واژه صحابه وتابعین از چه زمانی وارد تاریخ اسلام شد ؟

تب‌های اولیه

5 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
واژه صحابه وتابعین از چه زمانی وارد تاریخ اسلام شد ؟




واژه صحابه وتابعین از چه زمانی وارد تاریخ اسلام سد ؟



[=&quot]با سلام





[=&quot]اینکه بتوان زمان دقیقی برای ورود واژه صحابة و تابعین به منابع تاریخی تعیین کرد، کار بسیار مشکل و تاحدی غیر ممکن ­باشد. گرچه این دو واژه در علوم حدیث، تاریخ، فقه و کلام بسیار کاربرد دارند اما بواسطه آنکه بسیاری از منابع و اسناد تاریخی که مربوط به دوره های ابتدایی تاریخ اسلام می باشند و ممکن بوده که این اصطلاحات در آنها به کار رفته باشند به دست ما نرسیده و از بین رفته اند؛ تعیین این تاریخ ناممکن می باشد.




[=&quot]اما با توجه به رشد علمی- تمدنی مسلمانان در قرن سوم که نیاز به بکارگیری اصطلاحات علمی برای بیان مقاصدشان ضرورت بیشتری پیدا می نمود این واژه ها در منابع تاریخی نیز به فراوانی کاربرد پیدا نموده اند.




[=&quot]بعنوان مثال در کتاب های سیره ابن هشام (م218)، وقعة الصفین(م212) و منابع قرن چهارم مانند مقاتل الطالبیین( م 356) از کلمه صحابه و در کتاب الامامه و السیاسه ابن قتیبه دینوری( 276)و افتوح ابن اعثم کوفی(م314) از کلمه تابعین بسیار استفاده شده است.




[=&quot]البته اگر دوستان متخص در علم حدیث به این بحث وارد شوند، شاید از طریق روایات بتوان استفاده و بکار گیری از لفظ صحابه را به عصر نبوی نیز سرایت داد.









[=&quot]این سوال از دوزاویه می توان مورد بحث واقع شود:
[=&quot]1. [=&quot]بحث لفظی
[=&quot]2. [=&quot]بحث اصطلاحی


[]
  • [=&quot]در بحث لفظی و بیان تاریخ واژه تابعین بر اساس آنچه که احتمال داده شده است: [/]
    [=&quot]1. [=&quot] آنکه [=&quot]اصطلاح تابعین از آیة «وَالسّابِقونَ الْاَ وَّلونَ مِنَ الْمُهاجِرینَ وَ الاْ َنْصارِ وَالَّذینَ اتَّبَعُوهُم بِاِحْسانٍ رَضِیَ اللّ'هُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنْهُ...»([=&quot]و پيشگامانِ نخستين از مهاجران و انصار، و كسانى كه با نيكوكارى از آنان پيروى كردند، خدا از ايشان خشنود و آنان [نيز] از او خشنودند، و براى آنان باغهايى آماده كرده كه از زير [درختان‏] آن نهرها روان است. هميشه در آن جاودانه‏اند. اين است همان كاميابى بزرگ.[=&quot] (توبه : 100)) گرفته شده باشد.
    [=&quot]2. [=&quot] یا آنکه این اصطلاح از کلام رسول اکرم(ص) گرفته شده باشد که ایشان درباره اویس قَرَنی فرمود: «اِنَّ خیرَ التابعینَ رَجلٌ یُقالُ لَهُ اویس» (بهترینِ تابعین مردی به نام اویس است).
    [=&quot]می توان گفت که این واژه قطعا در زمان رسول اکرم(ص) استعمال داشته و واژه پر کاربردی بوده است.






  • []

  • [=&quot]در بحث اصطلاحی هم باید گفت که: [/]
    [=&quot] [=&quot]اولا بتدریج تابعین به همه کسانی گفته شد که رسول اکرم را ندیده و احکام و مسائل شرعی را از صحابه فرا گرفته و راوی روایاتِ آنان شده بودند.

    [=&quot]دوما تعداد تابعین بسیار و شمارش ناپذیر است. زیرا شرط تابعی بودن دیدار با یکی از صحابه است و این در حالی است که در زمان رحلت رسول خدا در حدود یکصد و چهارده هزار صحابی وجود داشته است و صحابه در بلاد مختلف پراکنده بوده اند از این رو تعداد تابعین خارج از محاسبه می باشد. همه این عوامل علاوه بر سایر دلائل تاریخی سبب شده اند تا با آنکه تابعین نقش برجسته در شکل گیری جریانهای متفاوت و متعدد فکری و ادبی در علوم حدیثی مانند[=&quot]:[=&quot] تفسیر، فقه ، سیره نویسی ، مغازی و تاریخ داشته اند؛ [=&quot] نتوان زمان دقیقی برای ورود این اصطلاح به منابع تاریخی یافت شود.

    [=&quot]مسلم بن حجاج ، صحیح مسلم
    دانش نامه جهان اسلام ج6
    [=&quot]ابن صلاح ، مقدمة ابن الصّلاح فی علوم الحدیث






  • [=&quot]
    [=&quot]در مورد صحابه هم بحث به همین منوال است. کلمه اصحاب در 74 آیه قرآن ذکر شده است.( صحابة و اصحاب در لغت یکی هستند. اصحاب را جمع صَحب و صحب را جمع صاحب دانسته اند). در کتب روایی شیعه همچون کافی، استبصار، تهذیب، وسائل الشیعه و الفقیه 32 بار کلمه صحابه و 428 بار کلمه اصحاب و 39 بار کلمه اصحاب رسول(ص) آمده اند. که در برخی اسناد روایات به امام علی(ع) و امام حسین(ع) می رسند مانند: «[=&quot]عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ ذَرِيحٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع إِنَّ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ كَانَ مُسْتَقِيماً فَنَزَعَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فَغَسَّلَهُ أَهْلُهُ ثُمَّ حُمِلَ إِلَى مُصَلَّاهُ فَمَاتَ فِيهِ»[=&quot]
    [=&quot]در منابع اهل سنت هم جدای از آیاتی که در باب عدالت صحابه مطرح است روایات فراوانی وجود دارد که در سلسله اسناد، سند آنها به پیامبر اکرم(ص) می رسد. مانند:[=&quot] [=&quot]ابن عباس عن رسول الله صلى الله عليه وسلم : «[=&quot]مهما أوتيتم من كتاب الله فالعمل به لا عذر لأحدكم في تركه . فإن لم يكن في كتاب الله فسنة مني ماضية فإن لم يكن سنة مني ماضية فما قال أصحابي إن أصحابي بمنزلة النجوم في السماء فأيها أخذتم به اهتديتم ، واختلاف أصحابي لكم رحمة».[=&quot]
    [=&quot]رویکرد اصطلاحی واژه صحابه نیز همانند واژه تابعین قابل تحلیل است.
    [=&quot]
    [=&quot]منابع
    [=&quot]قرآن
    [=&quot]کافی
    [=&quot]استبصار
    [=&quot]وسائل الشیعه
    [=&quot]تهذیب
    [=&quot]سنن ابی داوود
    [=&quot]صحیح مسلم، کتاب فضائل الصحابة
    لسان العرب
    موضوع قفل شده است