احادیث مرتبط با عيب جويى
تبهای اولیه
امير المؤمنين عليٌّ عليهالسلام :
طوبى لِمَن شَغَلَهُ عَيبُهُ عَن عُيوبِ النّاسِ .
امام على عليهالسلام :
خوشا به حال آن كس كه عيب خودش ، او را از پرداختن به عيبهاى مردم باز دارد .
نهج البلاغة : الخطبة 176
منتخب ميزان الحكمة : 418
منتخب ميزان الحكمة : 418
إذا رَأيتُمُ العَبدَ مُتَفَقِّدا لِذُنوبِ (النّاسِ) ناسِيا لِذُنوبهِ ، فَاعلَموا أنَّهُ قَد مُكِرَ بهِ .
هر گاه ديديد كسى گناهان مردم را مىجويد و گناهان خودش را از ياد بردهاست ، بدانيد كه گرفتار مكر خدا شدهاست .
مستطرفات السرائر : 48 / 7
منتخب ميزان الحكمة : 418
اگر هدف از ذكر خطا و لغزشهاى دیگران رسوا كردن آنها باشد، بىتردید روزى فرا مىرسد كه خداوند او را در بین مردم رسوا خواهد كرد.
امام باقر - علیه السّلام- از رسول خدا - صلّى اللّه علیه و آله - نقل مىكند كه فرمود:
یا معشر من أسلم بلسانه و لم یسلم بقلبه لا تتّبعوا عثرات المسلمین فإنّه من یتّبع عثرات المسلمین یتّبع اللّه عثراته و من یتّبع اللّه عثراته یفضحه. اى كسانى كه به ظاهر اسلام آوردهاید ولى اسلام در قلب شما رسوخ نكرده است در جستجوى لغزشهاى مسلمانان نباشید (تا آنان را رسوا كنید)، زیرا كسى كه در مقام پیدا كردن خطاهاى مردم باشد خدا عیوب او را آشكار و وى را رسوا خواهد كرد.
و در روایت دیگرى آمده است خداوند او را رسوا خواهد كرد هر چند درون خانه و به طور پنهانى گناهى مرتكب شود. 1
http://andisheqom.com/Files/razael.php?idVeiw=29841&level=4&subid=29841
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم:
اى على سه طايفهاند كه در روز قيام در زير سايه ى عرشند: مردي كه آنچه را براى خويش دوست دارد براى برادر مسلمانش دوست داشته باشد. مردي كه فرمانى به او برسد پس اقدام در آن ننمايد و بدنبال بياندازد تا اينكه بداند خوشنودى خدا در اين فرمان است يا خشم او ، مردي كه برادرش را عيبجوئى نكند تا زمانى كه عيب خودش را اصلاح كند زيرا كه هر عيبى را از خودش اصلاح كند براى او عيب ديگرى آشكار شود و بس است مرد را كه سرگرم عيب هاى خويش باشد.
سلام
پيام پيامبر ترجمهفارسى 591 110 عيبجويى ..... ص : 591
1- از أبى عبد اللَّه (ع) روايت شده كه: رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: «در جست و جوى لغزشهاى مؤمنان مباشيد، زيرا اگر كسى در جست و جوى لغزشهاى برادر [دينى] اش باشد، خداوند ناظر به لغزشهاى او باشد و هر آن كس خداوند ناظر به لغزشهاى او باشد، رسوايش مىسازد، اگر چه آن لغزش در نيت و دل خانهاش باشد.»
2- رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: «اى گروه كسانى كه به زبان و نه به دل خويش اسلام آوردهايد، در پى لغزشهاى مسلمانان مباشيد، زيرا اگر كسى در پى لغزشهاى مسلمانان باشد خداوند هم پىگير لغزشهاى او مىشود. و اگر كسى خداوند در پى لغزشهاى او باشد رسوايش مىسازد»
امير المؤمنين عليٌّ عليهالسلام :
مَن نَظَرَ في عُيوبِ النّاسِ فأنكَرَها ثُمَّ رَضِيَها لِنَفسِهِ ، فذلكَ الأحمَقُ بِعَينِهِ .
