جمع بندی آیا می توان در حال راه رفتن ذکر گفت؟

سوال:
بهتر است است ذکر گفتن در چه حالتی باشد به جز رو به قبله بودن

پاسخ:
ذكر خدا انواعي دارد كه ذكر زباني یکی از آنهاست.
ذكر زباني به جا آوردن حمد و ثناي الهي، نجوا كردن (آهسته حرف زدن)، درد دل كردن، درخواست كمك از درگاه خداي سبحان و پناه بردن از شر شياطين انس و جن به آن بارگاه مقدس است.
ذكر زباني گرچه از تمام مراتب ذكر، نازلتر است ولي در عين حال مفيد فايده است. زيرا كه زبان در اين ذكر به وظيفه خود قيام كرده و به علاوه ممكن است، اين تذكّر پس از مداومت و قيام به شرايط آن، اسباب باز شدن زبان قلب نيز بشود.(1)
در روايات اهل بيت ـ عليهم السلام ـ اين گونه ذكر، زياد به چشم مي خورد و حتي مورد سفارش قرار گرفته است. چنانچه خود آن بزرگواران نيز در اين زمينه الگوي پيروان خود هستند.
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود:
... پدرم «كثيرالذّكر» بود. من او را هنگام غذا خوردن و راه رفتن در حال ذكر گفتن خدا مي يافتم، حتي صحبت كردن با ديگران، او را از ياد خدا باز نمي داشت. (2)
بر اساس این روایت و امثال آن در همه حالات می توان ذگر گفت و رعایت شرایط خاص لازم نیست. هر چند ممکن است رعایت آدابی مثل رو به قبله نشستن استحباب داشته باشد.
لکن آن چه مهم است این است كه ذكر زباني لقلقه زبان نشود و همراه با غفلت دل نباشد، بلكه ذكر زباني نشان ذكر قلبي و ابراز مكنون دل باشد يا دست كم مقدمه ذكر قلبي گردد.

پی نوشت ها :
1. امام خميني، اربعين حديث، نشر فرهنگي رجا، ج 1، ص 250.
2. کلینی، اصول كافي،اسلامیه، تهران، 1362 ه ش، ج 2، ص 499.