جایگاه مسجد در قرآن و روایات

تب‌های اولیه

11 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
جایگاه مسجد در قرآن و روایات

[=Arial][=&quot]مسجد مخصوص به خداست[/][/]

یک پایگاه عبادی بودن مسجد در اسلام مسئله روشن است. اما خدای که در آن عبادت می شود، و خود آن مکان در نزد خدا چه جایگاهی دارد؟

خداوند جایگاه آن مسجد را در قرآن بیان می فرماید:

« وَ أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُواْ مَعَ اللَّهِ أَحَدًا».

[=Arial]«و اين كه مساجد ويژه‏ى خداست، پس هيچ كس را با خدا نخوانيد»[=&quot].[/][=&quot][1][/][/]

در این آیه این خانه توحیدی را مخصوص خود می داند و این نام مسجد را از سایر مکان های دیگر جدا کرده و از جایگاه بلندی که هیچ مکانی نمی تواند به پای آن برسد را روشن می سازد.

در روایتی که از پیامبر (ص) وارد شده است می خوانیم:

قال الله تبارک و تعالی : «ان بیوتی فی الارض المساجد، تضینی لاهل السماء کما تضینی النجوم لاهل الارض. الا طوبی لمن کانت المساجد بیوته. الا طوبی لعبد تومنا من بیته ثم زارنی فی بیته. الا ان علی المزبور کرامة الزائر. الا بشر الامشائی فی الظلمات الی المسجد بالنور الساطع یوم القیامة ».

[=Arial]«خداوند متعال می فرماید: خانه های من در زمین همان مساجد ند که برای اهل آسمان می درخشند، آنگونه که ستارگان برای اهل زمین می درخشند. خوشا به حال آنان که مساجد را خانه ی خویش قرار داده اند، خوشا به حال بنده ای که در خانه خویش وضو بگیرد، آنگاه مرا در خانه ام زیارت کند! آگاه باشید که بر زیارت شونده لازم است که زائر خویش را بزرگ شمارد و به وی احسان کند. کسانی را که در دل تاریکی شب به سوی مساجد گام بر می دارند، به تودی درخشان در روز قیامت ، بشارت دهید!»[=&quot][2][/][/]


[=Arial][=&quot]خداوند حافظ خانه خود است[/][/]

از آنجایی که معلوم شد ، خداوند مساجد را خانه خود می داند، حفظ آن را نیز به خود نسبت می دهد و می فرماید:

« وَ لَوْ لَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لهَُّدِّمَتْ صَوَامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَوَاتٌ وَ مَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا».

[=Arial]«اگر خدا رخصت جنگ ندهد و دفع شر بعضی مردم را به بعضی دیگر نکند، همانا صومعه ها و دیر و کنش ها و مساجدی که در آن نماز و ذکر خدا بسیار می شود همه خراب و ویران می شد». [=&quot][3][/][/]

در این آیه خداوند حفظ مسجد را به واسطه خود مردم می داند. و معنی این آن است که همیشه دفاع از مسجد بر مؤمنین واجب است و اگر لازم شد به خاطر آن به جهاد بر خیزید. خود این مسئله نیز جایگاه مسجد را در نزد خداوند عالم می رساند.


[=Arial][=&quot]فقط مؤمنین می توانند مساجد را تعمیر کنند[/][/]

[=Arial]«إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَْخِرِ وَ أَقَامَ الصَّلَوةَ وَ ءَاتىَ الزَّكَوةَ وَ لَمْ يخَْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسىَ أُوْلَئكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِين».[=&quot][/][/]


[=Arial]«مساجد خدا را تنها كسى آباد مى‏كند كه به خدا و روز واپسين ايمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسيده است، پس اميد است كه اينان از هدايت يافتگان باشند». [=&quot][4][/][/]


بلی تعمیر و آبادی یک مکان مقدس و پاک و مخصوص خدا را نمی تواند به واسطه ی غیر مؤمن انجام بگیرد. مکان چنین بلند مرتبه ای نمی تواند با دست پست ترین مردم آباد گردد.و خداوند چنین اجازه ای را به آنان نداده است.


[=Arial] «مَا كاَنَ لِلْمُشْرِكِينَ أَن يَعْمُرُواْ مَسَاجِدَ اللَّهِ شَاهِدِينَ عَلىَ أَنفُسِهِم بِالْكُفْرِ أُوْلَئكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَ فىِ النَّارِ هُمْ خَلِدُون».[=&quot][/][/]


[=Arial]«مشركان كه شاهد كفر خويشند حق ندارند مسجدهاى خدا را آباد كنند. آنها اعمالشان باطل است و در آتش جاودانند».[=&quot][5][/][/]


و ما در تاریخ می بینیم که خداوند متعال مسجدی که با دست غیر مؤمن ، یعنی منافقان ساخته بودند؛ به خرابی و آتش کشیدن آن امر می فرماید:


«وَ الَّذِينَ اتخََّذُواْ مَسْجِدًا ضِرَارًا وَ كُفْرًا وَ تَفْرِيقَا بَينْ‏َ الْمُؤْمِنِينَ وَ إِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِن قَبْلُ وَ لَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنىَ‏ وَ اللَّهُ يَشهَْدُ إِنهَُّمْ لَكَاذِبُون


[=Arial]لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلىَ التَّقْوَى‏ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يحُِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَ اللَّهُ يحُِبُّ الْمُطَّهِّرِين‏».[=&quot][/][/]


[=Arial]هرگز در آن [مسجد] نايست [زيرا] مسجدى كه از روز اول بر تقوا بنا شده شايسته‏تر است كه در آن نماز كنى. در آن جا مردانى هستند كه دوست دارند خود را پاك سازند، و خدا كسانى را كه خواهان پاكى‏اند دوست مى‏دارد و كسانى [هستند] كه مسجدى اختيار كردند كه باعث زيان زدن و كفر و پراكندگى ميان مؤمنان است، و نيز كمينگاهى براى كسانى كه با خدا و پيامبر او از پيش در جنگ بودند مى‏باشد و [اكنون‏] سخت سوگند مى‏خورند كه جز نيكى قصدى نداشتيم، ولى خدا گواهى مى‏دهد كه آنها قطعا دروغگو هستند.[=&quot][/][/]

[=Arial]هرگز در آن [مسجد] نايست [زيرا] مسجدى كه از روز اول بر تقوا بنا شده شايسته‏تر است كه در آن نماز كنى. در آن جا مردانى هستند كه دوست دارند خود را پاك سازند، و خدا كسانى را كه خواهان پاكى‏اند دوست مى‏دارد».[=&quot][6][/][=&quot][/][/]

پس از این آیه معلوم می شود که مسجد خود به خود ذاتا تقدسی ندارد. پس آن وقت مقدس می شود که پایگاه توحید باشد و بر اهداف دین خدمت کند. محل ذکر خدا و عبادت بندگان مؤمن باشد. بنا بر این است که خداوند تعالی و تبارک تعمیر و آبادی مسجد را به دست مؤمنین می سپارد.


اما در صورتی که غیر مؤمن دست به تعمیر بزند و بخواهد با ساخت آن جلوی هدف آن را بگیرد و جامعه اسلام را تضعیف کند ، به همان عبادت خدا و ذکر خدا فتنه به پا کند آن وقت چنین مسجد تقدس خود را از دست می دهد.این حدیث را از امام صادق (ع) روایت شده تأید می کند ، امام به یونس ین یعقوب خطاب می فرماید:


«ملعون ملعون من لم یو و قر المسجد . تدری یا یونس ! لم عظم الله حق المسجد و انزل هذه الایة : و ان المسجد لله فلا تدعوا مع الله احدا ؟ کانت الیهود و النصاری اذا دخلوا کنائسهم اشرکوا بالله تعالی.فامر الله سبحانه نبیه ان یوئد الله فیه و یعبده».


