جمع بندی آیه بقیت الله

سوال:
میگن آیه ای که در آن (بقیت الله ) آمده مربوط به تجارت و سود ناشی از آن است پس چرا ما آنرا به امام زمان (عج) نسبت میدهیم؟

پاسخ:
در اين خصوص بايد دو مساله را مد نظر قرار داد .
يكي مفهوم شناسي كلمه ي " بقية الله " و ديگري ارتباط موضوع اوليه آيات - بويژه آياتي كه تاريخ انبياء عليهم السلام را بيان مي كنند - با مصاديقي در زمان نزول آيات .
در مفهوم شناسي واژه بقية الله آمده است كه "بقية الله به معني کسي يا چيزي است که خداوند براي مردم باقي گذاشته است"(1)
اين مفهوم ، عام است و هر كس يا هر چزي را شامل مي شود كه خداوند آنرا براي مردم باقي گذاشته است ، يكي از مصاديق آن باقي مانده ي پول حلالي است كه پس از اداي حقوق مردم باقي مي ماند و مصداق ديگرش ، فردي است كه خداوند از حججش در زمين باقي گذاشته تا زمين را پس از ظلم و جور ، پر از عدل و داد نمايد.(2)
در خصوص ارتباط موضوع اوليه آيه با امام عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) هم آيات بسياري داريم كه جداي از موضوع اصليشان ، مصاديقي هم در عصر نزول يا بعد از آن داشته اند مانند آيه 73 سوره مباركه هود :
رَحمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ عَلَيکُم أهلَ البَيتِ
بخشايش و برکتهاي خداوند بر شما اهل اين خانه باد
كه در خصوص خاندان حضرت ابراهيم (علي نبينا و آله و عليه السلام) است اما پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) هنگام سلام بر اهل بيت خودشان ، اين آيه را تلاوت مي كردند .

منابع:
(1)- تفسير قرطبي ، ج 9 ، ص 86
(2)- روايات تفسيري صادره از اهل بيت عليهم السلام نيز مويد اين مطلب است كه يكي از مصاديق آيه فوق حضرت صاحب الامر و الزمان ارواحنا فداه است . ازامام باقر عليه السلام نقل شده است که فرمودند :مهدي از ماست( اهل بيت) وخداوند او را با انداختن ترسش در دل دشمنان ياري مي کند ... منادي از آسمان ندا مي دهد که حق با او و اطرافيانش است . در آن هنگام قيام کننده ما قيام مي کند . پس وقتي ظهور کند به کعبه تکيه داده و سيصد وسيزده نفر همراه وي جمع مي شوند . پس اولين چيزي که مي گويد اين آيه است : ( بقية الله خير لكم إن كنتم مؤمنين ) سپس مي گويد اي مردم من بقية الله در زمين هستم وخليفه خداوند و حجت او بر شما .پس هيچ کس به وي سلام نمي کند مگر اينکه مي گويد سلام بر تو اي بقية الله...(الفصول المهمة في معرفة الأئمة، ج 2، ص 1133)