شرایط عمل از نظر عرفا

تب‌های اولیه

5 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
شرایط عمل از نظر عرفا

باسمه تعالی
باسلام:
عرفا در اعمال انسان دو شرط اساسی را در نظر می گیرند :
1-اخلاص و عشق در عمل
2-نادیده گرفتن عمل
کمی این دو شرط را توضیح می دهیم:
الف:شرط عشق واخلاص
خبرت هر سحر از باد صبا می خواهم
هر شبی خیل خیالت به دعا می خواهم
سینه را بهر وفای تو صفا می جویم
دیده را بهر جمال تو ضیا می خواهم
بر در تو،کم وبیش و بد ونیک ودل وجان
همه بر خاک زدم ،از تو تو را می خواهم(1)
ابن سینا در تحلیل از مسایل عرفانی ،عارف را در برابر عابد و زاهد قرار داده واین سه گروه را بر اساس اهداف مختلف آنان از هم جدا می کند .
خلاصه بیانم او آن است که عابد هم دنیا می خواهد وهم آخرت .اما زاهد دست از دنیا کشیده ،فقط جویای آخرت است .در حالی که عارف نه دنیا
می خواهد ونه آخرت،بلکه طالب یار وعاشق دیدار است(2
ادامه دارد...
پی نوشت:
1-ابیات از ترجمه عوارف المعارف ص 148
2- ابن سینا،الاشارات والتنبیهات نمط نهم

این عبادت عاشقانه ،خود محصول تعالیم شریعت درباره اخلاص است.اوج اخلاص آن جاست که انسان در عمل خود ،نه به دنیا توجه داشته باشد ونه به آخرت،بلکه تنها اهلیت معشوق وعشق به دیدار ،عامل ومحرک عمل باشد
قبله ومحراب من ابروی دلدار است وبس
این دل شوریده را با این چه وبا آن چه کار
چون که اندر هر دو عالم یار می باید مرا
با بهشت و دوزخ وبا حور با غلمان چه کار(1)
تعلیم این گونه اخلاص از معصوم است امام علی علیه السلام می فرماید:
پرستش من از بیم دوزخ و به طمع بهشت نیست بلکه تورا شایسته پرستش یافته و می پرستم(2)
در جایی دیگر مولای متقیان عبادت به خاطر بهشت را در شان سوداگرانو عبادت از بیم دوزخ را شایسته بردگان شمرده و پرستش آزادگان را محصول عشق و محبت آنان به حضرت حق دانسته اند(3)
ادامه دارد.........
پی نوشت:
1-حافظ
2-وافی ج3 ص 70
3- نهج البلاغه،صبحی صالح،کلمات قصار شماره 237

این نکته پیوسته مورد توجه عرفا بوده است رابعه عدوّیه از نخستین عارفان تاریخ تصوف(مرگ 135ه)می گفت:
خداوندا اگر تو را از بیم دوزخ می پرستیم در دوزخم بسوز و اگر به امید بهشت می پرستیم بر من حرام گردان و اگر برای تو تو را می پرستیم جمال باقی دریغ مدار(1)
عطار این نکته را چنین سروده است:
با تو این جا گر وصالی پی نهم /آن به ملک هر دو عالم کی دهم
بس بود این گلخنم روشن زتو /چیست به از تو که من خواهم زتو
مرگ جان باد این دل پرپیچ را /گر گزیند بر تو هرگز هیچ را
من نه شاهی خواهم و نه خسروی/آن چه می خواهم من از تو هم تویی(2)
ادامه دارد.....
1-فرید الدین عطار تذکرةالاولیا ج1ص73
2-فرید الدین عطار منطق الطیر ص 160

ب:شرط ندیدن عمل:
تکیه بر تقوا و دانش در طریقت کافری است /راهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش(1)
یکی دیگر از آفات زهد و عبادت آن است که انسان به اعمالی که انجام داده مغرور گردد همه اعتماد سالک باید به لطف و عنایت حق باشد که «نرود بی مدد لطف تو کاری از پیش»نه به سعی و تلاش خود
کارساز اصلی جذبه و عنایت حق است نه تلاش و کوشش سالک اگر رحمت و عنایت حق نباشد کوشش سودی نخواهد داشت
به رحمت سر زلف تو واثقم ورنه /کشش چو نبود از آن سو چه سود کوشیدن(2)
آری تا می توان باید کوشید اما نباید به حاصل کوشش اعتماد کرد
کی به طاعت این به دست آرد کسی
زان که کرد ابلیس این طاعت بسی
ور کسی گوید نباید طاعتی
لعنتی بارد بر او هر ساعتی
تو مکن در یک نفس طاعت رها
پس منه طاعت چو کردی بر بها
تو به طاعت عمر خود می بر به سر
تا سلیمان بر تو اندازد نظر(3)
آری طاعت آنگه ارزش می یابد که نظر حق را به سوی تو جلب کند(4
پی نوشت:
1- حافظ
2-حافظ
3- عطار منطق الطیر ص 92
4-ر.ک عرفان وشریعت

منبع: كتاب شريعت در قلمرو عرفان