[=Arial]«ملعون است ملعون است، کسی که مسجد را بزرگ نشمارد. ای یونس ! آیا می دانی چرا خداوند حق مسجد را این گونه بزرگ داشته و فرموده است: مساجد از آن خداست؛ پس در آن کسی جز خداوند عبادت نکنید.‏ راز این سخن آن است که یهود و نصارای چون به عبادت گاه خویش وارد می شوند و در عبادت و پرستش خدا شرک می ورزیدند. خداوند با این گفتار به پیامبر خود فرمان داده است که (تا مسلمانان) در مساجد، خدا را به یگانگی بخوانند و (تنها) او را پرستش کنند». [=&quot][7][/][/]


از فرمایش امام صادق نیز معلوم می شود که برترین جلوه های بزرگ داشت مسجد رعایت حق آن است و حق مسجد آن است که در آنجا به عبادت خالصانه خدا پرداخته شود.


خداوند متعال در آیه دیگر می فرماید:


«وَ أَقِيمُواْ وُجُوهَكُمْ عِندَ كُلّ‏ِ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مخُْلِصِينَ لَهُ الدِّين»‏.


[=Arial]«به سوی هر مسجدی رو آورید و خدا را از سر اخلاص بخوانید». [=&quot][8][/][/]


[=Arial][=&quot]این آیه نیز دلالت داردکه همه مساجد باید به اعمال خالصانه در برابر خدا صورت بگیرد.و گر نه آن مسجد مقدس بودن خود را از دست می دهد. بنابر این است که خداوند ساخت و تعمیر مسجد را به ابراهیم و اسماعیل نسبت می دهد.[/][/]
[=Arial][=&quot][1][/] جن آیه 18.[/]

[=Arial] وسائل شیعه ج1 ص 268 و بحار الانوار ج 84ص 14 ح 92.[=&quot][2][/] [/]

[=Arial] حج /40.[=&quot][3][/][=&quot][/][/]

[=Arial] توبه / 18.[=&quot][4][/] [/]

[=Arial][=&quot] [/]توبه 17.[=&quot][=&quot][5][/][/][=&quot] [/][=&quot][/][/]

[=Arial] توبه /107 و 108.[=&quot][=&quot][6][/][/][=&quot] [/][/]

[=Arial][=&quot] [/]بحار الانور ج 80 ص 361.[=&quot] [/][=&quot][=&quot][7][/][/][=&quot] [/][/]

[=Arial]اعراف /.29[=&quot] [/][=&quot][=&quot][8][/][/][=&quot] [/][=&quot][/][/]

مسجد در قرآن و روایات 2

[=&quot]در مسجد خود را مزین بسازید[=&quot]


وقتی خداوند مساجد را خانه ی خود می داند معلوم است که میزبان نیز خودش است و خود این میزبان زیباست و زیبایی را دوست دارد.


خداوند متعال می فرماید:


«یا بنی آدم خذوا ربینکم عند کل مسجد»


«ای فرزندان آدم! زینت های خود را به هنگام حضور در مسجد و در هر عبادتی به خود بر گیرید.»[=&quot][1]


از سیره ائمه نیز معلوم می شود که آنها همیشه موقع رفتن مسجد برای تکریم آن لباسهای خود را عوض می کردند و خود را برای خدا می آراستند.


خیثمة بن خیثمة گفت:


«قال الحسن بن علی (ع) اذا قام الی الصلواة لبس اجود ثیابه فقیل له : یا بن رسول الله لم تلبس اجود ثیابک؟ فقال: ان الله جمیل و یحب الجمال ، فأتحمل لربی، و هو یقول: خذوا زینتکم عند کل مسجد».[=&quot]


«حسن بن علی (ع) هنگامی که به نماز بر می خواست بهترین لباس هایش را می پوشید.


به او گفتند: ای فرزند رسول خدا چرا بهترین لباس هایت را پوشیدی؟ فرمود:


خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. و من نیز خودم را برای پروردگارم می آرایم، چه خدای تعالی:زینت های خود را به هنگام عبادت در مسجد برگیرید. بنا بر این من دوست دارم که بهترین لباسم را بپوشم. »[=&quot][2]


در حدیثی از امام صادق (ع) وارد شده آمده است:


«ان علی بن الحسین استقبله مولی له فی لیلة باردة و علیه جبه خزو و مطرف خزو عمامة خزو و هو متغلف بالفالیة ، فقال له : جعلت فداک فی مثل هذه الساعة علی هذه الهیئة الی این؟ قال: فقال: الی مسجدی رسول الله (ص) اخطب الحور العین الی الله عزوجل».


«امام صادق (ع) فرمود: حسین بن علی خادمی داشت که در شبی سرد با آن حضرت که جامه و رد و عمامه ای از خز پوشیده و ریش خود را با غالیه خوش بو کرده بود، روبرو شد و به ایشان گفت: فدایت شوم در چنین ساعتی و با این وضع کجا می روی؟ راوی گوید: امام فرمود: به مسجد جدّم رسول الله می روم تا خدای را عبادت کنم».[=&quot][3]



[=&quot]مساجد محل ذکر خداست[=&quot]


« ولو لا دفع الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذکر فیها اسم الله کثیرا».[=&quot]


و اگر خدا بعضى از مردم را با بعضى ديگر دفع نمى‏كرد، صومعه‏ها و كليساها و كنيسه‏ها و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار ذكر مى‏شود سخت ويران مى‏شد، و قطعا خدا به كسى كه [دين‏] او را يارى مى‏كند يارى مى‏دهد، كه خدا مسلما نيرومند شكست‏ناپذير است».[=&quot][4]

در همه جا می شود خدا را یاد کرد و به تسبیح او پرداخت. لاکن نسبت دادن خداوند آنرا به مسجد و آنهم ذکر کثیر، نشان دهنده ی آن است که اولا مساجد را در مقابل سایر عبادت - گاه ها مثل کلیسه ها ، دیر ها و صومعه ها می گذارد و برتر بودن مساجد را از آنها به ما می رساند.


چون عبادت های نماز جماعت ها ، دعا های و... که در مسجد انجام می شود ، در هیچ یکی از عبادت گاه های دیگر ندارد.


ثانیا با اینکه همه جا می شود ذکر خدا کرد چرا خداوند متعال یک مکان مخصوص نیز معرفی می فرماید؟ معنی آن نیز جایگاه بلندی داشتن مساجد در نزد خداست که خداوند آن مکان را دوست دارد و آن مکان نزد خدا فضیلت دارد و ذکر خدای که در آنجا صورت می گیرد زود تر قبول می کند.


آیه ی 36و37 سوره نور آنرا تأیید می کند.


«فىِ بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الاَْصَال


رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تجَِرَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقَامِ الصَّلَوةِ وَ إِيتَاءِ الزَّكَوةِ يخََافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصَر».


«در خانه هایی که خداوند به تعظیم و بزرگداشت آن فرمان داده و برده شدن نام خویش در آن خواسته است[=&quot]


مردانی یافت می شود که صبحگاهان و شامگاهان خدا را تسبیح می گویند هیچ تجارت و معامله ای آنان را از یاد خدا و بپای داشتن نماز و پرداخت زکات باز نمی دارد. آنان از روزی که دلها و دیدگان مضطرب و نگران است در هراسن».[=&quot][5]


از این دو آیه شریف ملاحظه شد، خداوند از مسجد با صفت خاص آن تعریف کرده است که معمولا اگر چیزی را بخواهند نسبت به امثال آن و چیز های دیگر برتری بدهند. با وصف خاص آن یاد می کنند و به آن وصفش تاکید می نماید.


در حدیثی نیز آمده است پیامبر می فرماید:


«من بنى مسجدا ليذكر الله فيه بني له بيت في الجنة».[=&quot]


«کسی که مسجدی به این انگیزه که یاد خدا در آن شود، بنا نهد ، خانه ای در بهشت برای او ساخته می شود». [=&quot][6]



[=&quot]مساجد باغ های بهشت

پیامبر (ص) مساجد را به باغ هاي بهشتي تشبيه و می فرماید:

« ریا فی الجنة المساجد».

