بازگشت روح به بدن در قبر

قرآن کريم از مرگ با عنوان "توفّي" ياد کرده است (1).
اين واژه در لغت، به معناي گرفتن چيزي به طور تمام و کمال است، به عبارت ديگر در زبان عربي، هر گاه کسي چيزي را به کمال و تمام و بدون هيچ کم و کاستي دريافت کند، از اين کلمه استفاده مي‏شود (2).
مفردات راغب، ذيل ماده "وفي" در قرآن مي‏فرمايد:
"اللَّهُ يَتَوَفَّي الْاَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِکُ الَّتِي قَضَي عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْاُخْرَي إِلَي اَجَلٍ مُسَمّيً" (3).
"خدا روح مردم را هنگام مرگشان به تمامي باز مي‏ستاند، و نيز روحي را که در موقع خوابش نمرده است مي‏گيرد. پس آن نفسي‏ که مرگ را بر او واجب کرده، نگه مي‏دارد و آن ديگر نفس‏ها را تا هنگامي معين به سوي زندگي دنيا باز پس مي‏فرستد".
در اين آيه، هم از مرگ و هم از خواب - که شباهتي به مرگ دارد - به "توفي" و سپس به "امساک" و نگه داشتن تعبير شده است؛ نه به "قبض". علاوه بر آنکه موت را وصفي براي روح شمرده است؛ يعني، روح به وسيله موت، بدن مادي را ترک کرده و وفات مي‏کند. به بيان ديگر، آنچه از اين آيه و مشابه آن استفاده مي‏شود، آن است که مرگ، تحويل گرفتن است؛ يعني، آدمي هنگام مرگ با تمام شخصيتش - که همان روح او است - در اختيار ماموران الهي قرار مي‏گيرد و آنان انسان را دريافت مي‏کنند.
بنابراين: اولاً، مرگ از ديدگاه اسلام، نيستي و نابودي نيست؛ بلکه انتقال از عالمي به عالم ديگر بوده و در حقيقت روز مرگ، روز بازگشت به خدا و سوق به سوي او است"کلا اذا بلغت التراقي و قيل من راق و ظن انه الفراق و التقت الساق بالساق الي ربک يومئذ المساق" (4) "نه چنين است" که او پندارد؛ زيرا آن گه که جان ميان گلوگاهش مي‏رسد و گفته مي‏شود: "چاره‏ساز کيست؟" و داند که همان زمان فراق است و محتضر را ساق به ساق ديگر در پيچد. آن روز است که به سوي پروردگارت سوق دادن باشد."
ثانياً، از آن جايي که روح از عالم مجردات بوده و از موطن اصلي خود، به نظام مادي و دنياي خاکي هبوط کرده است، با مرگ، به سوي عالمي که از سنخ عالم روح و موطن اصلي‏اش است، قدمي بزرگ برمي‏دارد.
به بيان دقيق‏تر، انسان ممزوج از يک اصل و يک فرع است. اصل، "روح" و فرع، "بدن" آدمي است. روح که حقيقت اصلي انسان است، از عالم مجردات بوده وبه عالم مادي هبوط کرده است؛ اما بدن خاکي از عالم طبيعت و ماده بوده و با حقيقت روح - که از عالم مجردات است - بيگانه مي‏باشد. از آن جايي که انسان از ابتداي خلقتش روي زمين به سوي خداوند در حرکت است" يا ايها الانسان انک کادح الي ربک کدحا فملاقي"(5) "اي انسان! حقا که تو به سوي پروردگار خود به سختي در تلاشي و او را ملاقات خواهي کرد."
با "مرگ" سرفصل خاصي از اين حرکت را در سير به سوي خداوند، شروع مي‏کند و بر اساس آن، تفريق و جدايي ميان روح مجرد و بدن خاکي مي‏افتد و با مرگ، روح به منزلي از منزل‏هايي که در مسير حرکتش به سوي موطن اصلي و اولي خود وجود دارد، بر مي‏گردد. البته روح در اين مسير بازگشت به خاطر تعلقي که به بدن داشت و اعمال و رفتارهائي که در او تکوين يافته و شکل گرفته ، ماهيتش نيز شکل مي گيرد و زندگي متناسب با اعمال و رفتارهاي خويش خواهد داشت.
امام صادق(ع) اين حقيقت را چنين توضيح مي‏دهد:
"... و به اين ترتيب انسان از دو شان دنيا و آخرت خلق شده است. هنگامي که خداوند اين دو شان را باهم گرد آورد، حيات انسان در زمين مستقر مي‏شود؛ زيرا حيات از شان آسمان به شان دنيا نزول کرده است و هنگامي که خداوند ميان آن دو شان جدائي ايجاد کند، آن مفارقت، "مرگ" است و در آن حال، شان آخرت به آسمان باز خواهد گشت. و اين بدين جهت است که در هنگام مرگ، ميان روح و جسد مادي، تفرقه ايجاد مي‏شود؛ روح به قدس اولي بازگردانده مي‏شود و جسد در همان زمين باقي مي‏ماند؛ زيرا که از شان دنيا است" (6).
پي‌نوشت‌ها:
1.سوره نساء (4)، آيه 97؛سوره انفال (8)، آيه 50؛ سوره سجده (32)، آيه 11؛ سوره اعراف (7)، آيه 37؛ سوره غافر (40)، آيه 77؛ سوره مائده (5)، آيه 117؛سوره نحل (16)، آيه 28، 23 و 70 سوره ؛ يونس (10)، آيه 46 و 104؛ سوره رعد (13)، آيه 40؛ سوره زمر (39)، آيه 2؛ سوره محمد(47)، آيه 27.
2. فرهنگ بزرگ جامع نوين، مجلد 2 (3 - 4) ص 1723.
3.سوره ؛زمر (39)، آيه 42.
4. سوره قيامت (75)، آيات 26 و 30.
5.سوره انشقاق (84)، آيه6.
6. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 6، ص 117، ح 4.

با سلام كساني كه معتقدن معاد هم جسماني وهم روحاني است نيز معتقدن كه روح در قيامت به همين بدن دنيوي بر مي گردد و اين بدن هر چند كه بعد از مرگ خا ك شده و متلاشي شده باشد بوسيله امر الهي دوباره به صورت قبلي بر مي گردد و روح بدان تعلق مي گيرد

با سلام

دوستان لطفاً به تفاوت بین روح و نفس دقت داشته باشید. در آیات قرآن هم، تا آنجاییکه خاطرم هست، و در خود آیه ای هم که دوستمان جناب گمنام آوردند، کلمه «روح» به کار برده نشده، بلکه کلمه نفس آمده. تا آنجاییکه می دانم، کلمه روح هیچگاه در قرآن جمع بسته نشده و هرگاه درباره انسانها صحبت به میان می آید، از واژه نفس استفاده می شود (اگر اشتباه می کنم لطفاً تصحیح کنید).

با تشکر فراوان :Gol:
یا حق