رفع شبهه ی تفضیل حضرت ابراهیم بر حضرت محمد صلوات الله علیهما و آلهما
تب‌های اولیه
شبهه :
اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم .
خداوندا بر محمد و آلش رحمت فرست همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم رحمت فرستادی .
اللهم صل علی محمد و آل محمد کافضل ما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم .
خداوندا بر محمد و آلش رحمت فرست بالاتر و زیادتر از رحمتی که بر ابراهیم و آل ابراهیم فرستادی .
این صلوات مشهوری است که در متون همه فرق مسلمانان مشهور و موجود است . حال سئوال اینجاست که تشبیه نمودن صلوات بر رسول اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و آلش بر ابراهیم و آل ابراهیم بر حسب اشکالی به دنبال می آورد و آن این که وقتی چیزی یا کسی را بر چیزی یا کسی تشبیه کنند باید مشبه به اقوی از مشبه باشد یا مساوی باشد :
مانند این که گفته شود : زید شیر است یعنی زید در شجاعت و جرئت مانند شیر است پس باید شیر که مشبه به است از نظر شجاعت می بایست اقوی باشد از زید که مشبه است یا لا اقل مساوی باشد .
در مورد صلوات مشهور نیز چنین است که تشبیه صلوات بر پیغمبر اکرم و آلش به صلوات بر ابراهیم و آلش لازم می آید که مشبه به که ابراهیم و آلش هستند افضل از مشبه که محمد و آلش هستند باشند . به خصوص که معنای صلوات ثناء و عطا و بخشش است که از آثار رحمت حضرت حقند . پس لازم می آید که ثناء و عطا و بخششی که خدای متعال بر ابراهیم و آلش دارند بر ثناء و عطا و بخشش محمد و آلش بیشتر و برتر یا مساوی باشد . در حالی که همه ی مسلمانان به شهادت عقل و نقل حضرت محمد را بر حضرت ابراهیم افضل و برتر می دانند . جواب شبهه را چگونه می دهید ؟
جواب اول :
مراد تشبیه کردن در صلوات مشهور مسلمانان تشبیه اصل صلوات است نه تشبیه کمیت یا کیفیت صلوات . مؤید این مطلب تشبیهی است که در آیه ی وجوب روزه آمده است :
قال الله تعالی :
« یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون » .1
ای کسانی که ایمان آورده اید بر شما روزه واجب است همان گونه که بر امت های پیشین از شما واجب بود شاید که پرهیز گار شوید .
در این آیه کاف تشبیه آمده است در حالی که مراد آیه وجوب اصل روزه هست نه کمیت و نه کیفیت و نه وقت آن . در صلوات نیز اصل صلوات و فرو فرستادن رحمت الهی مراد است نه کمیت و کیفیت آن که دلیلی بر افضلیت حضرت ابراهیم بر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله بشود .
پی نوشت :
1 - سوره ی بقره آیه ی 183 .
ادامه دارد ....
تشبیه در کافضل ما صلیت نه از قبیل الحاق ناقص به کامل است بلکه از باب بیان حال ما لایعرفت بما یعرف است . یعنی به سبب نزول آیه ی« رحمة الله و برکاته علیکم اهل البیت انه حمید مجید » 1
و رحمت و برکات خداوند بر شما اهل بیت باد تحقیقاَ او خدائى است كه حميد و مجيد است .
که در حق حضرت ابراهیم و اهل بیتش است . نزول رحمت الهی بر ابراهیم و آلش اشتهاری تام داشته و همه می دانستند که خداوند بر آن حضرت درود و رحمت و برکت ویژه ای فرستاده است . به عبارت دیگر به جهت معروفیت صلوات بر ابراهیم این تشبیه صورت گرفته است . نه از جهت افضلیت حضرت ابراهیم بر حضرت محمد صلی الله علیه و آله .
پی نوشت :
1 - سوره هود، آيه 73.
ادامه دارد .....