«باغ های بهشت مساجدند».[=&quot][7]

پیامبر در حدیث دیگر نیز می فرماید: عن ابوهریرة قال:

«قال رسول الله : اذا امرتم بریا فی الجنة فارتعوا. قلت : یا رسول الله و ما ریا فی الجنة؟ قال: المسجد ،قلت : و ما الرتع یا رسول الله؟ قال سبحان الله ،والحمدالله، ولااله الا الله و الله اکبر».

ابوهریره گفت: رسول خدا فرمود: «هرگاه از باغ های بهشت گذر کردید، با خوشی و کامرانی بخورید و بیاشامید. گفتم ای رسول الله، باغ های بهشت چیستند؟ فرمود: مسجدها. گفتم ای پیامبر، خوش خوردن و آشامیدن چیست؟ فرمود: تسبیح و تمهید و تحلیل و تکبیر گفتن است».[=&quot][8]


اعراف /31[=&quot][=&quot][1][=&quot]

بحار الانوار ج 83ص 175 ح 2.[=&quot][=&quot][2][=&quot] [=&quot]

کافی ج6ص517. وسایل شیعه ج5 ص228. بحارالانوارج46ص59.[=&quot][=&quot][3][=&quot]

حج /40.[=&quot][=&quot][4][=&quot]

سوره نور/36 و 37.[=&quot][=&quot][5][=&quot]

روضة الواعظین فتال نیشابوری ؛ چاپ مؤسسة اعلمی ، بیروت ص370[=&quot][=&quot][6][=&quot]

کنزالعمال ج7و648ح20721[=&quot][=&quot][7][=&quot]

سنن ترمذی ج 5ص532ح3509، کنزالعمال ج7ص651 ح20739.[=&quot][=&quot][8][=&quot]


[=&quot]مساجد انوار الهی[=&quot]

پیامبر مساجد را انوار الهی می دانند و می فرماید: المساجد انوار الله. مساجد انوار الهی هستند.[=&quot][1]

مساجد محل نشستگاه پیامبران

پیامبر در حدیثی از محل نشستگاه بودن مساجد خبر می دهد :

«المساجد مجالس الانبیا»

«مساجد محل جلوس پیامبران است».[=&quot][2]



[=&quot]محبوبترین مکان در روی زمین[=&quot]


از احادیث معصومین نیز معلوم می شود که محبوبترین مکان در روی زمین همانا مساجد ند. امام محمد باقر (ع) از پدرانش نقل می کند:


قال رسول الله (ص) لجبرئیل: «ای البقاع احب الی الله تبارک و تعالی؟ قال: المساجد...»[=&quot]


رسول خدا (ص) به جبرئیل فرمود: «کدام زمین ها در نزد خداوند تبارک و تعالی، دوست داشتنی تر هستند؟ گفت: مسجدها...» [=&quot][3]



[=&quot]دوست داشتن مسجد دوست داشتن خدا و ...


حدیثی که از پیامبر نقل است روشن می کند که جایگاه مسجد در حد مقام پیامبر و عترت آن حضرت و قرآن است:


«مَنْ أَحَبَّ اللَّهَ فَلْيُحِبَّنِي وَ مَنْ أَحَبَّنِي فَلْيُحِبَّ عِتْرَتِي إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي وَ مَنْ أَحَبَّ عِتْرَتِي فَلْيُحِبَّ الْقُرْآنَ وَ مَنْ أَحَبَّ الْقُرْآنَ فَلْيُحِبَّ الْمَسَاجِدَ فَإِنَّهَا أَفْنِيَةُ اللَّهِ وَ أَبْنِيَتُهُ أَذِنَ فِي رَفْعِهَا وَ بَارَكَ فِيهَا مَيْمُونَةٌ مَيْمُونٌ أَهْلُهَا مُزَيَّنَةٌ مُزَيَّنٌ أَهْلُهَا مَحْفُوظَةٌ مَحْفُوظٌ أَهْلُهَا هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ وَ اللَّهُ فِي حَوَائِجِهِمْ هُمْ فِي مَسَاجِدِهِمْ وَ اللَّهُ مِنْ وَرَائِهِمْ».


«و كسي كه خداوند را دوست بدارد، بایستی مرا نیز دوست بدارد و هر کس به من محبت ورزید بایستی به خاندان ام نیز محبت ورزد. من در میان شما دو چیز گرانبها و گرانقدر یعنی کتاب خدا و خاندان ام را به جای گذاشتم.هر کس که عترتم را دوست داشته باشد ، باید قرآن را دوست بدارد. و دوست دار قرآن بایستی دوستدار مساجد نیز باشد. چرا که مسجد محقر و خانه های خداوند است که خود فرمان به بر پای آنها داده و آنرا مبارک گردانیده. مساجد فرخنده و اهل آن نیز فرخنده اند. مساجد و اهل آن هر دو آراسته و محفوظند.اهل مسجد هنوز در حال نماز هستند که خداوند حوائج آنان را رفع می نماید. آنان در مسجد ند و خداوند پشتیبان و یاور آنهاست». [=&quot][4]



[=&quot]مساجد در بهترین مکان ها بنا شده است[=&quot]


یکی از دلایلی که به برتری مسجد دلالت می کند این است که اراده خدا بر آن تعلق پیدا کرده است که مساجد روی قبر پیامبران و در جایی که وصی پیامبران در آنجا به قتل رسیده است.


یعنی خداوند متعال بنای بر تر را در مکانی که آنرا دوست دارد قرار داده است. روایتی که از امام صادق (ع) نقل شده است این را بیان می کند.


عن ابی عمیر ، عن بعض اصحابه قال:


«قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي لَأَكْرَهُ الصَّلَاةَ فِي مَسَاجِدِهِمْ فَقَالَ لَا تَكْرَهْ فَمَا مِنْ مَسْجِدٍ بُنِيَ إِلَّا عَلَى قَبْرِ نَبِيٍّ أَوْ وَصِيِّ نَبِيٍّ قُتِلَ فَأَصَابَ تِلْكَ الْبُقْعَةَ رَشَّهٌ مِنْ دَمِهِ فَأَحَبَّ اللَّهُ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا فَأَد فِيهَا الْفَرِيضَةَ وَ النَّوَافِلَ وَ اقْضِ فِيهَا مَا فَاتَكَ».
ابن ابی عمیر از یک نقل نموده که گفت: «به امام صادق (ع) گفتم : من اقامه ی نماز را در مساجد ایشان (دیگر مذاهب و ادیان) مکروه می دارم. فرمود : چنین مکن، زیرا هیچ مسجدی نیست مگر اینکه به روی قبر پبامبری یا وصی او که به قتل رسیده است ساخته شده باشد. و قطره ای از خون او بر آن نقطه از زمین ریخته شده باشد و خداوند دوست می دارد که در آن نماز خوانده شود. بنا بر این ، در آنهم نماز واجب و مستحب را ادا کن و هم نماز قضا شده است را بخوان».[=&quot][=&quot][5]

[=&quot]

[=&quot]مسجد پناه گاه از بلایا[=&quot]

در دنیا حوادث طبیعی زیادی از آن جمله زلزله، خورشید گرفتگی ، ماه گرفتگی و ... رخ می دهد که فرار از آن ممکن نیست. البته هر مؤمنی در هر جایی که هست می تواند به خداوند متعال پناه ببرد اما خداوند خودش برای پناه از این بلایا مکان هایی این هم از اهمیت و جایگاه آن مکانها نزد خدا را به ما می رساند و آن مکان ها مساجدند، یعنی پناه گاه از بلاهای همه گیری که از طرف خدا فرستاده می شود فقط خانه های خدا، مساجد ند و خداوند به خاطر احترام به مسجد ایشان را از بلایای عظیم حفظ می کند. امام صادق (ع) از پدرش نقل می کند:

«الزلازل و الکسف فین و الریاح الهائلة من علامات الساعة ، فاذا رایتم شیا من ذلک فتذکر و قیام القیامة. و افزعوا الی مساجدکم».

