت، بخش مهمي از آنان را تشكيل ميدهند.
برخي از محققان، مراد از مجوس را پيروان "ماني" ميدانند; چرا كه آيين مانوي در عربستان، پيش از اسلام رواج داشته و اعراب مانويان را به نام مجوس ميشناختهاند.
"شهرستاني" نيز در كتاب "ملل و نحل"، مجوس را اعم از زردشتي ميداند و اين ملت را به سه فرقة "كيومرثيه" و "زروانيه" و "زرتشتيه" تقسيم كرده است.
(ر.ك: اعلام القرآن، دكتر محمد خزائلي، ص 547، امير كبير / الملل والنحل، شهرستاني، ج 1، ص 233 ـ 243، دار المعرفة، بيروت.) البته تاريخ خود زردشت چندان روشن نيست و دوران او را قرنها پيش از ميلاد دانستهاند.
(ر.ك: اعلام القرآن، دكتر محمد خزائلي، ص 547، امير كبير / الملل والنحل، شهرستاني، ج 1، ص 233 ـ 243، دار المعرفة، بيروت.) البته تاريخ خود زردشت چندان روشن نيست و دوران او را قرنها پيش از ميلاد دانستهاند.
از عقايد آنان نيز مطالب زيادي در دست نيست; ولي چيزي كه امروزه بيش از همه شهرت دارد، مسئله اعتقاد به دو مبدأ "خير و شر" و يا "نور و ظلمت" است; به اين ترتيب كه خداي نيكيها "اهورا مزدا" و خداي شر و ظلمت را "اهريمن" ميدانند
و به عناصر چهارگانه، به ويژه "آتش" احترام بسيار ميگذارند تا آن جا كه آنها را "آتش پرست" ميخوانند و هر جا آنها هستند، آتشكدهاي كوچك يا بزرگ نيز وجود دارد.(ر.ك: تفسير نمونه، ج 14، ص 44 و 45 .)
صابئين:
واژة "صابئين" دوبار در قرآن آمده است: (بقره، 62;، حج، 17) واژة صابئين مشتق از مصدر "صبأ" و به معناي كساني است كه از دين خارج شده و به دين ديگري گرويدهاند.
برخي از پژوهشگران آن را مشتق از ريشة عبري (ص ـ ب ـ ع) به معناي فرو رفتن در آب (و به اصطلاح تعميد كنندگان) دانستهاند و اين گفته دور از اعتقاد آنها نيست
چرا كه صابئين براي آب، احترام خاصي قائلند. وجوه ديگري نيز گفته شده است.(ر.ك: اعلام القرآن خزايلي، صابئين / لغت نامة دهخدا.)
ذكر صابئين در رديف مؤمنان و يهود و نصارا نشان ميدهد كه آنان مردمي متدين به يكي از اديان آسماني بوده و به خداوند و قيامت نيز ايمان داشتهاند.
دربارة چگونگي آيين و اعتقاد صابئين، بين مفسران و علماي ملل و نحل اختلاف است.
علت اختلاف دربارة اين طايفه آن است كه آنان اصرار زيادي در نهان داشتن آيين خود دارند و از تبليغ دين خود منع ميكنند. به نظر برخي از محققان، آنان پيروان حضرت يحيي بن زكريا هستند كه به انحراف كشيده شدهاند.
برخي از محققان نيز صابئين را از نظر محل سكونت و عقايد و كيفيت پيدايش به دو دسته تقسيم كردهاند:
علت اختلاف دربارة اين طايفه آن است كه آنان اصرار زيادي در نهان داشتن آيين خود دارند و از تبليغ دين خود منع ميكنند. به نظر برخي از محققان، آنان پيروان حضرت يحيي بن زكريا هستند كه به انحراف كشيده شدهاند.
برخي از محققان نيز صابئين را از نظر محل سكونت و عقايد و كيفيت پيدايش به دو دسته تقسيم كردهاند:
يكي صابئين موحد كه از يهوديت و يا مسيحيّت به پرستش كواكب ميل كردهاند و ديگر صابئين مشرك كه از ابتدا، آيينشان ستاره پرستي بوده است.
البته تقسيمات ديگري نيز دربارة صابئين از سوي پژوهشگران مطرح است كه به جهت رعايت اختصار از بازگو كردن آنها خودداري ميكنيم.(ر.ك: اعلام القرآن خزايلي، صابئين.)
ناگفته نماند كه شماري از پيروان اين آيين، هم اكنون در خوزستان (كنار رود كارون) و اهواز، خرمشهر، آبادان و شادگان به سر ميبرند
. جمعيت آنان رفته رفته كم شده، آيينشان رو به انقراض است.(ر.ك: تفسير نمونه، ج 1، ص 288 ـ 291 / ملل و نحل، مذهب صابئين / قاموس قرآن، سيد علي اكبر قرشي، مدخل صابي / تفسير كوثر، يعقوب جعفري، ج 1، ص 192 ـ 242، انتشارات هجرت / پژوهشي دربارة صابئين مؤلف.)
6. اسلام;
شريعت اسلام، طبق آيات داراي ويژگيهاي ذيل است.
كتابش قرآن با ويژگيهاي منحصر به فرد (بقره،176)،
پيامبرش، آخرين پيامبر (احزاب،40)،
احكامش پيشرفتهتر و كاملتر از شرايع قبلي (صف،6).(ر.ك: درآمدي بر تاريخ اديان در قرآن، عبدالرحيم گواهي.)
كتابش قرآن با ويژگيهاي منحصر به فرد (بقره،176)،
پيامبرش، آخرين پيامبر (احزاب،40)،
احكامش پيشرفتهتر و كاملتر از شرايع قبلي (صف،6).(ر.ك: درآمدي بر تاريخ اديان در قرآن، عبدالرحيم گواهي.)
در پايان، ذکر این نكته که:
قرآن چون كتاب هدايت است نه تاريخ، در مورد اديان به مباحثي پرداخته است كه در راستاي هدايت انسانها مفيد است.
براي آگاهي بيشتر در زمينة تاريخ اديان به كتابهاي تاريخي، مانند تاريخ جامع اديان، جان ناس مراجعه شود.
قرآن چون كتاب هدايت است نه تاريخ، در مورد اديان به مباحثي پرداخته است كه در راستاي هدايت انسانها مفيد است.
براي آگاهي بيشتر در زمينة تاريخ اديان به كتابهاي تاريخي، مانند تاريخ جامع اديان، جان ناس مراجعه شود.