صورت سوم این که کاف در صلوات مذکور تعلیل باشد مانند کاف در آیه ی شریفه ی :
قال الله تعالی :
« واذکروه کما هداکم » . 1
خدا را یاد کنید بدان علت که شما را هدایت فرمود .
در موضوع مورد بحث که صلوات باشد معنا این گونه می شود که : خدایا صلوات و رحمت فرست بر حضرت محمد و آلش صلوات الله و سلامه علیهم به همان علت که موجب تعلّق صلوات حضرتت بر ابراهیم و آلش گردید آن هم برترین صلواتت را . در این صورت نیز افضلیتی بر ابراهیم خلیل الرحمن نسبت به رسول مکرم اسلام و اهل بیتش کشف نمی شود . سوای از این که خود رسول اکرم و اهل بیت عصمت و طهارت به حسب خلقت عنصری و بدنی آل ابراهیم و از نسل اویند .
اللهم صل علی محمد و آل محمد کافضل صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم
پی نوشت :
1 - سوره ی بقره آیه 198 .
ادامه دارد ...
حضرت ابراهیم که در قران هم در ایه ی ذکر شده بعد از اینکه خداوند ملکوت اسمانها را نشان حضرت میدهد و حضرت ابراهیم مقام شیعیان امیرالمومنین را میبیند به خداوند عرضه میدارد که خدایا مرا از شیعیان او قرار بده
تی حضرت ابراهیم«علیه‌السّلام» از خداوند خواسته است که او را از شیعیان حضرت علی«سلام‌الله‌علیه» قرار دهد. آن نبی گرامی، سیری در عالم ملکوت کرد و دید که انوار اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» در عرش خداوند است، اما اطراف انوار چهارده معصوم، انواری نامتناهی وجود دارد. گفت: خدایا! آن نورها چیست؟ پروردگار عالم فرمود: آنان شیعیان علی هستند. حضرت ابراهیم گفت: خدایا! مرا از شیعیان علی قرار بده. آیه شریفه می‌فرماید: «وَ إِنَّ مِنْ شیعَتِهِ لَإِبْراهیمَ [7]» [8]
[7] صافات / 83
[8] تأویلالآیاتالظاهرة، ص 485
تمام پیامبران به مقام و درجه ای نرسیدند مگر با توسل به 14 نور الهی
سّل انبیای الهی به اهل بیت«سلام‌الله‌علیهم»
در روایات می‌خوانیم که همه انبیاء، در وقت گرفتاری، توسّل به اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» داشته‌اند. حتی قرآن کریم راجع به حضرت آدم«علیه‌السّلام» می‌فرماید که وقتی مقرّر شد توبه‌اش قبول شود، جبرئیل آمد و کلماتی به او آموخت. «فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ» [5]. در روایات آمده است که جبرئیل، نحوه توسّل به اهل‌بیت را به او یاد داد و لذا حضرت آدم به اهل‌بیت توسل پیدا کرد، وقتی اسم امام حسین«سلام‌الله‌علیه» را آورد، مضطرب و دل شکسته شد و جبرئیل با خواندن روضه شهادت حضرت ابا عبدالله، مصایب کربلا را برای او متذکّر گردید و به همین واسطه، توبه او قبول شد.
اگر کشتی حضرت نوح«علیه‌السّلام» و نجات ایشان و اطرافیان از آن سیلاب عجیب و غریب بود، اگر آتش نمرود، برای حضرت ابراهیم«علیه‌السّلام» گلستان شد، اگر حضرت موسی«علیه‌السّلام» توانست پیروز شود و اگر حضرت عیسی«علیه‌السّلام» از دست دشمنان نجات یاقت، به واسطه توسّل به اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیه» بود.[6] از جمله در روایات می‌خوانیم که خداوند برای حضرت موسی روضه عطش روز عاشورا را خوانده و حضرت موسی با توسّل، گریه و عزاداری، از گرفتاری‌ها نجات پیدا کرد.
[5] بقره / 37
[6] بحارالأنوار، ج 26، ص 325