«زلزله و خورشید گرفتگی و بادهای ترسناک همه از علائم روز قیامت است. پس هرگاه یکی از اینها را دیدید روز قیامت را به یاد آورید و به مسجد هایتان پناه ببرید».[=&quot][6]

[=&quot]

[=&quot]قبول شدن همه دعا ها به خاطر مسجد

از احادیث وارد شده، می شود چنین استنباط کرد که وقتی انسان به سوی مسجد قدم می دارد مثل اینکه به سوی خدای که در رحمتش باز شده است قدم بر می دارد. می بینیم که خداوند مسجد را چه قدر دوست دارد. که این همه ثواب بر مسجدیان می دهد و ضامن بهشت می شود و همه دعا های آنها را قبول می کند. حتی دعای وی را در باره پدر و مادرش نیز قبول می کند و آنها را می بخشد. پیامبر (ص) می فرماید:

«مَنْ تَوَضَّأَ ثُمَّ خَرَجَ إِلَى الْمَسْجِدِ فَقَالَ حِينَ يَخْرُجُ مِنْ بَيْتِهِ بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ هَدَاهُ اللَّهُ إِلَى الصَّوَابِ لِلْإِيمَانِ وَ إِذَا قَالَ وَ الَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَ يَسْقِينِ أَطْعَمَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ طَعَامِ الْجَنَّةِ وَ سَقَاهُ مِنْ شَرَابِ الْجَنَّةَ وَ إِذَا قَالَ وَ إِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ جَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ كَفَّارَةً لِذُنُوبِهِ وَ إِذَا قَالَ وَ الَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ أَمَاتَهُ اللَّهُ تَعَالَى مَوْتَةَ الشُّهَدَاءِ وَ أَحْيَاهُ حَيَاةَ السُّعَدَاءِ وَ إِذَا قَالَ وَ الَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ غَفَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَطَأَهُ كُلَّهُ وَ إِنْ كَانَ أَكْثَرَ مِنْ زَبَدِ الْبَحْرِ وَ إِذَا قَالَ رَبِّ هَبْ لِي حُكْماً وَ أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ وَهَبَ اللَّهُ لَهُ حُكْماً وَ أَلْحَقَهُ بِصَالِحِ مَنْ مَضَى وَ صَالِحِ مَنْ بَقِيَ فَإِذَا قَالَ وَ اجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي وَرَقَةٍ بَيْضَاءَ أَنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ مِنَ الصَّادِقِينَ وَ إِذَا قَالَ وَ اجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَنَازِلَ فِي الْجَنَّةِ وَ إِذَا قَالَ وَ اغْفِرْ لِأَبَوَيَّ غَفَرَ اللَّهُ لِأَبَوَيْه».

«هر کس وضو بگیرد و سپس به سوی مسجد برود و در حال خروج از خانه اش بگوید: بنام خداوندی که مرا آفرید و او ست که مرا هدایت می کند. خداوند او را به سوی ایمان درست هدایت کند، اگر بگوید : خدای که مرا غذا و آب می دهد، خداوند به او از غذای بهشتی بدو از شراب بهشتی سیراب کند، اگر بگوید چون مریض می شوم ، او مرا شفا می دهد، خداوند عزوجل آنرا کفاره ی گناهان اش قرار می دهد. اگر بگوید: آنکه مرا می میراند و زنده می کند. خدای او را به مرگ شهدا می میراند و چون نیک بختان برانگیزد، و اگر بگوید: به خدای که امیدوارم در رستا خیزم بیامرزد، حق تعالی تمامی خطاهایش را ببخشد ، اگر چه از کف روی دریا بیشتر باشد، اگر بگوید پرودگارا به من حکمت و دانش عطا کن و مرا از نیاکان ملحق نما، خداوند به او علم و دانش بخشد و او را به صالحان پیشین و پسین ملحق نماید، و اگر بگوید: ذکر جمیل مرا به زبان آیندگان آور، خدای عزوجل در برگه ای سفید برایش می نویسد: فلانی از جمله ی راستگویان است، و اگر بگوید: مرا از وارثان بهشت پر نعمت قرار بده؛ خداوند عزوجل منازلی در بهشت به او عطا می کند و اگر بگوید: پدر و مادرم را بیامرز، خداوند پدر و مادرش را بیامرزد».[=&quot][7]


[=&quot]فضیلت رفت و آمد در مسجد

خداوند به خاطر بزرگداشت مسجد کسانی که حق مسجد را ادا می کنند، و از اهداف مسجد خبر دارند را نیز بزرگ می شمارد و آنها را افراد در فکر روز قیامت می نامند.

«فىِ بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الاَْصَال.


رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تجَِرَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقَامِ الصَّلَوةِ وَ إِيتَاءِ الزَّكَوةِ يخََافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصَر».[=&quot]


«در خانه هایی که خداوند به تعظیم و بزرگداشت آن فرمان داده و برده شدن نام خویش در آن خواسته است.[=&quot]


مردانی یافت می شود که صبحگاهان و شامگاهان خدا را تسبیح می گویند هیچ تجارت و معامله ای آنان را از یاد خدا و بپای داشتن نماز و پرداخت زکات باز نمی دارد. آنان از روزی که دلها و دیدگان مضطرب و نگران است در هراسن».[=&quot][8]

خداوند چنین شخصی را زائر خود می نامد و معلوم است که به میزبان واجب است که زائر خود را گرامی داشته باشد.

در حدیثی که از پیامبر نقل شده آمده:

« ... أَلَا طُوبَى لِعَبْدٍ تَوَضَّأَ فِي بَيْتِهِ ثُمَّ زَارَنِي فِي بَيْتِي أَلَا إِنَّ عَلَى الْمَزُورِ كَرَامَةَ الزَّائِرِ أَلَا بَشِّرِ الْمَشَّاءِينَ فِي الظُّلُمَاتِ إِلَى الْمَسْجِدِ بِالنُّورِ السَّاطِعِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ».

«... خوشا به حال بنده ای که در خانه اش وضو گیرد ، سپس مرا در خانه ام زیارت کند که در این صورت اکرام و گرامی داشت زیارت کننده بر زیارت شونده لازم است. همان کسانی که در تاریکی ها به سوی مساجد گام بر می دارند به نوری درخشان در روز قیامت بشارت باد».[=&quot][9]

در حدیث از معصومین کسانی که به مسجد می روند پیشه گیرندگان و نجبای می دانند.

امام صادق (ع) می فرماید:

« یا فضل لایأت المسجد من کل قبیلة الا واحدها، و من کل اهل بیت الا نجیبها».

«ای فضل : به مسجد نمی آید از هر قبیله ای مگر پیش گیرندگانش ، و از خانه ای مگر نجیبانش».[=&quot][10]

امام صادق علیه السلام در حدیثی در دیگر می فرماید:

«من مسی الی المسجد لم یضع رجله علی رطب ولا یابس الا سبحت له الارض الی الارضین التسابعة».

«در هر به سوی مسجد برود ، پایش را بر هیچ تر و خشکی نگذارد مگر اینکه زمین تا طبقات هفتگانه آن برای او تسبیح بگویند».[=&quot][11]


مستدرک الوسایل ج3وص363ح 3786 [=&quot]– کنزالعمال ج8 ص 319 ح 23098.[=&quot][=&quot][1][=&quot]

مستدرک الوسایل ج3ص363ح3786- کنزالعمال ج8ص319ح23098.[=&quot][=&quot][2][=&quot]

بحار الانوار ج 84 ص 4 ح 76و الکافی ج3 ص 489، ح 5725.[=&quot][=&quot][3][=&quot]

مستدرک الوسایل ج3ص 355.[=&quot][=&quot][4][=&quot]

بحارالانوار ج 14 ص 463ح 31- الکافی ج 3 ص 370 ح 5263.[=&quot][=&quot][5][=&quot]

بحارالانوار ج91ص 147و ح4.[=&quot][=&quot][6][=&quot]

بحار الانوار ج 84ص20ح6.[=&quot] [=&quot][=&quot][7]

نور 36و37.[=&quot][=&quot][8][=&quot] [=&quot]

بحار الانوار ج84ص 6ح78.[=&quot][=&quot][9][=&quot]

بحارالانوار ج 78ص 195 ح16.[=&quot][=&quot][10][=&quot]

من لا یحضره الفقیه ج1ص233ح701.[=&quot][=&quot][11][=&quot]

[=&quot]رفتن به مسجد اطاعت از خدا و پیامبر (ص)

در روایات معصومین رفتن به مسجد اطاعت از خدا و پیامبر است و به بهشت بشارت داده شده است.

