جمع بندی در مورد حروف مقطعه

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد میقات

سوال:
مگه خدا نمیگه که اگر میتوانید یک ایه مثل قرآن بیاورید
خوب اگر کسی چنین آیه ای بیاورد ما چطور میخواهیم تشخیص بدهیم؟؟
برای مثال بگوید الصق و بگوید این حروف مقطعه است ما چطور میخواهیم جواب او را بدهیم؟
آیا اسرار ورموز خاصی در حروف مقطعه هست؟

پاسخ:
با سلام و درود
در قرآن کریم، تحدی به همه قرآن (1)، تحدی به ده سوره (2)، تحدی به یک سوره (3)، و تحدی به گفتاری چون قرآن (4) داریم، ولی تحدی به یک آیه نداریم.

البته از تحدی به گفتاری چون قرآن: «فَلْيَأْتُوا بِحَديثٍ مِثْلِهِ إِنْ كانُوا صادِقينَ»؛ اگر راست مى‏گويند سخنى همانند آن بياورند (5)، می توان برداشت کرد که شامل کمتر از یک سوره هم می شود ولی حداقل باید به اندازه یک پاراگراف و گفتار باشد که بتواند نظم خاص اعجازی را دارا بوده و حیثیات و جهات مختلف اعجاز قرآن اعم از فصاحت و بلاغت، پیام رسانی، معنویت و اخلاق، و ... را در حد اعلا دارا باشد.

تحدی به آیه شامل آیه یک یا دو حرفی، مانند «ق» یا «حم» هم می شود، البته قبول داریم كه همین آیات چند حرفی نیز از معجزات قرآن است و اعجازی عظیم در آن نهفته است، ولی شاید به تنهایی قابل تقلید صوری باشند.

فراموش نشود که همین آیات یک یا دو حرفی با ارتباط با آیات بعدی دارای نظم خاص می گردد و آن گاه است كه می توان با نمونه های مشابه به معارضه برخیزد.

چه بسا اگر تحدی آیه (حتی آیات یک حرفی) در قرآن ذكر می شد، شاید فردی ادعا می كرد كه من نیز آیه ای آورده ام به نام دال، باء، و …، در این صورت نمی توانستیم اثبات کنیم که آن آیه "دال" شما با آیه مباركه «یس» برابر نیست، در حالی که فقط در ظاهر و شکل حروف یکسان و کاملا تقلیدی است، و هیچ یک از جهات اعجاز قرآنی را ندارد.

در تحدی، آوردن جملاتی شبیه به قرآن مراد نیست، چون این کار به معنای تقلید است. مقصود از تحدی، آوردن سخنی است که همچون قرآن از محتوا و قالب، نظم خاص حاکم بر مجموعه ای از آیات، سبک، پیامرسانی، حیث تربیتی، فصاحت، بلاغت و ... انحصاری و در حد بسیار والا بوده باشد.

نکته:
حروف مقطعه، به مردم گوشزد مى‏كند كه آيات قرآن از همين حروف كه در دسترس همگان است تشكيل يافته، و در عين حال در حدى از اعجاز است كه هيچ كس نمى‏تواند سوره‏اى مانند آن بسازد.

به عبارت ديگر، مواد و عناصر تشكيل دهنده اين آیات و كتاب آسمانى با آن عظمت و اهميتى كه تمام سخنوران عرب و غير عرب را متحير ساخته، و دانشمندان را از معارضه با آن عاجز نموده است، از همين حروف "الف باء" است كه در اختيار همه قرار دارد، ولى از تركيب همين الفبا جملاتى ساخته شده كه ساختن مانند آن از قدرت بشر خارج است.

چيزى كه اين نظر را درباره حروف مقطعه تأييد مى‏كند اين است كه در سوره‏هايى كه با حروف مقطعه شروع شده است، در بيشتر موارد بلافاصله پس از حروف مقطعه، سخن از قرآن و نزول آن به ميان مى‏آيد. (6)

_______________

1. اسراء، 88.
2. هود، 13.
3. یونس، 38 و بقره، 23.
4. طور، 34.
5. طور، 34.
6. تفسير نمونه، ج ‏1، ص 62؛ كوثر، ج ‏1، ص 40.