هر كس عيبهاى مردم را ببيند و آنها را زشت شمارد و همان عيبها را در خودش بپسندد ، احمق واقعى است !.
نهج البلاغة : الحكمة 349
منتخب ميزان الحكمة : 418
سلام
پاداش نيكىها و كيفر گناهان 611 كيفر عيبجويى از مؤمن ..... ص : 611
1- ابى برده نقل كرده است كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم با ما نماز خواند (با جمعى از اصحاب كه راوى هم با آنها بوده است)، و بعد با شتاب از جاى خود برخاست (و به جانب درب مسجد رفت) دست مباركش را بر روى در مسجد گذارد و آنگاه با صداى بلند فرمود: اى گروهى كه به زبان (ظاهرا) ايمان آوردهايد ولى ايمان به دلهايتان راه نيافته است! در پى عيبجويى افراد با ايمان نباشيد، زيرا كسى كه به دنبال عيبجويى آنان باشد، خداوند (نيز) از پى عيبهاى او بر مىآيد، و هر كسى كه خداوند از پى عيبها و كاستيها او باشد، رسوايش مىكند اگر چه در خانه خود پنهان شده باشد
قالَ الاْ مامُ عَلی بنُ الْحسَین، زَیْنُ الْعابدین عَلَیْهِ السَّلامُ: ثَلاثٌ مَنْ كُنَّ فیهِ مِنَ الْمُؤمِنینَ كانَ فی كَنَفِ اللّهِ، وَ أظَلَّهُ اللّهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ فی ظِلِّ عَرْشِهِ، وَ آمَنَهُ مِنْ فَزَعِ الْیَوْمِ الاْكْبَرِ: مَنْ أعْطی النّاسَ مِنْ نَفْسِهِ ما هُوَ سائِلهُم لِنَفْسِهِ، و رَجُلٌ لَمْ یَقْدِمْ یَداً وَ رِجْلاً حَتّی یَعْلَمَ أنَّهُ فی طاعَةِ اللّهِ قَدِمَها أوْ فی مَعْصِیَتِهِ، وَ رَجُلٌ لَمْ یَعِبْ أخاهُ بِعَیْبٍ حَتّی یَتْرُكَ ذلكَ الْعِیْبَ مِنْ نَفْسِهِ.(1) سه حالت و خصلت در هر یك از مؤمنین باشد در پناه خداوند خواهد بود و روز قیامت در سایه رحمت عرش الهی میباشد و از سختیها و شداید صحرای محشر در امان است.
اوّل آن كه در كارگشائی و كمك به نیازمندان و درخواست كنندگان دریغ ننماید.
دوّم آن كه قبل از هر نوع حركتی بیندیشد كه كاری را كه میخواهد انجام دهد یا هر سخنی را كه میخواهد بگوید آیا رضایت و خوشنودی خداوند در آن است یا مورد غضب و سخط او میباشد.
سوّم قبل از عیب جوئی و بازگوئی عیب دیگران، سعی كند عیبهای خود را برطرف نماید.
مَن أبصَرَ عَيبَ نَفسِهِ شُغِلَ عَن عَيبِ غَيرِه . كسى كه عيب خود را ببيند ، از پرداختن به عيب ديگران باز ايستد .
تحف العقول : 88
منتخب ميزان الحكمة : 418
أبعَدُ ما يَكونُ العَبدُ مِنَ اللّه أن يَكونَ الرَّجُلُ يُواخي الرَّجُلَ وهُوَ يَحفَظُ (علَيهِ) زَلاّتِهِ لِيُعَيِّرَهُ بِها يَوما ما . دورترين بنده از خدا ، آن كسى است كه با شخصى طرح دوستى افكند و لغزشهاى او را نگه دارد ، تا روزى به واسطه آنها او را سرزنش كند .
امام صادق عليهالسلام ::Gol:
الكافي : 2 / 355 / 7
منتخب ميزان الحكمة : 420