حضرت علی (ع) می فرماید :

«اجابة المؤذن کفارة الذنوب و المشی الی مسجد طاعة الله و طاعة رسول و من اطاع الله و رسول ادخله الجنة مع الصادقین و الشهداء و کان فی الجنة رفیق داوود و له مثل ثواب داوود (ع) و قال نبی (ص) اجابة المؤذن رحمة ، و ثواب اهل الجنة... و مشی الی المسجد و لا یجیبه و لا یمشی الی المسجد الی المؤذن اهل الجنة».

«اجابت کردن مؤذن (نماز خواندن) ، کفاره گناهان است و رفتن به مسجد ، اطاعت از خدا و رسول اوست. و هر کس از خدا و رسولش اطاعت کند خداوند او را با راست گویان و شهدا وارد بهشت کند و در بهشت همنشین داوود باشد و برای اوست همانند ثواب داوود (ع) و پیامبر(ص) فرمود: اجابت مؤذن رحمت است و ثوابش بهشت است.

خوشا به حال کسی که خواننده ی خدا را اجابت کند و به مسجد برود و هر که او را اجابت کند و به مسجد برود، مؤمن از اهل بهشت باشد».[=&quot][1]

[=&quot]مسجد رفتن علامت مروت

امام صادق (ع) مروت را دو نوع می فرماید: مروت در حضور و مروت در سفر،

یکی از علامت های مروت در حضور رفتن به مسجد می داند.

« الْمُرُوَّةُ مُرُوَّتَانِ مُرُوَّةُ الْحَضَرِ وَ مُرُوَّةُ السَّفَرِ فَأَمَّا مُرُوَّةُ الْحَضَرِ فَتِلَاوَةُ الْقُرْآنِ وَ حُضُورُ الْمَسَاجِدِ ...»

«مروت دو نوع است : مروت در حضور و مروت در سفر ، مروت در حضور تلاوت قرآن و حضور یافتن در مسجد ... است... ».[=&quot][2]

[=&quot]اهل مسجد در سایه ی عرش خدا

در روز قیامت هر کس دنبال سایه ای است که شاید خداوند متعال به خاطر آن سایه به او نجات دهد. اما چند عده از مردم هستند که خداوند متعال خودش به آن ها سایه می دهد و به زیر سایه عرش خود می برد. این به خاطر مساجد است.

پیامبر خدا (ص) می فرماید:

«سبعة فی ذوالعرش لله عزوجل یوم لاظل الا ظل... و رجل خرج من المسجد و فی نيته ان يرجع الَيه...»

«هفت گروه در سایه عرش خدا هستند آن روز که هیچ سایه ای به جز سایه ی او وجود ندارد... هر کس که از مسجد خارج شود و نیتش آن باشد که دوباره به آن بازگردد».[=&quot][3]

[=&quot]برای هر نفس یک درجه بهشت

پیامبر (ص) در موعظه هایی که به ابوذر داشته از اهتمام خدا به اهتمام مسجد خبر می دهد، و ابوذر را به حدی که فقط به خاطر نشستن در مسجد آگاه می نماید:

«يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ اللَّهَ يُعْطِيكَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِي الْمَسْجِدِ بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فِيهِ دَرَجَةً فِي الْجَنَّةِ وَ تُصَلِّي عَلَيْكَ الْمَلَائِكَةُ وَ يُكْتَبُ لَكَ بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فِيهِ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ يُمْحَى عَنْكَ عَشْرُ سَيِّئَات»‏.

«ای اباذر ! تا زمانی که در مسجد نشسته ای خداوند برای هر نفس یک درجه در بهشت عطا کند و فرشتگان برای تو درود فرستند و بر هر نفسی که تنفس می کنی ده حسنه در بهشت نویسند و ده گناه محو کنند».[=&quot][4]

[=&quot]انس گرفتن فرشتگان با اهل مسجد

انس گرفتن و همنشین شدن با ملائکه اختصاص به پیامبران و کسانی که خداوند به آنها کرامت داده است، دارد. بنابر فرمایشاتی که از پیامبر نقل شده معلوم می شود که کسانی که اهل مسجد باشد و با مساجد انس بگیرد ، ملائکه با همان شخص نیز انس می گیرند و با او هنشین و یک رفیق خوب می شوند.

«ان المساجد اوتادا الملائکة جلساء و هم اذا غابوا اقتدوهم وان مرضوا عادهم و ان کانوا من حاجته اعابنهام».

«در مساجد انسان های ثابت قدمی وجود دارند که ملائکه الهی با آنان همنشین و مأنوس هستند.

هنگامی که از مساجد غایب می شوند ملائکه سراغشان را می گیرند، در هنگام بیماری از آنان عیادت می کنند و چون در کارها به کمک احتیاج داشته باشد آنان را یاری می دهند».[=&quot][5]

اما این همنشین و انس به این دنیا تمام نمی شود و بلکه بعد از مردن تا روز قیامت ادامه دارد برای او استغفارهم می کنند.

در حدیثی دیگر نیز می فرماید:

«الا و من مشى الی مسجد يطلب فيه الجماعة كان له بکل خطوة سبعون الْف حسنة و يرفع له من الدرجات ذكر و فَان مات و علَى ذالك وكل اللَّه عزوجل ‏به سبعین الف ملَك يعودونه في قَبره و يبشرونه و یؤنسونه في وحدته و يستغفرون لَه حتى يبعث».

«همانا کسی که به سوی مسجد گام بر می دارد و هدفش از آمدن نماز جماعت باشد، به ازای هر گامی که بر می دارد هفتاد هزار حسنه به وی داده شود و به همان میزان ترفیع یابد، اگر در این حال فوت کند، خدای هفتاد هزار ملک را می گمارد تا او را در قبرش عیادت کنند و بشارت دهند و در تنهایی همدمش باشد و برایش استغفار نماید ، تا زمانی که برانگیخته می شود».[=&quot][6]

[=&quot]اهل مسجد هشتاد هزار نفر را شفاعت کنند

كساني كه حق مسجد را ادا می کنند خداوند نیز به خاطر مسجد به او کرامت هایی می بخشد و او را گرامی می دارد و علاوه بر اینکه او را بدون حساب وارد بهشت می کند، منزلت و مرتبه ی شفاعت نیز به او عطا می کند.

پیامبر می فرماید:

« إِنَّ اللَّهَ وَعَدَ أَنْ يُدْخِلَ الْجَنَّةَ ثَلَاثَةَ نَفَرٍ بِغَيْرِ حِسَابٍ وَ يُشَفِّعَ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ فِي ثَمَانِينَ أَلْفاً الْمُؤَذِّنُ وَ الْإِمَامُ وَ رَجُلٌ يَتَوَضَّأُ ثُمَّ يَدْخُلُ الْمَسْجِدَ فَيُصَلِّي فِي الْجَمَاعَةِ».

«همانا خداوند به سه گروه وعده داده که بدون حساب وارد بهشت شوند، در هر یک از این سه گروه (در روز قیامت) می توانند هشتاد هزار نفر را شفاعت کنند و آنها عبارت است از 1- مؤمنین 2- امام جماعت3- کسی که وضو بگیرد و داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد».[=&quot][7]

[=&quot]به خاطر اهل مسجد بلاها دفع می شود

امام صادق علیه السلام از پدرش نقل کرده است:

« إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِذَا أَرَادَ أَنْ يُصِيبَ أَهْلَ الْأَرْضِ بِعَذَابٍ قَالَ لَوْ لَا الَّذِينَ يَتَحَابُّونَ بِجَلَالِي وَ يَعْمُرُونَ مَسَاجِدِي وَ يَسْتَغْفِرُونَ بِالْأَسْحَارِ لَوْ لَا هُمْ لَأَنْزَلْتُ عَذَابِي».

«هر گاه خداوند اراده می کند که اهل زمین را به بلایی گرفتار کند می گوید: اگر نبودند کسانی که در بزرگی و عظمتم یکدیگر را دوست می دارند و مساجدهایم را آباد می کنند و در سحرگاه به استغفار و طلب آمرزش می پردازند حتما عذابم را نازل می نمودم».[=&quot][8]

[=&quot]اهل مسجد مردمان با سعادت و خوشبخت هستند

انسانی که همیشه دنبال سعادت و خوشبختی است ولی نه خود و هیچ کس دیگر راه سعادت او را نمی دانند؛ با اینکه علم بشر با همه این پیشرفت، هنوز انسان به عنوان یک موجود ناشناخته مانده است. بنا بر این برای دست یابی به خوش بختی به آفریدگار انسان که از همه نیاز های او خبردار است رو بگیریم و آفریدگار یکی از عوامل خوشبختی را اهل مسجد بودن و پرداختن به ذکر و عبادتش در آن مکان مقدس و مکان مبارک می داند.

پیامبر می فرماید:

«فَإِنَّهَا (مَسَاجِد) مَيْمُونَةٌ مَيْمُونٌ أَهْلُهَا مُزَيَّنَةٌ مُزَيَّنٌ أَهْلُهَا مَحْفُوظَةٌ مَحْفُوظٌ أَهْلُهَا هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ وَ اللَّهُ فِي حَوَائِجِهِمْ هُمْ فِي مَسَاجِدِهِمْ وَ اللَّهُ مِنْ وَرَائِهِمْ».

«مساجد مکان ها پرمبارک و میمونند و اهل آنها مردمانی با سعادت و خوشبختند. مساجد و اهل آنها مزین به صفات معنوی هستند. اهل مسجد مادامی که در نمازند از طرف خداوند نیازمندیهای آنان را برآورده می سازد. آنان در مسجدند و خداوند به دنبال مشگل گشایی از آنهاست».[=&quot][9]

[=&quot]اهل مسجد پرچمداران در روز قیامت

کسانی که در این دنیا اهتمام زیادی می دهند و سعی دارند که زودتر از همه خودرا به مسجد برسانند در روز قیامت خداوند به او توجهات خاصی می کند.

که یکی از آنها پرچمدار قرارداردن و زودتر از همه داخل بهشت کردن آنها ست.

پیامبر در نصیحت به ابوذر می فرماید:

«يَا أَبَا ذَرٍّ طُوبَى لِأَصْحَابِ الْأَلْوِيَةِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَحْمِلُونَهَا فَيَسْبِقُونَ النَّاسَ إِلَى الْجَنَّةِ أَلَا وَ هُمُ السَّابِقُونَ إِلَى الْمَسَاجِدِ بِالْأَسْحَارِ وَ غَيْرِهَا».

«یا ابا ذر خوشا به حال پرچمداران روز قیامت که پرچمها را بردوش گرفته و پیش از دیگران به بهشت وارد می شوند. آنان همان کسانی هستند که در سحرگاه و دیگر اوقات در رفتن به مسجد به دیگران پیشی می گیرند».[=&quot][10]

[=&quot]نشستن در مسجد بهتر از بهشت

مسجد محلی است که نشستن در آن باعث خوشنودی خداوند متعال می شود.بنابر این حضرت علی نشتن در مسجد راحتی بالاتر از نشستن در بهشت می داند و می فرماید: «الجلسة فی الجامع خیرلی من الجلسة من الجلسة. فان الجنة فیها رضی نفسی و الجامع فیه رضی ربی.»

«نشستن در مسجد برای من بهتر از نشستن در بهشت است؛ زیرا در بهشت خود را خوشنود می سازم و در مسجد پروردگارم را».[=&quot][11]

[=&quot]ساختن[=&quot]مسجد

از تفسیر آیه ی 96و97 سوره آل عمران و 127 سوره بقره معلوم می شود که خداوند متعال ساخت مسجد را به دست پیامبران آنهم پیامبران بزرگ مثل حضرات پیامبران آدم و ابراهیم و اسماعیل سپرده است. اما خداوند متعال مؤمنان را نیز از این کار بزرگ بی نصیب نگذاشته است. و در آیه 18سوره توبه به صاحب چهار صفت اجازه ی ساخت مسجد را می دهد: 1- به خدا و روز قیامت و روز وا پسین ایمان داشته باشد 2- نماز بخواند3- زکات بپردازد4- جز خدا نترسد.

و ثواب هایی که به خاطر ساخت مسجد و به خاطر خدمت به مسجد داده میشود همه اش نشان دهنده ی مقام والای مسجد در نزد خداوند است. بنابر این به بعضی از روایت هایی که در مورد آن آمده است می خوانیم.

بحار الانوار ج 84 ص 154 ح 49.[=&quot][=&quot][1]


مستدرک الوسائل ج3 ص 357.[=&quot][=&quot][2]


بحارالانوار ج84ص 353ح28. کنز العمال ج15ص904ح908، صحیح بخاری ج1ص160.[=&quot][=&quot][3]


وسایل شیعه ج3 و ص 86.[=&quot][=&quot][4]


بحارالانوار ج83 ص 373.[=&quot][=&quot][5]


من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 285ح882 و بحارالانوار ج 76و ص 336. [=&quot][=&quot][6]


مستدرک الوسایل ج 1 ص 448.[=&quot][=&quot][7]


بحارالانوار ج 69ص 392 ح69 و من لا یحضره الفقیه ج1 و ص 473 و ح1369.[=&quot][=&quot][8]


مستدرک الوسایل ج3ص355.[=&quot][=&quot][9]


الامالی طوسی ص529 ح1162.مکارم الاخلاق ج2ص366ح2661، بحارالانوارج 77ص78ح3.[=&quot][=&quot][10]


وسایل شیعه ج3ص482.[=&quot][11]


بحار الانوار ج8ص192ح173-وج83 ص367ح25.[=&quot][=&quot][12]


[=&quot][=&quot][13] همان ج65ص46ح70، و ج77ص121 ح20، من لایحضره الفقیه ج1ص235ح703-سنن ابن ماجه ج1ص244ح738- کنزالعمال ج7ص 650ح 20731.

بحارالانوار ج 104ص97ح59، جامع الاخبار ص 283ح756.[=&quot][=&quot][14]


(بقره 125)[=&quot][=&quot][15]


[=&quot][=&quot][16] ترجمه تفسیر المیزان ج1ص325در ذیل آیه 125 بقره.

آلعمران /35.[=&quot][=&quot][17]


بحارالانوار ج8ص173.[=&quot][=&quot][18]


[=&quot]2بحارالانوار ج 83ص385ح61-ثواب الاعمال ص51ح1. - من لا یحضره الفقیه ج1 ص233ح700-الامالی صدوق ص591ح818-تهذیب الاحکام ج3ص254ح703.

الفردوسیج5ص328ح8335- کنزالعمال ج16ص229-ح44268[=&quot]3


اخبار مکه ، فاکهن ج2ص128ح1278.[=&quot][=&quot][21]


بحارالانوار ج83ص385ح61- [=&quot][=&quot][22]


سنن ابن ماجه ج1ص250ح757.کنز العمالج7ص649ح20726.[=&quot][=&quot][23]


سنن ابن ماجه ج1ص290ح1533.[=&quot][=&quot][24]


بحارالانوارج83ص377ح45- جامع الاخبار ص180 ح440.[=&quot][=&quot][25]


بحارالانوار ج84ص15ح94.تهذیب الاحکام ج3ص261ح733. من لا یحضره الفقیه ج1ص237ح716-المحاسن ج1ص129ح151-درالمنثورج4ص144.[=&quot][=&quot][26]


بحارالانوار ج83ص348ح1.[=&quot][=&quot][27]


[=&quot][=&quot][28] اذا کانت الدار بعیدة عن المسجد لا یسمع فیها الاذان و الاقامة فهی مشؤمه.یعنی اگر خانه از مسجد دور باشد به طوری که در آن صدای اذان و اقامه شنیده نشود ، شوم و نا مبارک است. بحارالانوار ج64ص188ح40.

بحارالانوار ج 88 ص13ح25.[=&quot][=&quot][29]


بحارالانوار ج74ص15ح6. و نیز ج84ص3ح74. الخصال ص 544ح20، روضة الواعظین ص 369.[=&quot][=&quot][30]


[=&quot][31] فرهنگ نامه مسجد ؛ ص 43.

مسجد تنها وتنها برای عبادت وجای متقین است :
لا تَقُمْ فيهِ أَبَداً لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‏ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فيهِ فيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرين(توبه 108)
هرگز در آن (مسجد به عبادت) نايست! آن مسجدى كه از روز نخست بر پايه تقوا بنا شده، شايسته‏تر است كه در آن (به عبادت) بايستى در آن، مردانى هستند كه دوست مى‏دارند پاكيزه باشند و خداوند پاكيزگان را دوست دارد

خصوصيّات مسجد اسلامی

از نظر اسلام، ساختن، تعمير، آبادي مسجد ثواب‌هاي زياد دارد. پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «كسي كه مسجدي بنا كند اگر چه به مقدار جايگاه كبوتري باشد خداوند براي او خانه‌اي در بهشت بنا نمايد.»(1) خصوصيات مسجد هم كه برخي مربوط به سازندگان و برخي مربوط به خود مسجد است عبارتند از:
1ـ انگيزة ساختن مسجد بايد الهي باشد، چنان‌كه در قرآن شريف مي‌خوانيم «آن مسجدي كه از روز نخست بر پاية تقوي بنا شده شايسته‌تر است كه در آن قيام و عبادت كني.(2)
2ـ جهت حركت برنامة مسجد بايد در مسير تربيت انسان و تطهير باشد. قرآن شريف مي‌فرمايد: «در آن مسجد مرداني هستند كه دوست مي‌دارند پاكيزه باشند و خداوند پاكيزگان را دوست دارد.»(3)
3ـ بنيان‌گذاران و بانيان مسجد نبايد منافق و ضرر زنندگان به مسلمين باشد.(4)
بنابر احتياط واجب، مسجد را با طلا نبايد زينت داد و هم چنين نبايد صورت چيزهايي كه داراي روح انسان و حيوان است در مسجد نقش كنند و نقاشي چيزهايي كه روح ندارد، مثل گل و بوته مكروه است.(5)
5- امّا نوشتن آيات قرآن در بالاي محراب و ذكر نام و صفات خداوند اشكال ندارد.(6)
6- مسجد اسلامي، جاي نماز و ياد خدا است: «مساجدي كه در آنها ياد خدا زياد برده مي‌شود»(7) و مسجد جايگاه عبادت خالصانه است: «مساجد جايگاه خدا و براي خداست پس با خدا كسي را بخوانيد»(8) مسجد جايگاه زمزمه و نجواي صادقانه با خدا(9) مسجد پايگاه عروج انسان از خاك به افلاك(10) و اهل آن «دوست‌دار پاكيزگي و طهارت‌اند»(11) و سعي شود با وضو وارد مسجد شويد.(12) خلاصه مسجد اسلامي، اين است كه زمينه را براي عبادت بر حضور، خالصانه فراهم نمايد، تا مؤمنان در آن جا با پرداختن به نماز و ذكر دعا، زنگار غفلت را از دل و جان بشويند و با خدا انس بگيرند.
7ـ مسجد بايد باعث برطرف كردن اندوه‌هاي دنيوي، افسردگي، و پناه گاه مسلمانان باشد.(13) مسجد روح پرهيز از گناه و دوري از سركشي را در جان و دل همدمان خود مي‌دهد آنان را به زيور «حيات اسلامي» آراسته مي‌كند و جامة خشيت از خدا بر اندام آنان مي‌پوشاند.(14) لذا بايد در آن از سخنان ظالمانه و هوامدارانه، آبروي مردم را بردن، غيبت و حرفي كه بوي دنيا خواهي مي‌دهد پرهيز شود(15) و زينت ظاهري و معنوي را در آن مراعات كند(16)
پيامبر اسلام، در مسجد خويش، آيه‌هاي قرآن، احكام و معارف ديني و حتّي مسائل تاريخي را به مردم آموزش مي‌داد.(17) علي ـ عليه السّلام ـ يك پلّه پايين‌تر از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ بر منبر مي‌نشست و براي مردم سخن مي‌گفت.(18) و امام رضا ـ عليه السّلام ـ در مسجد به مشكلات مردم پاسخ مي‌داد.(19)
9ـ مسجد بايد محل تعاون اجتماعي باشد. امام رضا ـ عليه السّلام ـ فرمود: «يكي از فوائد مسجد رفتن، تعاون مسلمانان بر برّ و تقوا است.(20) مسجد محل احياي ارزش‌ها، محل وحدت و اتحاد مسلمانان، محل پاسداري از عدالت است. لذا امام زمان ((عج) قيام خود را از مسجدالحرام شروع مي‌كند.(21) هم چنين مسجد جايگاه امر به معروف و نهي از منكر است.

پاورقی:
1. حرّ عاملي، محمد بن حسن، وسائل‌الشيعه، بيروت، دار احياء التراث العربي، ج 3، ص 485 و ر. ك: مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، دار احياء التراث العربي، چاپ سوّم، 1403 هـ 1983 م، ج 84، ص 1.
2. توبه: 108.
3. همان.
4. توبه: 107.
5. موسوي خميني، سيد روح الله، توضيح المسائل، مسئله 908.
6. وسائل‌الشيعه، پيشين، ج 3، ص 493 ـ 494.
7. حج: 4.
8. بقره: 114.
9. جن: 18.
10. اسراء: 1.
11. توبه: 108.
12. وسائل‌الشيعه، پيشين، ج 1، ص 268.
13. همان، ج 5، ص 263.
14. صدوق، من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسة نشر اسلامي، چاپ دوّم، 1404 هـ ق، ج 1، ص 237، حديث 713.
15. وسائل‌الشيعه، پيشين، ج 3، ص 493.
16. اعراف: 31.
17. عبدالحي الكتاني، التراتيب الاوارية، بيروت، دارالكتاب العربي، بي‌تا، ج 2، ص 221.
18. مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسة الوفاء، ج 4، ص 45.
19. همان، ج 49، ص 100، شمارة 17.
20. وسائل‌الشيعه، پيشين، ج 5، ص 372.
21. بحارالانوار، پيشين، ج 53، ص 9.

مسجد ومسجدیان ازجایگاهی برخوردارند که خداوند تطهیر ونظافت آنراپیمان الهی از پیامبران وافتخاری بزرگ ذکرمینماید:
البقرة : 125 وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى‏ إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ (125بقره)
ما ابراهيم و اسماعيل را فرمان داديم: خانه مرا براى طواف‏كنندگان و مقيمان و راكعان و ساجدان پاكيزه داريد.

بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین
مسجد از ماده " سجد " است و سجده در لغت به معنای نهادن پیشانی بر زمین است؛[1] و واژه‌ی مسجد اسم مكان برای سجده و عبادت است؛[2] پس مسجد جایگاه نماز است به اعتبار سجود؛[3] بنابراین وجه تسمیه‌ی مسجد همان لزوم خضوع و کسب حالات حقیقی تذلل برای بنده‌ای در مکان معین است؛ یعنی مسجد محل حصول قرب الهی و جایگاه رفع حجاب‌های ظلمانی و خودبینی است؛[4] چنان‌که در برخی آیات مراد از مسجد مطلق معبد و عبادتگاه بیان شده که در ماجرای اصحاب کهف مؤمنان جهت زنده نگه داشتن این داستان و اینکه سند زنده‌ای برای رستاخیز باشد، تصمیم گرفتند در کنار قبور آنها عبادتگاهی درست کنند که به همدیگر گفتند:[5]

«...لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِداً»
«...ما مسجدى در كنار (مدفن) آنها مى‏سازيم.»

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. ابن منظور، محمد بن مكرم؛ لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1414ق، جلد 3،صفحه 204.

[2]. قرشی، سیدعلی اكبر؛ قاموس قرآن، تهران، دارالكتب الاسلامیه، 1384ش، چاپ دهم، ج3، ص225 و 226.

[3]. راغب اصفهانی، حسین­بن­محمد؛ المفردات فی غریب­القرآن‏، دمشق بیروت‏، دارالعلم الدارالشامیة، 1412ق‏، چاپ اول، ص397.

[4]. مصطفوى، حسن‏؛ التحقیق فی كلمات­القرآن الكریم‏، تهران‏، بنگاه ترجمه و نشر كتاب‏، 1360ش، ج‏5، ص55.

[5]. مكارم شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه‏، تهران‏، دارالكتب الإسلامیة، 1374ش‏، چاپ اول، ج12،ص382.

منزلت مسجد در آیینه­ی قرآن
سنت خدا بر این است که عبادت او در مساجد انجام یابد؛ همچنین بناى مسجد و آبادی آن جزو سنت‌های الهی است؛[6] لذا اراده‌ی خدای متعال بر این است که خانه‌ها و مکان‌هایی را خالص برای یاد او قرار داده شود:[7]
«وَ أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَاتَدْعُواْ مَعَ اللَّهِ أَحَدًا»[8]
«و اینكه مساجد از آن خداست، پس هیچ كس را با خدا نخوانید!»

مساجد هم مصدر میمی است به معنای سجده، هم اسم آلت است؛ یعنی وسیله‌ای برای سجده و عبادت خدا، هم اسم مکان است که در آن مکان، سجده صورت می‌گیرد، هم جایگاه عبادت و مواضع سجده را شامل شده و هم اسم زمان برای سجده است. همه‌ی این اعمال مختص برای خدای متعال است.[9]
بنابراین منظور از مساجد، مكانهايى است كه در آنجا براى خدا سجده مى‏شود كه مصداق اكمل آن، مسجدالحرام و مصداق ديگرش ساير مساجد و مصداق گسترده‏تر، تمام مكانهايى است كه انسان در آنجا نماز مى‏خواند و براى خدا سجده مى‏كند.[10]
قرآن در همین راستای بندگی خداوند، بنی‌آدم را به شایستگی قیام ستایش پروردگار ارشاد نموده تا شعار عبودیت سرتاسر وجود بندگان را فراگیرد و با زینت ایمان و حضور قلب و با آراستگی لباس، افعال و اذکار، در خانه‌ی خدا جهت عبادت خالصانه حضور یابد.[11]
«یا بَنی‏­آدَمَ خُذُوا زینَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ...»[12]
«اى فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید!...»

مسجد از جمله دستوراتى است كه به آدم نخستين پيامبر و معلم بشر وحى شده و در اديان آسمانى كمال يافته به طوری‌که در دين اسلام با اقامه‌ی نماز به اعلى مرتبه‌ی كمال رسيده و يگانه شعار عبوديت و زينت انسانى و معراج اهل ايمان معرفى شده است.[13]

[6]. حسینى جرجانى، سیدامیر ابوالفتوح‏؛ آیات الأحكام(جرجانى)، تهران، نوید، 1404ق، چاپ اول، ج‏1، ص152.

[7]. سبزوارى نجفى، محمدبن حبيب‌الله؛ الجديد فى تفسير القرآن المجيد، بيروت، دارالتعارف، 1406ق، چاپ اول، ج7، ص251.

[8]. جن/18.

[9]. صادقى تهرانى، محمد؛ الفرقان فى تفسیرالقرآن بالقرآن‏، قم‏، فرهنگ اسلامى،‏ 1365ش‏، چاپ دوم‏، ج‏29، ص192.

[10]. تفسير نمونه، ج‏25، ص124.

[11]. حسینى همدانى، سیدمحمدحسین؛ انوار درخشان، تحقیق محمدباقر بهبودى،‏ تهران، كتابفروشى لطفى‏، 1404ق،‏ چاپ اول،‏ ج‏6، ص303.

[12]. اعراف/31.

[13]. انوار درخشان، ج‏6، ص304.

فضیلت مسجد

بسمه تعالی

1- پیامبر اكرم(ص) : «هر كس برای خواندن نماز جماعت، گامی به سوی مسجد بردارد، آن گامش برابر 70 هزار ثواب دارد و درجه او را خداوند به نسبت این ثواب ها بلند گرداند. اگر در حال رفتن به مسجد بمیرد، خداوند 70 هزار فرشته را وكیل می كند كه برای او استغفار كنند» (بحارالانوار، جلد83، صفحه384)

2- پیامبر اکرم(ص): «وقتی مشكلات و بلاها نازل می شود، اهل مسجد نجات می یابند» (مستدرك الوسائل، ج3، ص356)

3- امام علی(ع): «همسایه مسجد، در خانه اش نماز ندارد(ثواب نمازش كم است )، مگر این كه عذر شرعی یا عرفی (مثل مرض) داشته باشد. هر كس صدای اذان مسجد را بشنود، همسایه مسجد است» (بحار الأنوار، ج83، ص379)

4- امام صادق(ع): «هر كس برای عبادت خدا وارد مسجد شود، خداوند او را از زائران خود قرار می دهد. پس بسیار به مسجد بروید تا بیش تر زایر خدا شوید» (بحارالانوار، جلد83، صفحه384)

5- امام صادق(ع): «مساجد در روز قیامت از همسایگانی كه در آن جا نماز نمی خوانند شكایت می كنند» (بحارالانوار، جلد83، صفحه348)

با سلام

کتاب : عرفان اسلامى جلد چهارم
نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان

مسجد
مسجد خانه خدا و محل عبادت و برترين و شريف‏ترين مكان روى زمين است؛ مسجد مركز اتّصال قلب و روح به محبوب حقيقى و جاى شنيدن دعوت حضرت دوست به سوى خير و كمال است.
مسجد، آباد كننده دل، تصفيه كننده جان و مركز تجلّى انوار ربوبى بر قلب مؤمنان است.
مسجد، خانه هدايت و مركز تربيت و جايگاه اهل معرفت و محل سوز و گداز عاشقان الهى است.
مسجد جاى خردمندان، خانه بركت براى مستمندان و جاى مناجات دردمندان و سرزمين برآورده شدن نياز حاجت‏مندان است.
مسجد خانه قرآن، مدرسه عشق، مكتب دانش، مرز بينش و محل گرفتن فيوضات ربانى از عالم قدس است.
مسجد جايگاه نزول بركات، مركز تدارك مافات و صحنه پيكار با عوامل شيطان و جاى نجات از دركات است.
مسجد، پلى به سوى بهشت و راهى به سوى فضيلت و طريقى به طرف هدايت و دليلى به سوى نقطه وصال براى فراق زدگان است.
مسجد، جايى است كه عبادت و بندگى در آن، افضل و برتر از ساير مكان‏ها است و آباد نگاه داشتن آن از اعظم عبادات و قربات است.
مسجد، جايگاه بسيج عباد خدا براى عبادت و خدمت به خلق، امر به معروف و نهى از منكر، حلّ مشكلات مسلمانان و آمادگى جهت جهاد و مبارزه با دشمنان خدا و انسانيت است.
مسجد، مركزى است كه امروز قدرش مجهول و فرداى قيامت براى آنان كه حقّش را ادا نكردند، بزرگ‏ترين اندوه و حسرت و واسطه شرمسارى و خجالت در پيشگاه حضرت دوست است!

موضوع قفل شده است